VU Magazine 1983 - pagina 469

lijn in de verschillende hoofdstukken, is een positief antwoord op een bemoedigende betekenis die de wereld krijgt in de verhalen van de bijbelse geschriften. Ook al strekken deze zich over duizenden jaren uit en zijn zij doortrokken van de invloed van zeer verschillenden culturen, toch kan er een gemeenschappelijke lijn in ontdekt worden, een soort sleutel tot het ontsluiten van de meest betrouwbare betekenis van de geschiedenis van mens en wereld. Juist ook in vergelijking met de andere, zo waardevolle en diepzinnige wereldreligies komt juist deze betekenis naar voren in de volgende punten. Ten eerste dat er een Macht is op wie men kan rekenen en die zich de Betrouwbare betoont (dit noemt men ,,openbaring"). Ten tweede dat het kwaad en het leed niet verdoezeld worden, zelfs als zeer ernstig en alles bedervend getekend worden, zonder dat dit kwaad echter als een zelfstandige goddelijke macht, een soort tegengod, gezien wordt: niet Gods geschiedenis met de mens, maar de geschiedenis van de mens met God hield het kwaad in. Ten derde dat met dit kwaad vanwege de mensengeschiedenis (dit noemt men ,,zondeval") een nieuw verhaal begint van onderlinge aantrekkingskracht en onderlinge verwijdering. Een verhaal overigens dat ,,goed móet aflopen" om de eenvoudige reden dat de goddelijke Macht zich telkens opnieuw als een betrouwbare en bevrijdende be-

vu-Magazine 12 (1983) 10 november 1983

toont. Dit noemt men ook wel de,, verlossing", die zowel schuldvergeving als uitzicht op een sociale en kosmische bevrijding omspant. In deze gedachtengang, nauw in aansluiting bij de bewoordingen van dit boek weergegeven, wordt duidelijk dat hier een Christelijke filosofie — althans in aanzet en veel bescheidener van opzet dan het magistrale werk van Dooyeweerd — gegeven wordt binnen een onderwijssitutatie. Eigenlijk dat daarmede de filosofie als zodanig geplaatst wordt binnen de poging tot ,,vertalen" over en weer. Daarom wordt ook geformuleerd dat het niet gaat om een Christelijke,, filosofie", maar om Christelijk ,,filosoferen". Daar is zeker kritiek op mogelijk vanuit het eerste, eerder genoemde type van Christelijke filosofie die een Christelijk systeem van beginselen, ook voor de wetenschappen, wil brengen. In dit leerboek is dikwijls verwezen naar de toespraak die Paulus op de Areopagus hield: ,,Hij is immers ieder van ons zeer nabij. In Hem leven, bev^egen en bestaan we." En ook al wordt tegelijk vermeld dat.Paulus ergernis opwekte zodra hij op die Areopagus over de opstanding van Christus sprak, toch is begrijpelijk dat juist vanuit de Reformatorische wijsbegeerte reeds kritiek geleverd is op deze aanpak, omdat teveel naar de Areopagus-rede en te weinig naar Romeinen I verwezen wordt, zoals een recensent stelt. Wordt hier de kloof niet

miskend die gaapt tussen Christenen en niet-Christenen, zo vraagt een andere criticus. Vanuit de verschillende visies op de Christelijke filosofie is deze kritiek alleszins begrijpelijk en aanvaardbaar. Mits men dan verder doorgaat om tot discussie over de functie van Christelijk filosoferen te geraken: filosofie of filosoferen? Een integrale Christelijke overtuiging in een filosofie belichamen of een meer bemiddelende vertaalfunctie nastreven? Duidelijk de afstand tussen Christelijke en niet-Christelijke overtuiging, ook in de wetenschappen, stellen, of accentueren dat men zich in een gemeenschappelijke positie bevindt om dan vandaar uitgaande tot wederzijdse verdieping van standpunten te geraken? Zulk een discussie is uiteraard van belang voor heel het Christelijke, ook universitaire onderwijs en voor de aard van de relaties die bij voorbeeld de Vrije Universiteit met andere universiteiten kan onderhouden. Landkaarten De gemeenschappelijke situatie waarin de mens van vandaag zich bevindt is die van een sterk verwetenschappelijkte cultuur. Tevens die van het gevaar allerlei krachten, van wetenschappelijk en technische inzicht af tot aan die van eigen mening en macht toe, te verabsoluteren. De functie van het Christelijke filosoferen wordt hier dan ook gezien in kritiek — ook zelfkritiek — op verabsoluteringen. Dat geldt met name in het wetenschappelijke onderwijs. Hoe makkelijk is het niet om resultaten van wetenschap, ja wetenschappelijke kennis als zodanig, absoluut te stellen. Ethiek, sociale verantwoordelijkheid, geloofsovertuiging, zij komen dan achteraf of worden buitennissig. Daarom is het veel gebruikte beeld van de landkaarten op zijn plaats. Landkaarten zijn veelal onmisbaar en geven goede informatie, soms zelfs verrassende waarheden. Maar men bedenke dat van één gebied vele landkaarten, onderling zeer verschillend, mogelijk zijn. Van één provincie een geologische, toeristische, sociaal-geografische en dergelijke. Van één werkelijkheid (één boek van de Natuur) vele wetenschappen. Daarom ligt de kracht van een kaart of wetenschap juist in zijn beperkingen. En mag men nooit de landkaart voor het landschap zelf gaan houden. De taak van alle wijsbegeerte is dan ook mee te helpen om de blik van de landkaart telkens weer terug te brengen tot het landschap van onze hedendaagse wereld met alle perspectieven van menselijke verantwoordelijkheid.

395

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen