VU Magazine 1983 - pagina 123

brengen. Een navrant voorbeeld vormt de prediking van een aantal,,pastores" van sekten, dat de verschrikkelijke overstromingen een straf van God zijn, omdat het Nicaraguaanse volk de weg van Christus zou hebben verlaten en voor het socialisme hebben gekozen. Ook worden mensen aangemoedigd hun kinderen niet te laten inenten tijdens de vaccinatiecampagnes, omdat ,,God de Heer is van dood en leven". Negentien juli, de dag van de viering van de derde verjaardag van de revolutie, is door een aantal sekten uitgeroepen tot ,,Dag van de Bijbel"; er werden op die dag vele langdurige samenkomsten gehouden; zo werd mensen verhinderd deel te nemen aan de manifestaties ter gelegenheid van de derde verjaardag van de revolutie. Het zal duidelijk zijn dat deze gecompliceerde en gespannen situatie de Evangelicos grote problemen bezorgt. Ten eerste dreigt het gevaar dat door de publieke opinie alle protestantse kerken op één hoop gegooid worden met de sekten — die immers als evangelisch beschouwd worden — en daarmee als contra-revolutionair gekenmerkt worden. Tijd voor nuancering lijkt er niet meertezijn. Een tweede en ernstiger probleem vormt de misleiding van vele eenvoudige christenen die geheel te goeder trouw de mening volgen van hun sekteleiders, die — al dan niet bewust — religieuze argumenten hanteren om hun contra-revolutionaire intenties te verhullen. Ten slotte dreigt het gevaar dat ook binnen de meer gevestigde protestantse kerken de vele christenen die zich tot op heden afzijdig hebben gehouden van het politieke gebeuren onder druk van demagogische prediking of als gevolg van de gespannen situatie de zijde kiezen van de contra-revolutionairen, wier traditioneel taalgebruik — waarschuwingen tegen socialisme en atheïsme — hun nu eenmaal vertrouwder in de oren klinkt dan de ,,nieuwlichterij" van de consequente christenen.

Belemmerende faktoren Is de situatie op zichzelf al moeilijk genoeg, de Evangelicos dragen bovendien nog een aantal belemmeringen met zich mee waardoor zij slecht opgewassen zijn tegen de huidige gecompliceerde situatie. Er valt een aantal faktoren te onderscheiden waardoor de Evangelicos extra gehandicapt worden bij het oplossen van de problemen. Een eerste faktor kan men samenvatten onder de noemer culturele en ideologische penetratie. Om deze faktor goed te begrijpen

vu-Magazine 12(1983) 3 maart 1983

moeten we enkele woorden wijden aan de geschiedenis van de protestantse kerken in Nicaragua. Die geschiedenis is vrij kort. De eerste zendingsaktiviteiten dateren van 1847, toen twee zendelingen van de Duitse Moravische Broederschap uit Hernnhut voet aan wal zetten in Bluefieids aan de oostkust. Na een aantal moeilijke beginjaren nam het zendingswerk een hoge vlucht; de kerk — later Iglesia Morava en Nicaragua genoemd — groeide uit tot de grootste protestantse kerk van het land. Omdat zij vooral geconcentreerd is in het moeilijk toegankelijke oosten van het land is haar invloed in het maatschappelijk leven echter geringer dan die van kleinere kerken als de Asamblea de Dios of de Baptisten. De kerk bleef onder Duits bestuur tot de Eerste Wereldoorlog. Vanwege de oorlog kon dit bestuur zijn financiële verplichtingen niet meer nakomen en evenmin leiding blijven geven. De Moravische Kerk van de Verenigde Staten werd gevraagd de verantwoordelijkheid voor de Nicaraguaanse telg over te nemen en zo bestond de leiding van de Iglesia Morava en Nicaragua vanaf 1916 uit Noordamerikanen. Pas in 1962 werd de eerste Nicaraguaan tot bisschop gewijd, terwijl het tot 1974 zou duren vóór de Algemene Synode volledig uit Nicaraguanen zou bestaan. Het jarenlange optreden van buitenlandse zendelingen en kerkbestuurders bepaalde in sterke mate het denkklimaat en leefpatroon binnen de Iglesia Morava. Ook binnen de andere inmiddels nieuw gestichte protestantse kerken was de buitenlandse invloed groot. In de beginjaren van de twintigste eeuw, het tijdvak van de liberale president José Santos Zelaya, kwamen er veel zendelingen naar Nicaragua; zij behoorden vrijwel uitsluitend tot Noordamerikaanse denominaties: baptisten, adventisten, pinksterkerken en andere. Dankzij hun aktiviteiten werden er verschillende protestantse kerken gesticht, die echter alle — zij het in verschillende mate — de volgende kenmerken dragen: ze combineren een liberale ideologie en een sterk personalistische ethiek met een sterke neiging zich afzijdig te houden van ,,de wereld" en met name van de politiek en met een vijandige houding tegenover de rooms-katholieke kerk. De pinksterkerken boden (en soms ook bieden) spirituele mogelijkheden om de ellendige werkelijkheid te ontvluchten. De baptisten waren vooral uit op het verhogen van het levenspeil en de morele gezindheid van hun leden. Zij stichtten scholen en zelfs een univer-

siteit. Burgerlijke waarden wogen en wegen er zwaar. De heersende ideologie was die welke de Noordamerikaanse zendelingen meebrachten. De Verenigde Staten werden beschouwd als het g rote voorbeeld. De cultuur van de missionarissen werd de cultuur van de nieuw gestichte kerken: de liturgie, de kerkmuziek, de vorm van het avondmaal, de ethiek, de methodes om geld bijeen te brengen, de stropdassen van de pastores... alles draagt het stempel „made in USA ", Zo was de typische protestant in Nicaragua ,,een vreemdeling in zijn eigen land"... ,,liberaal met een anti-katholieke positie... en bijgevolg, proNoordamerikaans en vandaar anti-socialistisch, anti-revolutionair en begunstiger van de regimes die'door de Verenigde Staten gesteund werden", aldus José Miguel Torres in El Cristianismo Protestante en la Revolución Sandinista. Deze culturele en ideologische penetratie betekende dat de protestantse kerken geen enkele scholing hadden in het zich bewust bewegen op politiek terrein; hun vermeende a-politiële houding betekende in de praktijk vrijwel steeds politieke steun aan het moederland van hun zendelingen en leidde tot een schrijnend onvermogen de politieke (en militaire) aktiviteiten van de Verenigde Staten in CentraalAmerika te doorzien. Een tweede belemmerende faktor hangt hier nauw mee samen: de theologische afhankelijkheid. Alle theologie werd geïmporteerd vanuit de Verenigde Staten. Zondagsschoolboekjes, prekenbundels, materiaal voor het werken met groepen, het werd allemaal direkt uit het Engels vertaald en week in week uit uitgegoten over de kerkgangers. Dit betekende dat er op het hoogtepuntvan de bevrijdingsstrijd en kort na de overwinning nauwelijks of geen eigen Nicaraguaanse protestantse theologie bestond, die zou kunnen helpen bij het formuleren van antwoorden op de talloze vragen die de nieuwe situatie opriep. Er zijn ten derde ook zeer weinig goed opgeleide pastores. Een meerderheid van de pastores heeft niet meer dan lagere school en bedient zich van het uit de Verenigde Staten geïmporteerde materiaal. Schrijnend is de situatie in de Iglesia Morava. Deze grootste protestantse kerk met 35.000 leden heeft slechts 1 afgestudeerde predikant. Ook binnen andere kerken is de situatie weinig rooskleurig. Wellicht zijn de baptisten nog het beste af met hun Seminarie Teológico, dat overigens ook open

113

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen