VU Magazine 1983 - pagina 467

en de groeten

Perscensuur In Nicaragua bestaat perscensuur. Dat blijkt vele Nederlanders hoog te zitten, sommige zelfs zeer hoog. Nicaraguanen daarentegen, lijken zich er absoluut niet druk om te maken dat elk van hun drie landelijke dagbladen onder het keurend oog van de censor doorgaat alvorens zijzelf de journalistieke produkten onder ogen krijgen. Toen ik eens een paar Nicaraguanen vertelde van de Nederlandse verontrusting over de censuur, zei één van hen:,,Dat zijn nu typisch westerse zorgen, wij hebben met de oorlog wel andere dingen aan ons hoofd. In de tijd van Somoza zeurde het Westen toch ook niet over de censuur". Een ander keek mij doordringend aan en vroeg: „Hoe vrij is die vrije pers in het Westen eigenlijk als die beheerst wordt door de commercie, als de krant een produkt is dat als willekeurig welk ander produkt verkocht moet worden?" Nicaraguanen hebben niet of nauwelijks kritiek op het bestaan van de censuur. Is dat nog een gevolg van een verleden van leven onder dictatuur? Hebben ze nog niet genoeg aan vrijheid en democratie geroken om echt het belang van een vrije pers in te zien? Mis-

vu-Magazine 12(1983) 10 november 1983

schien, maarwaarschijnlijk acht ik het niet. Ik denk dat ze inderdaad andere zorgen aan hun hoofd hebben: de steeds dreigender interventie en de steeds grotere schaarste. Ik denk ook dat ze de mate van perscensuur als gering ervaren: alleen de drie landelijke dagbladen vallen eronder. En die spelen slechts een geringe rol in de nieuwsvoorziening; buiten de grote steden zijn ze niet eens te krijgen en bovendien worden ze alleen gelezen door hoger geschoolde mensen. De radio is oneindig veel belangrijker als informatiemedium. Er zijn bijna vijftig radio-stations, waarvan meer dan de helft particulier bezit is. De radiozenders vallen niet onder de censuur. Zo heeft de rooms-katholiek e k e r k ( = hiërarchie) een eigen zender die naast een onophoudelijke stroom Maria-liederen en stichtelijke woorden subtiel geformuleerde kritiek op de overheid de wijde wereld instuurt. Ook allerlei week- en maandbladen als bij voorbeeld parochieblaadjes en kerkelijke bulletins mogen schrijven wat ze willen. Dit alles neemt niet weg dat de drie landelijke kranten

gecensureerd worden. Hoewel de oppositie-krant ,, La Prensa" als enige regelmatig kopieën van verboden artikelen naar verschillende ambassades in Nicaragua en Costa Rica stuurt om de ernst van de censuur letterlijk wereldkundig te maken, is zij niet de enige krant die onder de censuurvalt. OokdeFSLNkrant„Ba/•f/•ca£/a " e n de uiterst regeringsgezinde ,,EINuevo Dia rio " m oete n hun copy bij de censor inleveren en af en toe worden er ook in deze kranten stukken niet geplaatst. Een vriend van mij schreef kort voor het bezoek van de paus voor,,EINuevo Diavio "een zeer kritisch verhaal over het verschijnsel ,,Paus". Het werd niet geplaatst omdat het de sfeer van algemene eensgezindheid en verzoening onder het volk zou kunnen verstoren. Omdat de redactie van ,,La Prensa" ons zo attent op de hoogte houdt van alles wat er door de censor uitgeknipt wordt, weten wij wat het Nicaraguaanse volk niet mag weten: een grote foto van de opening van een nieuwe winkel met honderden wachtenden ervoor — voor de vluchtige lezer(es) suggereert de foto schaarste; ook een foto van een afschuwelijk verminktlijk met een fotootje van één van de Sandinistische leiders ernaast — de opmaak suggereert subtiel een verband tussen beide foto's. Deze voorbeelden geven mij te denken. Het lijkt erop alsof de door de CIA geboden hulp effectief begint te worden. Vorig jaar werd in Washington toegegeven dat van de negentien miljoen dollar die in 1982 voor,,destabilisatie" van Nicaragua bestemd was een fors bedrag toegewezen was aan,, La Prensa". Een paar maanden geleden publiceerde een Amerikaan in het Panamese maand-

blad ,,Dialogo Social" een studie waarin hij een vergelijking maakte tussen de kranten „£/Wercuf/"o" in Chili vóór de val van Allende, „ The Daily Gleaner" vóór de verkiezingsnederlaag van /Wan/ey op Jamaica en „ L a Prensa " in Nicaragua. Overeenkomsten tussen de drie kranten bleken vooral te bestaan in de wijze van opmaak van de voorpagina's met suggestieve foto's en in het veelvuldig publiceren van religieuze mirakels. Inderdaad, over de suggestieve opmaak van,,La Prensa" hebben we het al gehad, maar ook de mirakels staan erin: bloedende en zwetende Mariabeelden, processies en heiligenverering walmen je als muffe wierook tegemoet als je „ La Prensa"openslaat. ,,La Prensa" is dus niet zomaar een krant die tegen het heersende bewind is: ,,La Prensa" is de lange arm van de CIA, een tegenstander die je, gezien de geschiedenis, beter niet kunt onderschatten. Dit alles betekent niet dat ik nu ronduit het bestaan van decensuurtoejuich. Ikdenk dat het revolutionair proces sterk genoeg is, voldoende steun van de bevolking heeft, om geen censuur nodig te hebben. Uiteindelijk werkt de censuur naar het buitenland toe heel negatief. Want veel mensen zullen niet de kans hebben of de moeite nemen zich te verdiepen in de achtergronden en zullen simpel en dogmatisch blijven redeneren: censuur is schending van de mensenrechten. Misschien hoefje dan niets meer te zeggen over de sluipende interventie. Maar die zit de Nicaraguanen hoog, bijna alle zelfs zeer hoog.

.'^Q.'^

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen