VU Magazine 1983 - pagina 225

Waarom hebt Gij mij verlaten? Mijn God, mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten? een karikatuur ben ik geen mens mikpunt van spot in alle kranten wordtom mij gelachen Tanks rondom mitrailleurs die naar mij wijzen en overal prikkeldraad prikkeldraad onderstroom Ik ben een naam in hun papieren ik kreeg een nummer in mijn huid gefotografeerd achter prikkeldraad als op een röntgenfoto zijn al mijn beenderen te tellen ik ben niemand meer naakt wordt ik naar de gaskamer gedreven ze verdelen mijn kleren en mijn schoenen ik schreeuw om morfine niemand hoort me ik schreeuw in mijn dwangbuis ik schreeuw heel de nacht in het asiel voor gestoorden de zaal voor ongeneeslijke zieken het paviljoen voor besmettelijke zieken het gesticht voor ouden van dagen Ik vecht met de dood in de psychiatrische kliniek ik stik onderde zuurstof kap ik schrei op het politiebureau in de rechtszaal de folterkamer het weeshuis ik ben radio-actief besmet iedereen is bang en ontwijkt me maar eens zal ik mijn broeders over U verhalen ik zal U prijzen op onze bijeenkomst mijn liederen klinken op uit een groot volk de armen gaan aan tafel ons volk viert feest het nieuwe volk dat wordt geboren Ernesto Cardenal Uit: Protest achter prtlclteldraad. IModerne Zuidamerikaanse psalmen, Ten Have, Baarn1980^

met niet alleen grote grondigheid, maar met een ontzaglijke persoonlijke betrokkenheid. En zo is hij nu in Nederland teruggekeerd: nog steeds diep aangeslagen en bewogen door wat hij daar mee maakte. Een „overloper" dus van het ene kamp naar het andere?, afstand nemend van vroegere wetenschappelijke publikaties in de trant van de Wijsbegeerte der Wetsidee? Nee. Wie Roelf

vu-Magazine 12(1983) 5 meil 983

van Cardenal. Het was een belijden tegenover een nnaatschappelijk kwaad, dat gestalte kreeg via een machtspolitiek in de kerk en in de staat. Ook toen veronderstelden de persoonlijke belijdenis en de analyse van de maatschappelijke dwingelandij elkaar onmiddellijk. De Reformatie ontdekte het ,,nochtans" van de Gods vrije genade; wereldlijke machten, in kerk noch staat, kunnen aan het,,so/a fide, sola gratia" iets afdoen. Dit zijn woorden die in de Reformatie tot op heden doorklinken. Toch moet voor ons hier de bezinning niet eindigen, maar juist beginnen. Anders wordt het woord tot een klank, voortgedragen op de buitenkant van een traditie, die zich niet bewust is dat zij een stukje binnenkant is geworden van een maatschappelijke werkelijkheid die sinds diezelfde Reformatie grondig is veranderd. Wat betekent nog dit oude ,,nochtans", waarvoor vroegere generaties lijf en goed over hadden? In een circulaire van een gereformeerde ,,bijbelschool" uit de Verenigde Staten lees ik: ,,1982 is een jaar geweest van recessie, werkloosheid, sociale onrust en ernstige internationale crisis. Nochtans, wij hebben Gods verbondstrouw ervaren, dag aan dag." Hoe verhoudtöeze dagelijkse ervaring van de schrijver zich tot de recessie, de werkloosheid (van wie?), de sociale onrust (waarover?) en de ernstige internationale crisis (waardoor?). In hetgeen volgt zal worden getracht het verband te onderzoeken tussen het reformatorisch geloof en de moderniteit. Het gaat over de betekenis van de Reformatie voor het maatschappelijk handelen. Nu hoeft, zal men zeggen, de ethiek voor dat handelen niet te worden ontwikkeld vanuit reformatorische leerstelligheden. Dat is juist. De strijd voor een rechtvaardi-

Haan kent, weet, dat hij b.v. in Nederland de oude AntiRevolutionaire Partij liever vandaag dan morgen zou willen zien herrijzen. En dat hij graag colleges in de reformatorische filosofie zou hebben gegeven aan de Erasmusuniversiteit, zo derden in hun diepe wijsheid niet anders zouden hebben beslist. En juist dat zal het ongelooflijk boeiend maken, naar Roelf Haan te luisteren. Of hij steeds in zijn bewogen-

ge samenleving gaat ieder aan, christen of niet. Een andere tegenwerping die kan worden gemaakt heeft eveneens betrekking op de schijnbare overbodigheid om zich in dergelijke ,,semi-theologische" beschouwingen te begeven. Immers, hoe we ons ook verdiepen in het ,,nochtans" van de Reformatie, zo zou men kunnen zeggen, duidelijk is toch, dat de maatschappelijke actie en het sociale dienstbetoon geheel kunnen worden gebaseerd op de ,,regei der danl<baarheid"? Ook dit is juist. Mijn bedoeling is dan ook een andere. Er is een,, M^o/-te/een/7e/d" tussen de wijze waarop wij staan in de moderne maatschappij en het eigenlijke belijden zelf. Het is de diepgaande bezinning daarop die in de vorige eeuw in Nederland leidde tot de schoolstrijd, de oprichting van een ,,anti-revolutlonaire" partij en dagblad en van de Vrije Universiteit. Die ,,actualisering" van het erfgoed van de

Ernesto Cardenal (Anefo)

heid maat zal weten te houden is natuurlijk de vraag; maar ook dat kan de aantrekkelijkheid van wat hij nu heeft te zeggen verhogen. „Reformatie en revolutie" is de titel waaronder hij zijn voordrachten samenbrengt: en het zijn de twee polen, vanwaaruit hij bij zijn bezinning start, pogend een afstand te overbruggen die ook binnen een VU-bevolking gegroeid is. Hij zal ongetwijfeld springen van Jacques Ellul—die hem

diep beïnvloed heeft — naar Miguez Bonino en Julio de Santé Ana, en van Bonino naar Calvijn, en van Calvijn naar Dooyeweerd, en van Dooyeweerd naar Kuyper, en van Kuyper naar Jacques Ellul. Maar wie zou zo'n betrokken exercitie, niet eens een aantal uren willen meemaken? Bob Goudzwaard

195

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen