VU Magazine 1984 - pagina 512

Mijn voorganger, de Engelsman Rudwick, heeft in zijn oratie in 1975 gewezen op een interessant resultaat van historisch onderzoek naar het denken van Darwin. In Darwin's hoofdwerk 'On the origin of species' schijnt slechts met één zin de mens en zijn problemen te worden genoemd. Toch blijkt Darwin naast zijn biologische dagboeken ook een metaphysisch dagboek te hebben bijgehouden. En daaruit zou blijken dat hij zeer nauw betrokken was bij de toenmalige problemen van de samenleving. Wij streven er niet naar dat wiskundigen en natuurwetenschappers slechts één dagboek schrijven, maar wel dat er op z'n minst in hun werk (zie Casimir) iets doorklinkt van de maatschappelijke betrokkenheid. Dus wij willen studenten kennis laten maken met Uiteraard gaan veel van de diskussies over de invul- inklusief denken, van de milieu-inspekteur die de ling van de term 'kritische reflektie'. Toch denk ik Volgelmeerpolder onder zijn hoede heeft tot de ermee uit de voeten te kunnen in mijn werk. In de term automatiseringsdeskundige van de AMRO-bank. refiektie zit behalve het element van beschouwing of Het tweede voorbeeld is dichter bij huis te vinden. Het bezinning: ook het natuurkundige begrip 'terugkaat- was u meneer de Rector, die biereen lezing hield over sing'. Ik denk daarbij aan de wisselwerking tussen 'de duale verantwoordelijkheid van de wetenschapnatuurwetenschap, technologie en samenleving, per' u wees er terecht op dat wetenschappers primair waartussen inderdaad sprake moet zijn van heen en een wetenschappelijke verantwoordelijkheid hebweer kaatsen (u merkt dat ik van Friese stam ben). Het ben. Met voorbeelden uit uw eigen discipline, de woord 'kritisch' is sinds 1968 al te veel misbruikt voor Arbeids- en Organisatiepsychologie, liet u zien dat allerlei nieuwe bewegingen om er erg veel mee te het gevaar bestaat dat men te veel concessies doet kunnen. (Kritisch over, over wat, wie en waar?) Eigen- aan maatschappelijke verantwoordelijkheid voor de lijk heb ik deze term vervangen door mijn pleidooi effekten van het wetenschappelijk onderzoek. Kortvoor twijfel aan de heilspretentie (zoals Schille- om, in de goede traditie van deze universiteit, die zijn beeckx het noemde) van wetenschap en technologie. 100-jarige bestaan vierde met een congres over 'Zorg Ik wil er dus naar streven, door middel van onderwijs over de wetenschap' ben ik met u van mening dat en onderzoek, te bevorderen dat steeds meer men- studenten zich deze waarde- en keuzeproblematiek sen de voordelen zien van die twijfel. De nadere eigen moeten kunnen maken. invulling van mijn leeropdrachtzie ik in drie taken. Allereerst zie ik inderdaad een belangrijke taak weggelegd voor reflektie op maatschappelijke verantwoordelijkheid van natuurwetenschappers en wiskundigen. Dit wil ik zowel theoretisch als praktisch proberen. Voor de theoretische onderbouwing denk ik uitstekend te kunnen aansluiten bij het werk van het Bezinningscentrum van de VU (dat recent een aantal opstellen over dit onderwerp uitbracht). Voor de praktijksituaties willen wij gebruik maken van veel materiaal dat o.m. door de Vereniging voor Wetenschappelijke Werkers (VWW) is verzameld. VU-ere-doctor Von Weiszacker: Ten tweede wil ik mij concentreren op sturings- en „Mijn vrouw en ik besluitvormingsprocessen, waarbij de Natuurwetenhebben onlangs schappen en Wiskunde een rol spelen (Beleid en twee appelboompjes in de tuin geBestuur noemt men dat hier). plaatst" (Anefo) Ten derde acht ik het een belangrijke taak om bij te dragen aan een zodanige algemene vorming van de studenten dat ze beter voorbereid worden op de eisen die de samenleving aan een jonge academicus stelt. In mijn marketingtijd zouden we zeggen: we moeten aan de produkt/marktverhouding denken, nu de markt (de samenleving) zulke andere eisen aan het produkt (de academicus) gaat stellen. Ten derde wil ik graag laten inspireren door een man die 9 jaar geleden op deze plaats eredoctor werd, Bezinning op verantwoordelijkheid lijkt misschien het tegelijkertijd met Dom Helder Camara. Ik bedoel Carl meest op wat 'kritische reflektie' wordt genoemd. Het Friedrich von Weizsacker. Dit is een uiterst fascinegaat om een bezinning op de normatieve dimensie rende man, die wis- en natuurkunde studeerde bij van het wetenschappelijk handelen. Men heeft er ook beroemdheden als Heisenberg en Bohr en later ook wel termen voor als "morele vorming" of ,.weten- promoveerde in de filosofie. Hij heeft enkele jaren meegewerkt aan de ontwikkeling van de atoombom schap en ethiek" of "inclusief denken". Verantwoordelijkheid versta ik in de zin van 'de ver- in Hitier-Duitsland, maar trok in 1957 de aandacht van plichting te zorgen voor' en ook in de zin van 'reken- de wereld als initiatiefnemer van de 'Göttinger Verklaschap afleggen'. Vooral in ons onderwijs hopen wij ring', waarin 18 beroemde wetenschappers zich hier veel aandacht aan te besteden en hoe ik dat wil keerden tegen medewerking aan de atoombewapening en de Duitse herbewapening. Von Weizsacker is bereiken wil ik illustreren aan drie voorbeelden:

sche consequenties van technologische veranderingen'. Omdat mijn leeropdracht toch veel verwantschap met Wetenschap en Samenleving heeft, noem ik het officiële doel ervan zoals dat door een werkgroep van de Academische Raad is geformuleerd: 'ertoe bij te dragen datl<ritische reflel<tie een wezenlijk onderdeel gaat worden van wetenschappelijke activiteiten; daardoor wordt hun plaats in het totale spanningsveld van wetenschap en samenleving duidelijk en kan het handelen hierop worden gebaseerd' (Academische Raad 1981.)

/fi

Terugkaatsing

Von Weiszacicer

Bezinning

420

vu-Magazine 13 (1984) 11 december 1984

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen