VU Magazine 1981 - pagina 186

en een strenge, vaak wettische manier van godsdienstig zijn. Maar hetgeen men gemeen heeft kan nog op zó verschillende manier uitwerken en heeft men blijkens de geschiedenis ook op zo verschillende manier uitgewerkt, dat men toch niet ongedifferentieerd over dé gereformeerden kan blijven spreken. En dan doelen we nu niet op het feit dat het, gezien de levensbeschouwelijke en godsdienstige pluraliteit van onze huidige samenleving, onmogelijk is om mensen te karakteriseren naar de groepering, waartoe zij officieel behoren. Ook dat is een belangrijk gegeven, want dat maakt het in het algemeen al moeilijk om over dé rooms-

maar dat is altijd maar in beperkte mate het geval — is de eerste vooral te vinden in de (grote) Gereformeerde Kerken (en misschien ook in de Nederlandse Gereformeerde Kerken; maar die hebben zich nog weinig geprofileerd). Het is niet toevallig dat dit het enige gereformeerde kerkgenootschap is, dat bij de Nederlandse Raad van Kerken en bij de Wereldraad van Kerken is aangesloten. De tweede stroming vinden we meer bij de kleinere gereformeerde groeperingen, vooral de verschillende gereformeerde gemeenten en een deel van de Christelijke Gereformeerde Kerken. Over de Gereformeerde Kerken, vrijgemaakt, verkeren we in dit opzicht in het onzekere. Het zou goed zijn de afzonderlijke groeperingen afzonderlijk te bestuderen, om te zien in hoever zij door de verschillende manieren van godsdienstig-zijn bepaald zijn. De kleine aantallen laten dit echter meestal niet toe. Dat is ook het geval bij het onderzoek Opnieuw: God in Nederland. Daarom maken wij bij een verdere bestudering van het materiaal een indeling in twee subgroeperingen, namelijk de leden van de (grote) Gereformeerde Kerken enerzijds en alle overige gereformeerden anderzijds. Van het totaal van 108 gereformeerden in het materiaal bleken er 80 tot de eerste en 28 tot de tweede groep te behoren (ook hier vormt de eerste groep bijna driekwart van het geheel). Met behulp van het op deze wijze ingedeelde en verder geanalyseerde materiaal willen we nu trachten nog wat meer zicht te krijgen op de gereformeerden. Uitsluitend kortheidshalve noem ik in het vervolg van de t-ekst de leden van de Gereformeerde Kerken: Gereformeerden (met een hoofdletter) en de leden van de andere groeperingen: overige gereformeerden (of: overigen). (...)

Bestaan,,dé" gereformeerden wel? ^

katholieken, dé hervormden of dé gereformeerden te spreken. Maar wij bedoelen nu meer speciaal dat er binnen de gereformeerde wereld twee min of meer tegenstrijdige tendensen of uitwerkingen van meer algemene gegevens zijn, die het noodzakelijk maken om over — op zijn minst — twee ,,soorten" gereformeerden te spreken. Twee tendensen, die ook in verschillende groeperingen vorm hebben gekregen. Enerzijds is er de actieve, de op de ontplooiing van mens en samenleving gerichte manier van godsdienstig-zijn, waarbij men veel vanuit deze samenleving als positief aanvaardt en zich dientengevolge als groepering ook niet helemaal van die samenleving afsluit. Dit is de motor achter de zogenaamde emancipatie van ,,de kleine luyden", achter de individuele stijging in sociaal-economisch opzicht en achter het feit dat gereformeerden soms posities innemen die qua invloed uitreiken boven hetgeen men op grond van hun getalsterkte mag verwachten. Anderzijds is er die passief aandoende, bevindelijke manier van godsdienstig-zijn, die gepaard gaat met een zekere wereldmijding en waarbij men zich als groepering ook min of meer afsluit van de samenleving. Deze manier van godsdienstig-zijn is verantwoordelijk voor een aantal in deze samenleving bizar aandoende opvattingen en gedragingen, zoals we die hiervoor al hebben genoemd. Voor zover nu deze twee stromingen samenvallen met groeperingen —

168

.

;Ï#-4

^«IL.-

•

•

^

;

r.

t-c-

k

,<!^<^'-'^

y

•y^

In dit verband moeten we wel op een belangrijk gegeven de aandacht vestigen, namelijk op het feit dat de door ons gevonden percentages van de gereformeerden vaak afwijken van de in Opnieuw: Godin A/ec/er/and vermelde percentages. Het blijkt namelijk dat onze analyse is gebaseerd op de gereformeerden, zoals zij oorspronkelijk in de steekproef vertegenwoordigd waren. Er heeft echter een weging plaatsgevonden, die tot gevolg heeft gehad dat in het door Opnieuw: God in Nederland gepresenteerde materiaal de door ons onderscheiden categorie overige gereformeerden vermoedelijk vrij sterk oververtegenwoordigd is (omdat zij sterk vertegenwoordigd zijn in die categorieën, die ,.opgehoogd"

vu-Magazine 10 (1981) 5 (mei)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen