VU Magazine 1983 - pagina 440

een lid van een militair territoriale eenheid het slachtoffer werd, sloegen de autoriteiten toe. In enkele maanden tijds werden honderden bendeleden opgejaagd en zonder vorm van proces gedood. De lijken werden bewust onbegraven achtergelaten opdat de bevolking kon zien dat de misdadigers werden „opgeruimd". De term die de plaatselijke autoriteiten voor de opruimingsactie gebruikten, was „ditransmigrasikan — op transmigratietransport gesteld. Een eufemisme dat veelzeggend is over de werkelijke mening van die autoriteiten over het transmigratieprogramma! Over deze praktijken drong maar zeer weinig door tot Jakarta. Toen het de minister van justitie, luit.-gen. AH Said, ter ore kwam, was hij razend en stelde ogenblikkelijk persoonlijk een onderzoek ter plaatse in. De plaatselijke commandanten verweerden zich met de mededeling dat de normale justitiële procedures niet meer hielpen en dat het leven voor de bevolking ondragelijk was zodat ze wel gedwongen waren een ,.shortcut" te nemen. ,,De bevolking zou als één man achter de actie staan. Maar als de minister ook maar één tegenstem zou horen dan zou de commandant ogenblikkelijk aftreden." Ze vertelden er niet bij dat onder de slachtoffers tegelijkertijd een aantal opponenten uit de islam-kringen waren geliquideerd, officieel op grond van hun crimineel verleden maar in werkelijkheid vanwege hun houding tijdens de verkiezingen in mei van dat jaar. Pogingen van islamitische leiders hiervoor in Jakarta aandacht te vragen, stooten af op een houding van onverschilligheid bij de autoriteiten. Toen het nieuwe kabinet in maart 1983 aantrad nadat president Suharto eerder die maand voor een derde termijn was benoemd, bleek dat AH Murtopo niet meer was opgenomen en dat Benny Murdani, eens de leerling van Ali in de inlichtingendienst, de plaats had ingenomen van de populaire generaal M. Yusuf. Daarna begonnen toen, openlijk aangekondigd in de pers, in tegenstelling tot die in Oost-Java vanaf september, de acties tegen de misdadigers in Yogyakarta. De publieke opinie bleek toen vrijwel unaniem vóór die acties te zijn. Bijna iedereen voelde zich opgelucht dat de misdaad eindelijk op tastbare wijze aangepakt werd. De schrik sloeg er bij de bendeleiders en hun leden ook goed in. Velen meldden zich ,.spontaan" aan bij de politie in de hoop op die manier niet onverwachts geliquideerd te worden. Binnen enkele weken daalde het aantal

366

Weinig Indonesiërs protesteerden misdaden in Yogyakarta vrijwel tot nul. De actie was geslaagd! Slechts zeer weinig Indonesiërs protesteerden vanaf het begin. Zij die dat wel deden vreesden dat als deze methode zou worden goedgekeurd deze elders ook zou worden toegepast en dat men dan van een ..anarchie van de straat" veroorzaakt door de misdaad, verzeild zou raken in een ,.anarchie van de staat" zoals mr. Buyung Nasution, de voorzitter van het instituut voor rechtshulp te Jakarta het formuleerde. Wat hij vreesde, is ook gebeurd. Eind april werd de ,,methode-Yogy" officieel in andere steden toegepast. Een reden hiervoor was waarschijnlijk dat Benny Murdani Ali Murtopo gevoelig de les wilde lezen omdat hij vermoedde dat het Ali's contacten met het bendewezen zouden zijn geweest die voor de wilde geruchtencampagne op 12 april verantwoordelijk waren rondom een geldsanering waarbij elk biljet van Rp. 10.000 ,,geknipt" zou worden tot een waarde van Rp. 1.000. Er ontstond een enorme paniek, temeer daar nog geen twee weken daarvoor een devaluatie van ± 40 % had plaatsgevonden. Een grote kapitaalsvlucht naar vreemde valuta was het gevolg en terecht vreesde de overheid dat er een economische chaos zou kunnen ontstaan. Een ideale situatie om de machtvan Suharto aan te vech-

ten. Prompt kondigde Benny Murdani aan dat hij zonder omhaal van woorden korte metten zou maken met diegenen die zulke geruchten hadden verspreid. De eerste slachtoffers onder de misdadigers in Jakarta eind april behoorden naar men algemeen meende tot die benden waarmee Ali gewoonlijk zijn manipulaties uitvoerde. Hierdoor was er juist in die kringen waar men toch in eerste instantie van mocht verwachten dat zij zich kritisch zouden opstellen tegen dergelijke praktijken, een algeheel gevoel van opluchting; zou de samenleving dan eindelijk verlost zijn van een intrigant die de laatste 15 jaar in staat was gebleken haart en onrust te zaaien waardoor er altijd verdeeldheid en grote religieuze en etnische spanningen bleven bestaan? Het was alweer de kleine groep intellectuelen verzameld rondom het instituut van rechtshulp die bleef hameren op het onrechtmatige van de acties en het gevaar voor misbruik en anarchie wanneer ze werden voortgezet. Op 25 mei organiseerde dit instituut een hearing waarop ook de anatoom-patholoog van het academisch ziekenhuis te Jakarta sprak die tientallen lijken had moeten onderzoeken. Uit zijn relaas bleek dat alle slachtoffers van zeer nabij (20-60 cm.) waren neergeschoten door kogels van hetzelfde kaliber als afkomstig van wapens die slechts door de keurcorpsen worden gebruikt. ,,Als ze al op de vlucht waren geweest, dan blijkt uit de verwondingen dat ze achteruit hebben moeten lopen", verklaarde hij. met een duidelijke verwijzing naar de officiële versie van de overheid. Aanvankelijk mochten, ja moesten zelfs, de kranten uitvoerig melding

Cartoon uit Kompas, juni van dit jaar

VU-Magazine 12(1983) 10 november 1983

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen