VU Magazine 1983 - pagina 291

/

aan de orde tijdens een door het VCVU Grooten, cultuurpsychoioge aan de georganiseerd forum. Centraat stond universiteit van Nijmegen, vond dat de vraag naar de rol van intellectuelen van intellectuelen verwacht kan worin rechts-extreme bewegingen. De dden dat ze op zakelijker gronden een Centrumpartij kent een aantal docto- keuze voor een politieke partij maken randussen: Tweede Kamer-lid Jan- dan mensen die weinig opgeleid en maat en de heren Brookman en Vier- slecht geïnformeerd zijn. En de rechtsling (beide afkomstig van de VU). An- extreme doctrines zijn zó simpel en zó dere intellectuelen laten zich in publi- belachelijk dat wetenschappers zich caties openlijk uit over de wenselijke daarnietvoorzouden lenen. bescherming van de Nederlandse cul- In de jaren twintig was het mode om tuuren volksaard, zoals prof. Couwen- fascist te zijn, vond schrijfster Lisette Lewin. Veel grote dichters waren ook berg in Civis Mundien De Volkskrant. Het forum constateerde bij monde van fascisten, en dat was niet zo onschulhistoricus Toon de Jonge dat door de dig. Deze uitingen verdwenen echter toenemende werkloosheid intellec- toen het fascisme meer en meer om tuelen zich overbodig gaan voelen. zich heen greep. Deze groep is door de geschiedenis Vaak wordt aangenomen dat na 1945 heen altijd al een roerige groep ge- zaken als boekverbranding niet meer weest, waar je van alles van kon ver- voorkwamen. Dat dit een illusie is wachten. Toch verbaasde het forum bleek uit de naar aanleiding van de zich ook over dit verschijnsel. Angela boekverbranding georganiseerde bijeenkomst in De Balie, een politiek en cultureel centrum in Amsterdam. Het thema van de bijeenkomst was ,,tussen boekverbranding 1933 — en censuur 1983". De organisatoren wilDe Standaard, 12 mei 1933 den de lijn van de boekverbranding doortrekken naar gebeurtenissen die De boekenverbranding. vandaag de dag de vrijheid van me" ningsuiting aan banden leggen. Bij de feestelijkheden aan de Universiteit te Berlijn, w a a r de verbranding van weike» van een groot a a n t a l a u t e u r s het hoogtepunt vormde, werden de boeken door verschillende „sprekers" in het v u u r jw>worpsn, onder het uitroepen van tevoren vastgestelde leuzen. We laten deze negen >euzen hier voor de curiositeit volgen: „Tegen klassestr^jd en materialisme, vóór volksgemeenschap en idealistische levenshouding. Ik geef den vlammen de geschriften van Marx en K a u t t z k y over." „Tegen decadentie en moreel \C!val. Vóór tucht en zedelijkheid in gezin en st;i:xt. Ik geef den vlammen de geschriften van Heinrich Mann,- E r n s t Glaeser en Erich Kaestner over". „Tegen gevoelsvervalsching en polit'fk verraad, vóór overgave aan volk en staat. Ik geef den vlammen de geschriften van Friedrich Wilhelm F ö r s t e r over." „Tegen de zielvernietipende overschatting van de menschelijke complexen. Vóór den adel van de mrnsc'v-^liike ziel. Ik geef den vlammen de ge?cliriften van 'Siegmund Freud over." „Tegen vervalsching onzer geschiedenis en onteéring' oiiztr )ïroote figuren.^^Óér e(*;Sjied voor ons verleden. Ik geef den vlam-men de geschriften van Emil Ludwig «n W e r n e r Hegemann over." „Tegen het volk vreemde journalistiek, democratisch Joodsche vervalsching. Vóór medewerking en verantwoordelijkheid aan het werk van den nationalen opbouw. Ik geef den vlammen de geschriften van Theodor Wolff] en Georg Bernhard over." i „Tegen het litteraire verraad aan de sol-' daten uit den wereldoorlog. Vóór opvoeding van het volk in den geest van weerbaarheid. Ik geef den vlammen de geschriften van Erich Maria Remarque o v e r " „Tegen verminking van de Duitsche t a a l . Vóór het behoud van h e t . kostbaarste goed van ons volk. Ik geef den vlammen de geschriften over van Alfred K e r r , " ..Tegpn onbeschaamdheid en aanmatigins;. Vóór achting en eerbied voor den onsterfelijken Duitschen volk.=:eeest. Verslindt, vlammen, ook de geschriften van Tucholskv en Ossietzky." j

VU-MagazJne 12(1983) 7 juli 1983

Kubisme Latijns Amerika-correspondent Jan van der Putten vertelde over de boekverbranding die in CA;/// plaatsvond na de moord op Allende in 1973. De junta onder leiding van Pinochet liet op verschillende plaatsen boeken en films verbranden. Tekenend voor het niveau van deze boekverbranders was volgens Jan van der Putten dat zij ook boeken over het kubisme verbrandden omdat zij meenden dat dit iets met Cuba te maken had. Toen Van der Putten hoorde dat er boekverbrandingen op komst waren, wist hij een deel van zijn boeken via de stortkoker naar het afval te laten verdwijnen. De inhoud van je boekenkast was in de regel bepalend voor je mate van subsersiviteit. Reden waarom de cultuur vervolgd wordt, is bij Chili te vinden bij de leer der nationale veiligheid. Wie tegen de belangen van die leer ingaat, is een gevaar voor de natie en moet om die reden geëlimineerd worden. Cultuur is ten principale wars van de status quo en daarom staatsgevaarlijk Zeer toepasselijk werd vervolgens een gedicht voorgedragen van de Chileense zanger Victor Jara, die in 1973 in het stadion van Santiago werd vermoord Kirill Gradov, uitgeweken Sovjet-journalist en Volkskrant-columnist, sprak over censuur in de Sovjet-Unie. Eigenlijk is er in de Sovjet-Unie altijd al

censuur geweest. Veel schrijvers verlieten het land, anderen wachtten af of zwegen, en er waren er ook die het bewind steunden De in 1934 opgerichte Schrijversbond predikte een socialistisch regime waar iedereen zich aan moest houden. Dat betekende censuur vóóraf Ten tijde van de destalinisatie dacht men dat er nu wel gewoon geschreven zou kunnen worden. Maar dat viel tegen: in 1975 werd de directeur van een censuurorganisatie tot zeven jaar kamp veroordeeld omdat hij in beslag genomen literatuur onderhands verkocht had. Zelfcensuur Ook journalisten hebben in de SovjetUnie met censuurte maken. Een directe confrontatie met de overheid leidt in de meeste gevallen tot strafkampen. Maar ook voordat de officiële censor er aan te pas komt, is er al heel veel door andere mensen gedaan. Het ergst vond Gradov echter de zelfcensuur die de journalist toepast; iets dat

Prof. dr. J. O. Hess (AVO/VU - Peter Wolters)

veel meer voorkomt dan de ,.echte" censuur Aktieve strijders tegen censuur zijn te vinden rond het tijdschrift ,.Index on censorship". De hoofdredacteur, George Theiner, was enige tijd geleden in Nederland, onder andere om de bijeenkomst in De Balie bij te wonen. Hij zei dat in de meeste landen ter wereld enige vorm van censuur bestaat. In een interview met het week-

253

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen