VU Magazine 1983 - pagina 286

Geluidsband het land uitgesmokkeld:

Beyers Naudé: , Weinig iioop op vreedzame opiossing Zuid-Afrilca' door Frits Stoffels ,,Zuid-Afrika verkeert in een staat van oorlog — weliswaar nog een onverklaarde oorlog — maar niettemin oorlog." Zo opende dr. C. F. Beyers Naudé zijn op de band ingesproken lezing,, Terwille van de ware vrede'' die op 1 juni aan de VU werd gepresenteerd. Beyers Naudé gaf een diepgaande ontleding van de reusachtige kloof die in Zuid-Afrika gegroeid is tussen blank en zwart: ,,Aan de ene kant de onverbiddelijke macht van blank eigenbelang en machtsoverheersing — aan de andere kant de onbuigbare zieisovertuiging van miljoenen zwarten, dat recht en gerechtigheid aan hun kant is en dat zij bereid zijn om voor hun ideaal te leven, te lijden en desnoods te sterven." Beyers Naudé vergeleek dit konflikt met een klassiek treurspel: ,,Zoals een machtige Griekse tragedie speelt dit drama van leven en dood en van de toekomstige lotsbeslissing van miljoenen mensen, zwart en wit, zich

af in de steden, dorpen en velden van zonnig Zuid-Afrika." Beyers Naudé schetste achtereenvolgens de positie en zienswijze van blank en zwart. De doelstellingen van de blanke gemeenschap liggen vooral op ekonomisch gebied, verklaarde Beyers Naudé. ,,Met de kundige aanwending van handige slagspreuken zoals raszuiverheid, kulturele identiteit en christelijke moraliteit hebben de blanken hun zelfzuchtig ekonomisch streven en hun vrees voor overheersing bedekt en verdedigd in hun vastberaden poging om hun materiële voordelen en hun politieke veiligheid voor eens en voor altijd te verzekeren." Dat streven leidt tot,,een proces van militarisering" meent Beyers Naudé: ,,Intussen gaat Zuid-Afrika voort met koortsachtige haast zijn geweldige macht nog verder uit te breiden met het meest verfijnde wapentuig — de sterke aanduiding van het zonodig aanwenden van kernwapens inbegrepen." Blanke idealen Niettemin menen de blanken dat zij het

goede voor hebben met de zwarten. De miljoenen zwarten, aldus trachtte Beyers Naudé de zienswijze van de blanke gemeenschap te verwoorden, zullen hun politieke rechten genieten in onafhankelijke thuislanden waarheen zij gedwongen weggevoerd worden. ,,De blanke regering vestigt haar hoop erop, om binnen het volgend aantal jaren dit oogmerk van totale politieke scheiding tussen wit en zwart te bereiken. De kroon op de doorvoering van het apartheidsbeleid zal zijn, wanneer de dag aanbreekt dat de miljoenen zwarten (4 tot 5 maal meer dan alle blanken te zamen) hun Zuidafrikaans burgerschap verloren hebben, het door de blanken opgelegde etnische burgerschap aapvaard hebben en de kleine, politiek-machteloze, ekonomisch-afhankelijke, zwarte etnische staatjes, als paddestoelen opschietend rondom Zuid-Afrika, hun beslag gekregen hebben. Dan, zo gelooft de meerderheid der blanken, wanneer dit lang en moeizaam proces van scheiding zijn uiteindelijke glorierijke hoogtepunt zal hebben bereikt, zal er vrede en voorspoed tot stand

Rektor Veitieul: ,Verbitleriiig groot Niemand keek vreemd op toen op 1 juni in de VU-aula de aangekondigde spreker, dr. C. F. Beyers Naudé, niet verscheen. Toch had de VU het schimmenspel tot het eind toevolgehouden, met uitnodigingen in de landelijke pers en al. Maar achter de schermen was ai wekenlang bekend dat Beyers Naudé een brief van de Zuidafrikaanse ministervan Weten Orde, Legrange, had ontvangen waarin, in één zin, de gevraagde toestemming om naar Nederland af te reizen werd geweigerd. ,,Onze verbittering was groot", vertelde rektor-magnifikus Verheul aan een matig gevulde zaal. in oktober vorig jaar zou de banning orderwan Beyers Naudé afgelopen zijn. De uitnodiging om aan de VU te spreken was al helemaal geregeld. Beyers Naudé had zich zeer verheugd op zijn reis naar Amsterdam. „Jarenlang heb ik er naar uitgezien dat de dag zou komen dat ik weereen bezoek aan de Vrije Uni-

248

versiteit zou kunnen brengen", liet hij zijn gehoor weten. Maar in oktober werd Beyers Naudé's banning ordertoch weer verlengd. Al snel werd een andere oplossing gevonden: Beyers Naudé sprak een rede in op een bandje dat vervolgens uit het land werd gesmokkeld, inmiddels had hij druk met zijn advokaten overlegd over de bewoording van zijn toespraak om te voorkomen dat nieuwe moeilijkheden met het apartheidsbewind zouden dagen. Gekozen moest worden voor een voorzichtige woordkeus. Beyers Naudé heeft op eigen houtje nog van alles ondernomen om alsnog het gevraagde visum te verkrijgen, maar zonder enig sukses. Zelfs een telefonisch gesprek tussen het publiek in de VU-aula en Beyers Naudé in Johannesburg, een idee van de VU, bleek niet mogelijk.

Uitgestoten „Wij weten niet hoe onvoorstelbaar het is om ondereen banning orderte leven", zei de rektor-magnifikus, die zich persoonlijk zeer had ingezet voor de komst van Beyers Naudé, „je mag zelfs niet naar een begrafenis of een verjaarsfeest van een familielid. Je mag niet worden aangehaald in de pers. Sociale kontakten zijn tot een minimum ingeperkt. l\Aaarhet ergst van al is wellicht datje door je eigen groep wordt uitgestoten". In de IKON-film, die volgde op de woorden van Verheul, zag men hoe Beyers Naudé zijn wijkkerk bezocht. Na afloop dronk de gemeente een gezellig kopje thee met elkaar. Buiten in de regen stond Beyers Naudé thee te drinken. Want naar de kerk gaan mag wét (al is er maar één kerk, een blanke, waar hij zich mag vertonen), maartheedrinken na afloop valt vu-Magazine 12(1983) 7 juli 1983

: ^

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen