VU Magazine 1983 - pagina 99

Enkele gedachten over economie en ethiek:

Herstel groei geen oplossing v< economische crisis De welvaart wordt momenteel bijna overal duidelijk minder. Met deze sombere uitspraak zeggen economen dat de verhouding tussen enerzijds de menselijke behoeften en anderzijds de middelen om in deze behoeften te voorzien duidelijk verslechtert. Hierbij wordt dan aangenomen dat de menselijke behoeften — die in de economische leerboeken verondersteld worden onbegrensd te zijn — naar intensiteit of dringendheid kunnen worden gerangschikt en dat de middelen om in deze behoeften te voorzien schaars en alternatief aanwendbaarzijn. door dr. L. J. J. van Eekelen Deze vermindering van de welvaart, die zowel in Nederland als elders in de wereld te zien is en waarvan de verlaging van de reële inkomens en de verhoging van de belastingen, de sociale verzekeringspremies en de overheidstarieven slechts symptomen zijn, zou ik met enkele algemeen bekende voorbeelden willen verduidelijken: — De beschikbare hoeveelheden werk, in de betekenis van beroepsarbeid, zijn tegenwoordig aanzienlijk geringer dan de behoefte aan werk, zowel kwantitatief, waardoor velen die graag zouden willen werken momenteel zonder werk zijn, als kwalitatief, waardoor vele anderen die wel werk hebben, gedwongen zijn dit zonder enige voldoening te verrichten, — De beschikbare hoeveelheden voedsel, kleding, huisvesting, medische verzorging, onderwijs, enz. blijven in grote delen van de wereld, mede ten gevolge van de snelle bevolkingsaanwas, hoe langer hoe meer achter bij de algemeen erkende noodzakelijke basisbehoeften. — De beschiicbare hoeveelheden schoon water, zuivere lucht, ongerepte natuur, enz. blijken in toenemende mate onvoldoende te worden om te voorzien in de hieraan bestaande behoeften, — De voor exploitatie beschikbare hoeveelheden van diverse grondstoffen en van enkele fossiele brandstoffen zijn bij het huidige verbruik vol-

vu-M agazine 12(1 983)3 maart 1983

strekt onvoldoende om ook maar bij benadering in de behoeften van de toekomstige generaties te kunnen voorzien. — De beschikbare omvang van de financiële middelen van de overheid uit hoofde van belastingontvangsten en andere inkomsten blijft momenteel in vele landen sterk achter bij de behoeften aan deze middelen voor het doen van allerlei noodzakelijk geachte bestedingen. De gevolgen van deze vermindering van de beschikbare middelen in verhouding tot de menselijke behoeften zijn nu voor vrijwel iedereen op tal van Economie en ethiek zijn moeilijk onder één gebieden duidelijk zichtbaar. De werknoemer te brengen en verdragen elkaar loosheid neemt in Nederland en in vele vaak slecht. Dat is althans een gangbare andere landen onrustbarende vormen opvatting. Waar de ethicus bevlogen spreekt van „zou moeten" is de econoom aan, de armoede in grote delen van de primair een „realist" die maar één wereld wordt eerder groter dan kleicriterium hanteert: de (economische) ner, het natuurlijke milieu gaat bijna „haalbaarheid". overal sterk achteruit, diverse grondNiettemin liet dr. L. J. J. van Eekelen, zelf stoffen en brandstoffen raken spoedig econoom en verbonden aan de uitgeput en de financiële tekorten van economische faculteit van de VU, zijn de overheid stijgen in bijna alle langedachten gaan over het spanningsveld den. dat zich uitstrekt tussen economie en De kranten, de tijdschriften en de ethiek. Achter economische discussies van nieuwsbulletins van de radio en de technische aard gaan wel degelijk ethisch- televisie zijn tegenwoordig voor een gekleurde visies op mens en samen leving belangrijk deel gewijd aan deze fundaschuil, zo blijkt, terwijl veel van de mentele problemen van de schaarste. oplossingen, door economen En omdat vele mensen op dit moment aangedragen om uit de depressie te terecht hierover verontrust zijn, bestegeraken, in strijd zijn met het ethisch den de nieuwsmedia ook veel aangezichtspunt van verantwoord menselijk dacht aan de oplossing van genoemde handelen. Maar er is, aldus dr. Van Eekelen, een alternatief dat wél recht doet vraagstukken. aan dat ethisch uitgangspunt. Talloze met elkaar concurrerende op-

89

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen