VU Magazine 1983 - pagina 349

hele klimaat verandert, en het zonlicht vermindert. Het planten- en dierenleven loopt schade op door de straling, zodat dierlijke produkten niet meer voor consumptie geschikt zijn. Er ontstaat, onder andere hierdoor, een enorm tekort aan voedsel. Terug naar de primitieve boerderij. De internationale conomie zal veranderen: de olie- en gasmarkt stort in, de Derde Wereld zal nog minder op ons kunnen rekenen dan nu het geval is, transportsystemen vallen weg, maar ook: is het zuidelijk werelddeel immuun voor alle vergiften uit het noorden? De werelddelen die bij de oorlog betrokken zullen zijn, VS, Europa, en de Sovjet-Unie, produceren een groot deel van alle goederen op de wereld. Zo'n kernoorlog zal aan niemand ter wereld ongemerkt voorbijgaan.

Agressief De gevolgen van een (kern)oorlog zijn niet alleen lichamelijk, maarook psychologisch van aard. Vooral kinderen van deze tijd hébben al hun hele leven te maken met een meer of minder sterke oorlogsdreiging. ,,Vrede" is voor hen, in het gunstigste geval, niet meer dan het afwezig zijn van oorlog. Al een aantal jaren wordt onderzoek gedaan naar de invloed van oorlogsdreiging op de psychologische ontwikkeling van kinderen. Dit blijkt voor jongens en meisjes verschillend uit te werken: jongens leren hun land te verdedigen; meisjes hun gezin. Meisjes ervaren bovendien een soort hulpeloosheid ten aanzien van oorlog, terwijl jongens een vorm van agressiviteit vertonen. De beeldvorming over oorlog komt bij kinderen met name van de media; het vele geweld, ,op televisie vertoond, kan de invloeden van thuis zelfs teniet

doen. Veel kinderen gaan hierdoor zelf vijandige relaties aan en vertonen agressief gedrag. Uit een Fins onderzoek bleek dat drie van de vier kinderen, met name meisjes, banger is voor een kernoorlog dan voor iets anders. Op het IPPNW-congres werd gesteld dat kinderen worden ,,gebruikt" door volwassenen die over een kernoorlog praten, in die zin dat volwassenen hun angsten op kinderen projecteren. Toch zijn het de volwassenen die uiteindelijk, al dan niet bewust, verantwoordelijk zijn voor de oorlogsdreiging. Een verantwoordelijkheid die ook duidelijk tot uitdrukking komt bij de verdeling tussen arm en rijk. Per minuut wordt 1 miljoen dollar aan wapens uitgegeven. Dat is in totaal 500 tot 600 biljoen dollar per jaar. Dit bedrag, op zichzelf al niet te bevatten, vertegenwoordigt een kwart van alle jaarlijkse investeringen. Bovendien gaat een vijfde deel van deze uitgaven naar een groeiende voorraad van kernwapens; nu al een hoeveelheid van meer dan een miljoen keer de explosieve kracht van de Hirosjima-bom. In vier uur wordt meer aan bewapening uitgegeven dan aan een tienjarig hulpprogramma van de WHO, de World Health Organization. De VS en USSR hebben, wat dat betreft, zelfs aan vijftien minuten al genoeg. Al dit geld zou gebruikt kunnen worden voor,,ontwikkelingshulp". Het is dan ook verkeerd het hele bewapeningsprobleem alleen als een probleem tussen oost en west — Sovjet-Unie en VS — te zien. Het is evenzeer een noord-zuidprobleem, een kwestie van rijke en arme landen. Want, zo wordt in de Derde Wereld gezegd, het blijkt makkelijker te zijn naar de maan te reizen dan de wereld van honger en onrechtvaardigheid te bevrijden.

,,Nade Tweede Wereldoorlog was in de noordwestelijke straling, vergiften, chemische invloeden, dodelijke gerandgebieden en het Geïsoleerde Noordelijke Continent luidsimpulsen, dodende stralen. Die waren gebouwd corruptie, tiet lage niveau van het openbare leven, in het voor de heersende klassen. Daarin overleefden een paar oog springend. De twee „kleinere" oorlogen die door het het Geïsoleerde Noordelijke Continent werden gevoerd stel- Op afgelegen plaatsen, eilanden, bij toeval beschutte den haar regeringsorganen, die zelfs duidelijk waren plaatsen, overleefden een paar mensen het. De bevolkingen van alle zuidelijke continenten en onderworpen aan openbaar toezicht, aan publieke eilanden werden ook bezocht door dodelijke epideschandalen bloot Leiders van de natie werden vermoord. Omkoping, plundering, diefstal, waren van de mieën, doorstralingen, werden geïnfecteerd door aarde top van de machtspiramide tot aan de basis, regel. De en water en algemeen bederf en werden sterk geredumensen werd geleerd voor hun eigen vooruitgang en het ceerd. verkrijgen van goederen te leven. Consumptie van voed- Binnen enkele tientallen jaren bleef er van de miljarden sel, drank, ieder mogelijk gebruiksartikel, was ingeen miljarden op Shikasta misschien 1 procent over De bouwd in de economische structuur van iedere maat- wij-gevoel-materie die eerder onder die veelvouden schappij (DEEL 3009, Economie van Overvloed). En toch\moest worden verdeeld, was nu voldoende om kracht te werden die walgelijke symptomen niet gezien als directei geven en hen allen goed en ongeschonden en gezond te gevolgen van de oorlogen die hun levens beheersten." houden. „Maar ondertussen stapelden de wapens zich op, hoger De bewoners van Shikasta, tot zichzelf teruggebracht, en hoger.. keken om zich heen, konden niet geloven wat ze zagen... De oorlog begon als een vergissing. Er ging ergens iets en vroegen zich af waarom ze gek waren geweest" fout in het mechanisme en grote steden werden verzengd tot dood verspreidend stof. Dat iets dergelijks had Dit fragment is uit Doris Lessing's „Shikasta", het eerste moeten gebeuren was veelvuldig voorspeld door techni- deel uit haar vijfdelige romancyclus „Canopus in Arci van alle landen., maar de invloeden van Shammat gos"; het boek — gepubliceerd in '79 — verscheen, in een Nederlandse vertaling twee jaar later, bij uitgeverij waren te sterk. In korte tijd lag bijna het hele noordelijke halfrond in puin. Bert Bakker Heel anders, deze ruïnes, dan die van de Tweede We- Déze science-fictionromans worden gezien als een poreldoorlog; steden werden toen snel weer opgebouwd. ging tot geschiedschrijving van de aarde. Vertrekpunt is Nee, deze ruïnes waren niet bewoonbaar, de aarde de planeet Canopus, die het heelal op vreedzame wijze bestuurt. In het eerste boek wordt ons door middel van eromheen was vergiftigd. historische documenten en persoonlijke belevenissen Wapens die geheim waren gehouden vulden nu de hemel, en de stervende overlevenden, strompelend en over de ondergang van de planeet Shikasta verteld. Voor huilend en kotsend in hun ruïnes, hieven hun ogen op om de studenten op Canopus is Shikasta een voorbeeld van te kijken naarde titanische slagen die werden uitgevoch- een planeet die door eigen toedoen in verschrikkelijke ten en mompelden met hun laatste adem iets als „Go- oorlogen is te/echtgekomen. den" en,,Duivels" en „Engelen" en „Hel". Na lezing zal'het niemand verbazen dat de planeet aarde Ondergronds waren schuilplaatsen, afgesloten tegen model stond voor Shikasta. D

294

vu-Magazine 12(1983) 8 september 1983

Het panel, breed uitgemeten in de landeiijice pers. V.l.n.r.: de gepensioneerde Amerikaanse admiraal Noel Gayier, Egon Bahr, Westduits ontwapeningsdeskundige, de Zweedse premier Olof Palme en de Russische diplomaat Georgi Arbatov (AVO /VU - Kees Keuch)

De Amerikaanse arts dr. B. Lown tekent als eerste de petitie die de bezorgdheid over kernwapens uitdrukt. (AVO/VU - Steve de Reus)

Rode knop Dat het makkelijker blijkt naar de maan te reizen, heeft te maken met keuzes die worden gemaakt; de keus om geld liever aan ruimtevaart of aan bewapening te besteden dan aan arme landen. Aan een dergelijke keus ligt een aantal overwegingen ten grondslag, die niet alle even rationeel van aard zijn. Iemand die onder een grote mate van stress leeft — en welke wereldleider doet dat niet? - zal volstrekt irrelevante factoren laten meespelen. 2oal§ de kiezersgunst, een hang naar macht en een overweldigend idee van heteigen gelijk. Moeten deze mensen straks beslissen of er wel of niet op de rode knop gedrukt moet worden? Volgens de congresdeelnemers zijn ze op dit punt niet te vertrouwen: onze enige kans om te overleven hangt af van het voorkomen van de mogelijkheid dat iemand ooit een „,nucleaire beslissing" moet nemen. En dit kan alleen als er geen wapens zijn waarover zo'n beslissing kan worden genomen. De grote vraag blijft echter altijd: hoe is zo'n situatie te bereiken? De artsen hebben tijdens hun congres een aantal plannen gemaakt die na afloop aan de pers werden gepresenteerd. De wereldleiders Reagan en Andropov, die het congres verblijdden met persoonlijke groeten, krijgen een brief waarin de gevolgen van een kernoorlog uiteen worden gezet. Hun wordt gevraagd een einde aan de wapenwedloop te maken, en de stereotype beelden van elkaar bij te stellen door betere informatie over en weer.

Vervolgens doen de artsen een oproep aan alle collega's van de wereld om een petitie te ondertekenen waarin de bezorgdheid over de dreigende kernoorlog wordt uitgedrukt. Daarin zijn de gevolgen van een kernoorlog beschreven die het hun als artsen onmogelijk maakt nog adequate hulp te verlenen. De besprekingen over wapenbeheersing zijn in hun ogen cruciaal om de impasse te doorbreken. Deze petitie wordt rondgestuurd, en na het vierde IPPNW-congres in Helsinki, door een internationale delegatie van artsen aangeboden aan de vijf landen die kernwapens bezitten. Ten slotte stellen de artsen voor een zin toe te voegen aan de eed van Hippocrates: ,,Als arts, levend in de 20e eeuw, ben ik mij er van bewust dat kernwapens mijn beroep met nog nooit eerder vertoonde verhoudingen bedreigen, en dat een kernoorlog de laatste epidemie zou zijn. Ik zal alles doen wat in mijn macht ligt om een kernoorlog te voorkomen, "m

De Nederlandse Vereniging voor Medische Polemologie heeft naar aanleiding van een vorig jaar gehouden symposium het boekje „Noodwet Geneeskundigen" samengesteld. Van de Noodwet, bedoeld om artsen in tijden van oorlog te kunnen mobiliseren, verwachten de artsen geen enkel heil omdat het een illusie is te denken dat er na een atopmaanval nog georganiseerde medische hulpverlenina mogelijk is. Het boekje kost f, 6,- en is te bestellen bij: NVMP, Biileveldsingel 70,6524 AE Nijmegen, tel. (080) 51 59 02.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen