VU Magazine 1983 - pagina 130

Uit de Hortus

Amberboom (Storax) door Daan Smit „...daarzagen zij een karavaan van Ismaëlieten aankomen uit Gilead, wier kamelen gom, balsem en hars droegen..." (Genesis 37:25) ,,lsdaargeen balsem in Gilead of is daar geen heelmeester?" (Jeremia8:22) Met de beschrijving in het vorige VU Magazine n.a.v. de druipende hars uit Exodus 30:34, afkomstig van de Storax (boom) — Styrax officinalis — werd verondersteld dat ook Liquidambar oriëntale in aanmerking zou kunnen komen als mogelijke leverancier van deze zo zeer begeerde en kostbare stof. Dat dit vermoeden op waarheid zou kunnen berusten kan afgeleid worden uit de beide hierboven geciteerde teksten, als zou Gilead het centrum zijn geweest waar onder meer gom, balsem en hars verhandeld werden. Gilead, dat gelegen wasten Noordwesten van Israël in het Jordanië van nu, lag in het verspreidingsgebied waarbinnen deze boom in die tijd voorkwam. Nu vinden we ze nog in enkele delen van het Zuidwesten van Klein-Azië waar ze kunnen uitgroeien tot een hoogte van 15-30 m. Naast de hiergenoemde — bij ons niet winterharde —Liquidambar oriëntale, zijn er nog een 5-tal andere soorten, waarvan Liquidambar syracif lua de meest bekende is. Inheems in centraal en oostelijk gelegen staten van de Verenigde Staten met uitlopers tot Mexico en Guatemala, kan Liquidambar styraciflua, zich ontwikkelen tot woudreuzen van meer dan 50 m hoogte.

120

In de Atlantische staten van Noord-Amerika, zoals onder andere in de moerassen van Florida zijn deze woudreuzen dan ook geen zeldzaamheid. In Eijropazullen ze dergelijke hoogten echter niet bereiken! De geslachtsnaam Liquidambar, is afgeleid van het Latijnse /./qfa/do-vloeibaar en amöar-amber(een vooral vroeger hoog geschatte, zeer geurende stof, die in tropische zeeën drijvende werd gevonden en voortkomt uit het lichaam van walvisachtige dieren, (vooral in potvissen). Kort vertaald, betekent Liquidambar dus vloeibare amber, een boom dus, die vloeibare, zeer geurige hars levert. De soortaanduiding styraciflua is afgeleid van het Latijnse styrax, storax, een geurige hars en fluere, van iets afdruipen: een overvloed van geurige hars bevattend. In Amerika heet deze boom in de volksmond dan ook ,,Sweetgum" of amberboom. Ofschoon dit geslacht lange tijd bij de familie van de toverhazelaarachtigen (Hamamelidaceae) werd ingedeeld, wordt het volgens de nieuwste inzichten nu gerekend totdefamilievan Altingiaceae, een plantenfamiliedie qua bloeiwijze tussen de toverhazelaar-achtigen en de plataan-achtigen (Platanaceae) in staat. Naast het geurige hars, dat in de pharmaceutischeen parfum-industrie wordt gebruikt, levert de boom, zeer hoogwaardig en duurzaam hout.

Cultuur Zoals reeds eerder opgemerkt is Liquidambarorientale een soort dat zich uitsluitend handhaaft in die kli-

Llquidambarstryraclflua Boven: tak met vrouwelijke bloeiwijze Onder: tak met mannelijke bloeiwijze

maatzones waar het niet of nauwelijks vriest. Daarentegen is Liquidambar styraciflua goed bestand tegen vorst. Ofschoon ze over het algemeen nooit die omvang krijgen, als hun soortgenoten die groeien binnen de natuurlijke verspreidingsgebieden, kunnen ze toch uitgroeien tot respectabele bomen. Met uitzondering van een te ondiepe kalkhoudende grond en een te natte positie ontwikkelen ze zich uitstekend in elke andere goed vochthoudende grondsoort. Het meest karakteristieke van deze boom is naast de pyramidale groeiwijze, de bijzonder fraaie herfstkleur die laat in het najaar inzet waarbij het groene blad donkerkarmijnrood verkleurt. De bladeren die veel op die van een plataan lijken, en ook wei voor

die van een esdoorn (Acer) worden aangezien, zijn vrij groot, handdelig met 5 tot 7 gezaagde lobben. De mannelijke bloemen staan in aren, terwijl de vrouwelijk te zamen een bolronde bloeiwijze vormen. Delanggesteelde vruchten die aan het eind van het seizoen worden voortgebracht zijn bolrond en gehoornd. De jonge, eenjarige scheuten, hebben een opvallende mooie rode kleur, die sterk contrasteert met oudere takken die grijsgrauw zijn. In vele gevallen zijn de wat oudere takken voorzien van een kurklaag, die in onregelmatig gevormde vleugel, vooral 's winters, in bladloze toestand, kunnen worden waargenomen Juist omdat volwassen exemplaren kunnen uitgroeien totforse bomen, zijn ze ongeschikt voor kleinetuinen. Het best komen zeultalssolitairb.v. ineen groot grasveld. Ook als laanboom worden ze wel toegepast. Meestal voor dit doel door elke goede boomkweker aangeboden. In een wat grotertuincentum zijn ze meestal eveneens in diverse grootte voorradig. De vermenigvuldiging vindt over het algemeen plaats d.m.v. zaad, dat pas een jaar na het uitzaaien kiemt. Deze methode heeft als nadeel dat de planten die hieruit voortkomen nogal variabel zijn. Zo zal o.a. de een wel een mooie herfstkleur hebben terwijl dat bij de ander achterwege blijft. Vandaar dan ook dat speciale selecties van afleggers worden gekweekt, hetgeen de uniformiteit garandeert. Voordat men tot het aanschaffen van een of meerdere Liquidambars over mocht gaan, is het aan te raden al in de herfst, uit een aanplantvan deze bomen, die exemplaren te kiezen, met de mooiste herfstkieuren. Literatuur: G. Pabst(uitgever) ,,Köhler's Medicinal Pflanzen" band I I , ( ± 1183)pag.101

vu-Magazine 12(1983) 3 maart 1983

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen