GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

VU Magazine 1981 - pagina 6

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

VU Magazine 1981 - pagina 6

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

Neem geen brood aan van een machtige, neem geen brood aan van de wetenschap, neem het brood aan van de mens, die naast je is Uit het Oude Testament kennen we het verhaal van het volk Israël, dat na de tocht door de Schelfzee veertig jaar door de woestijn trekt en dan het beloofde land binnengaat. In het evangelie vindt men de parallel van Jezus, die gedoopt wordt, veertig dagen door de woestijn trekt en dan pas als prediker het Joodse land in gaat. Maar voor het zo ver is, aarT het eind van de veertig dagen komt de verzoeker tot Jezus en vraagt hem: — van stenen brood te maken — van het dak van de tempel te springen — de verzoeker te aanbidden. door prof. dr, E. Boeker In zijn diepzinnige verhaal ,,De Grootinquisiteur" schrijft Dostojewski, dat in deze drie vragen de essentie van de geschiedenis der mensheid begrepen is. Jezus vi/eigert de mensen te kopen met brood, hij weigert ze te binden door het vertonen van een Vi/onder en hij weigert ze te onderwerpen door ontplooiing van macht. De grootinquisiteur, deze kerkvorst uit het Sevilla van de 16e eeuw, slingert Jezus als harde verwijten in het gezicht dat hij de vragen van de ,, verschrikkelijke en wijze geest" volstrekt verkeerd beantwoord heeft. De mensen willen immers hun vrijheid inleveren voor brood, want — en dat is de kern van het verhaal — ze zullen nooit leren met elkaar te delen. Sinds ik 25 jaar geleden dit verhaal voor het eerst las, heeft het mij niet met rust gelaten. Tenslotte studeerde ik natuurkunde, deed ik later wetenschappelijk onderzoek en werd ik één van de vele mensen bezig binnen het complex van natuurwetenschappen en techniek. En ik vroeg me af of wij misschien bezweken zijn voor de grote verzoeking. immers, met natuurwetenschap en techniek schijnt het bijna letterlijk mogelijk te zijn om van stenen brood te maken. Wetenschappelijke rapporten tonen aan, dat de aarde 10 miljard mensen kan voeden, als men maar voldoende kunstmest toevoegt en de grond intensief bebouwt. En als de wetenschap er in slaagt om een goedkope energiebron te vinden — kernenergie, kernfusie of nog iets anders —, dan is het mogelijk uit klei en stenen die grondstoffen af te scheiden die nodig zijn voor het produktieproces. Bijna letterlijk: brood uit stenen. En dan de tweede verzoeking, de magie, het wonder. Door de eensgezinde inspanning van vele duizenden wetenschappers en ingenieurs slaagden wij er in om een man op de maan te brengen, een mens op een ander hemellichaam. Ik weet nog goed hoe een oude grootmoeder mij voorspelde dat dat nooit zou lukken. De mens was

4

immers geschapen voor de aarde; het bovenaardse was het terrein van God. En tenslotte de derde verzoeking, aanbidding van de verzoeker in ruil voor immense

macht over alle koninkrijken der aarde. Dit herinnert mij wel heel sterk aan de situatie na de Tweede Wereldoorlog. De historici beschrijven hoe de natuurkundigen toen aanwezig waren in de ,,corridors of power", in de wandelgangen van de macht. En waarom? Omdat ze in de oorlog al hun kennis en hun kracht in dienst hadden gesteld van het leger en zo de atoombom hadden geproduceerd. Ze hadden hun militaire opdrachtgever gehoorzaamd en zich aan hem ondergeschikt gemaakt. Hebben wetenschap en techniek nu de plaats overgenomen van de grootinquisiteur? In het verhaal dat we lezen, zijn de wereldse en geestelijke macht over de mensen in handen van de kerk, en met name in de handen van enkele kerkelijke leiders, zoals deze oude priester in Sevilla. Zij geven het volk brood, doen wonderen, vertonen macht en het volk gehoorzaamt hen. Natuurwetenschap en techniek hebben

„Maak onstotslaven maar geef onsteeten" In DostojewskI'sverhaal,,De Grootinquisiteur" wordt beschreven dat Jezus terugkomt op aarde in de tijd van de inquisitie. Hij daalt neer in Sevilla, waar juist de vorige dag honderd ketters tegelijk zijn verbrand. De Kardinaal Grootinquisiteur laat Jezus direct door zijn garde arresteren. Hij beschuldigt Jezus ervan dat hij de mensen te veel vrijheid gegeven heeft. We luisteren naarde beschuldiging van de grootinquisiteur. ,,De verschrikkelijke en wijze geest, de geest van zelfvernietiging en niet-bestaan, die grote geest heeft in de woestijn tot jou gesproken; door de heilige schrift is ons overgeleverd, dat hij je in verzoeking heeft gebracht. Is dat zo? Maar zou het mogelijk zijn ook maar iets te zeggen dat hij de waarheid meer nabij komt, dan dat wat die drie vragen die hij je gesteld heeft, inhielden, en die Hij van je gewezen hebt, en die in de heilige schrift de ' ,,Verzoeking" werd genoemd...? Beslis nu zelf: Wie had toen gelijk? Jij of hij die je die vragen toen stelde? Herinner je je die eerste vraag? Al is ze niet letterlijk zo, de zin ervan is als volgt: ,,Je wilt in de wereld gaan en komt met lege handen, alleen meteen vage belofte van een vrijheid die de mensen in hun eenvoud en aangeboren laagheid niet eens kunnen bevatten, een vrijheid waarvoor zij angst hebben; want nooit is er iets voorde mens en de maatschappij onverdraaglijker geweest dan de vrijheid! En zie je die stenen ginds in de

Vü-Magazine10(1981)1 (januari)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1981

VU-Magazine | 483 Pagina's

VU Magazine 1981 - pagina 6

Bekijk de hele uitgave van donderdag 1 januari 1981

VU-Magazine | 483 Pagina's