VU Magazine 1984 - pagina 506

n de groeten van Sandino...

Verdeling Mijn ouders zijn hier op bezoek geweest en brachten een aantal recente Nederlandse dag- en weekbladen mee. Ikmoetzeggendaterbij het lezen ervan wekelijks een wereld voor mij openging. Zo weet ik nu, dat, als je het vervelend vindt om waspoeder eerst in een maatbekertje te moeten afmeten en het vervolgens in de wasmachine te moeten deponeren, je van dat hele moeizame 'poedergeknoei'verlost kunst worden door 'wasbuiltjes' te gebruiken. Als je je eraan ergert, dat je de holte onderde rand van de wc-pot niet onmiddellijk kuntschoonmaken, dan heb je nu de 'wc-eend' tot je beschikking die écht onder de rand komt. Dan zwijg ik maar over de explosie van advertenties voor tekstverwerkers en personal computers. Ik wil hier niet vervallen ineen onredelijk kritiseren van de technischevooruitgang; bovendien moet ik bekennen dat ik ook wel eens denk over de aanschaf van een tekstverwerker. Toch kon ik bij het lezen van die vloed van advertenties een zeker medelijden met de Nederlandse consumenten niet onderdrukken. Wat moet het u een energie kosten om te beslissen of u al dan niet zult overgaan tot de aankoop van wasbuiltjes, wc-eenden en al die andere produkten, waaru natuurlijk ook niet om gevraagd hebt, maar die de producenten u met veel tamtam aanprijzen, alsof uw geluk pas compleet is bij de aanschafvan het door hen vervaardigde artikel. Behalve

414

medelijden kreeg ik ook een wrang gevoel. Want zeep is hier op de bon. Dat betekent dat elk gezin al naar het aantal leden een vastgesteld aantal blokken per maand kan kopen van het enig beschikbare soort, tegen een vaste lage prijs. Vroeger — dat wil zeggen,ongeveer een jaar geleden — kreeg men drie blokken per persoon per maand, nu nog maartwee. Als je kinderen in de luiers hebt is dat bepaald niette veel. Ik wil hier ook geen lofrede houden op deze maatschappij van soberheid en schaarste. Want schaarste is een verschijnsel waar je ongelooflijk moe van kuntworden. Dat hier allerlei artikelen op de bon zijn is geen probleem. Integendeel, de consument(e) is verzekerd van een redelijke hoeveelheid tegen een lage prijs. Ook al is de aanvoer van deze produkten nog niet constant, de grootste problemen doen zich voor bij dfe artikelen die ni'et op de bon zijn. Van deze artikelen weetje nooit wanneerde schaarste welk artikel zal treffen en voor hoe lang. Het is niet zó dat een bepaald prodüktermaandenlang nietis, maar er is geen constante beschikbaarheid. Dat brengt een voortdurende onzekerheid metzich mee. Van de ene dag op de andere kunnen er in het hele land geen ballpoints of lucifers meer te koopzijn. Dan iserdrie weken geen gas, dan weer vier dagengeen benzine,daniser in bepaalde streken geen druppel melkte krijgen. Met

een boodschappenbriefje naar de supermarkt gaan is vragen om frustraties. Je kunt beterkopen waterwél is. Als deze onzekere situatie maar lang genoeg duurten er geen uitzicht is op verbetering, maar alles eerderslechterwordt, kunjeerheel moe van worden. Terwijl Nederlandse mensen energie besteden aan het kiezen uit de veelheid van nuttige, onzinnige of zelfs waanzinnige produkten waarmee de winkels zijn volgestouwd en aan het al dan nietvolgen van de laatste modetrends, besteden Nicaraguanen energie aan het louter draaiende houden van een huishouding. Dat geldt — zij het niet in dezelfde mate — voorarmen rijk, wantookde rijken hebben een bon en ook zij ontsnappen niet altijd aan de melk-, batterijen-of gloeilampencrisis. Want op is op. Om de een of andere reden (schuldgevoelens? bovenkomende religieuze sentimenten?) is de maand december in Nederland traditioneel een maand van bezinning op consumptiepatronen. Uitdejaren zestig herinner ik mij de alternatieve kerstvieringen met boerenkool in plaats van met kerstdiners met kalkoen en bitterkoekjespudding. Ik weet niet of die bezinning nu nog plaatsvindt in de scherpte van de crisis. Want van een minimumuitkering is het slecht kalkoen eten en champagnedrinken. Ikvermoeddatgrote groepen Nederlanders de lust en de noodzaak tot bezinning wel vergaan zal zijn. Toch kan enige bezinning bepaald geen kwaad. Dan bedoel ik niet alleen de bezinning op het feit dat de Nederlandse overvloed te 'danken' is aan uitbuiting van deDerdeWereld. Ikdenkook niet alleen aan een studie over de oorzaken van de Nicaraguaanse schaarste (economische boycot, contrarevolutionaire aktiviteiten, het leggen van mijnen in de havens, gebrek aan grondstoffen en transportmiddelen, een falende planning), hoewel beidethema'szekerdiepgaande bezinning verdienen. Wat ik in dit verband vooral op het oog heb, is een analyse van zowel het Nederlandse als het Nicaraguaanse beleid, waarin beide gezien worden als alternatieven.

Uit de berichten die mij uit Nederland bereiken kan ik niets anders afleiden dan dat het kabinet bezig is de welvaartzó te verdelen dat bepaalde groepen tot werkelijke armoede gebracht worden, terwijl juist de rijkere groepen er in koopkracht nog op vooruitgaan. Men denke aan de korting van de minima naast de absurde verhoging van de ministerssalarissen. In de praktijk zal dat betekenen dat groepen van de bevolking talloze artikelen alleen in de etalages kunnen zien liggen, maarnooitzullen kunnenkopen. Letterlijk alles is beschikbaar, maarslechtsvoor een beperkt publiek werkelijk bereikbaar. In Nicaragua is de overheid bezig de schaarste te verdelen. Hetbeleid iseropgericht dat elk gezin al naar het aantal leden voldoende basisprodukten kan kopen tegen lage prijzen. Daartoe is een distributiesysteem ingevoerd en vindt er een strikte importcontrole plaats. Dat betekent dat wekkerradio's, horloges en elektrischefornuizen nauwelijks beschikbaaren vrijwel onbetaalbaar zijn, maar melk, rijst, bonen, zeep en suiker zijn zó goedkoop, datelkgezin deze artikelen zonder problemen kan kopen. Het moet dan ook psychologisch gezien aanzienlijkgemakkelijker zijn arm te zijn in de relatief gelijk verdeelde schaarste van Nicaragua dan in de onrechtvaardig verdeelde welvaartvan Nederland, waardemensen meteen minimum wreed geconfronteerd worden metde onmogelijkheid om de vele voor het grijpen liggende aanlokkelijkheden werkelijk te kopen. Anderzijds, als een Nicaraguaanse kleine boer na lang zwoegen eindelijkzoveel gespaard heeft dat hij een televisie of radio kan kopen, zal hij merken dat die niet meerte krijgen zijn, althans niet tegen een redelijke prijs. En ook dat is niet leuk. Kortom, het leven is hard en paradoxaal. Of het leidende principe van een samenleving nu 'gerechtigheid' is, zoals in Nicaragua, of 'vrijheid', zoals in Nederland, onvrede zal er altijd zijn. Daarover maak ik mij geen illusies. Maar de onvrede is draaglijker in een samenleving gebaseerd op een zo rechtvaardig mogelijkeverdeling. Ineke Bakker

vu-Magazine 13(1984) 11 december 1984

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen