VU Magazine 1983 - pagina 490

Sociaal-psychologen onderzochten gedrag politie

,Na een uurtje stenengooien lacht de agent om ons werk' Een auto rijdt door het rode licht. Een politie-agent, toevallig in de buurt, houdt de auto aan. De bestuurder is niet van plan mee te werken als de agent een proces-verbaal op wil maken. Hij geeft een valse naam op en treitert de agent net zo lang tot deze hem uit de auto sleurt en een paar rake klappen geeft. Volgende scene. We zien de automobilist dezelfde overtreding maken. Weer komt de agent hem bekeuren. Ditmaal lijkt de agent echter ongevoelig voor de opmerkingen van de bestuurder. ,,Als u niet meewerkt", zegt hij, ,,neem ik u mee naar het bureau en zoeken we daar de zaak verder uit." Dit machtsmiddel heeft effekt: de bestuurder houdt z'n mond en de agent schrijft het proces-verbaal. Waarom de bekeuringssituatie? Jaap van de Steen: ,,lk ben een expolitieman. Ik heb in totaal elf jaar bij de politie gewerkt waarvan acht in Amsterdam. Ik zat onder andere bij een bureau dat klachtenbehandeling deed, en daarbij bleek dat zestig procent van alle klachten over bekeuringssituaties ging. En toen ik inmiddels met de sociale psychologie bezig was, leek het me een mooie gelegenheid nog wat aan mijn oude vak te doen."

Jaap van de Steen (links) en Leendert Koppelaar: „Agenten zijn ooic mensen" (AVO/VU — Steve de Reus)

Deze scenes komen uit de videofilm ,,Escalatie in bekeuringssituaties". De film maakt deel uit van een serie films over het gedrag van politie-agenten en burgers in bekeuringssituaties. Een serie die het resultaat is van een onderzoeksprojekt van de vakgroep sociale psychologie aan de VU. Met twee van de onderzoekers, drs. L Koppelaar en drs. J. van de Steen, spraken weoverditprojekt. Wat behelst dit onderzoek? Leendert Koppelaar: „Rond 1978 waren we bezig met vragen rondom verschillende waarnemingsprocessen die zich afspelen in relaties tussen

412

functionarissen en cliënten, zoals dokter en patiënt, en rechter en beklaagde. Wat gebeurt daar nu eigenlijk, wat denken die mensen van elkaar, wat zien ze van elkaar en wat zien ze niet? Een van de situaties die zich daar erg goed voor leende was die tussen agent en burger. In die situatie ontstaan ook vaak vertekeningen, en dat heeft nogal wat gevolgen voor de wijze waarop de situatie afgehandeld wordt. Jaap studeerde toen bij de vakgroep. Hij hoorde van het onderzoek en vond dat het paste in de bekeuringssituatie."

Uniform En toen kwamen de films die nu ook op de politiescholen worden gebruikt? Leendert Koppelaar: ,,Ja, we deden namelijk onderzoek waarbij we rollenspelen gebruikten. Voor die rollenspelen hadden we stimulus-filmpjes nodig. Daar is bij voorbeeld op te zien hoe een agent een bloemenkoopman staande houdt omdat die geen ventvergunning heeft. De film stopt en het rollenspel gaat beginnen. In het veld waarin wij werken kun je niet met een klungelig filmpje uit de bus komen. Want dan zeggen ze: ,die man heeft geen goede pet op' of: ,zijn uniform klopt niet'. Dus we wilden een zo natuurgetrouw produkt hebben. In samenwerking met het korps van Utrecht zijn er toen films gemaakt.' Jaap van de Steen: .Vervolgens heeft de directeur van de Nederlandse Politie Academie mij daarover aangesproken. Hij had een aantal van die films gezien en vroeg of wij daar geen discussiefilm van wilde maken. Hij werd toen vertoond op de politie-academie. De docenten zeiden allemaal: ,dat is fantastisch, enig en we herkennen ons

vu-Magazine 12(1983) 11 december 1983

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen