VU Magazine 1985 - pagina 158

Onderzoek zet passages uit de Bijbel in een nieuw licht

Oogziekten in liet oude Babyionië "Ziet, met hoe grote letters il<u eigenhandig schrijft", zegt de apostel Pauiusaan het eind van zijn brief aan de Galaten. Veel verklaarders denken, dat hij slecht zag en daarom met grote letters schreef. Zou dat de "doorn in het vlees" van Paulus (2 Korinthiërs 12:7) geweest zijn? Inderdaad kwamen oogziekten in het Nabije Oosten erg veel voor en Jezus vindt de blinden vaak opzijn weg tijdens zijn omwandeling op aarde.

Prof. dr. M. Stol Natuurlijk probeerden ze er wel wat tegen te doen en we hebben de handboeken Oogheelkunde van de Egyptische en Babylonische artsen in stukken en brokken gevonden. Over die van de Babyloniërs willen we hier wat meer vertellen. Ze zijn geschreven op kleitabletten in het spijkerschrift en de meeste komen uit de Koninklijke Bibliotheek der Assyriërs te Ninevé (ca. 650 voor Christus). De beide Assyriologen, die binnen de Faculteit der Letteren van de Vrije Universiteit aan het vak "Akkadisch" werken, bestuderen de Babylonische medische teksten. Het handboek Oogheelkunde hoort daar dus bij. Er zijn recent een paar interessante ontdekkingen gedaan. Een oogoperatie IVlerkwaardig genoeg staat het sensationeelste over de behandeling van oogziekten niet in dat medische handboek, maar in de Wetten van koning Hammoerabi (ca. 1750 voor Christus). Artikel 215 luidt namelijk als volgt: "Indien een arts een burger met een bronzen lancet een zware wonde aandoet en hij de man geneest, dan wel de slaap van een burger met een lancet opent en het oog van de man geneest, dan zal hij tien sikkelen zilver krijgen.'' Voor ons gevoel is het meer een tarief dan een wet. Wat ons nu interesseert, is dat "openen" van de slaap. Wat wordt daar mee bedoeld? Er is gedacht aan een primitieve operatie van staar of cataract, een ziekte, die door vertroebeling van de lens wordt veroorzaakt. Ze maakten bij de operatie de lens met een instrument los, drukten die naar beneden en de patiënt kon weer redelijk zien. Vier jaar geleden werd deze uitleg van hetwets-

132

Deze spateltjes werden soms gebruikt om schmink aan te brengen

artikel naar voren gebracht door een Assyrioloog, samen meteen specialist in de oogheelkunde. Voor de insiders was dit een kleine schok, omdat deze operatie pas rond het jaar nul door de Romein Celsus vermeld wordt; kort daarna komt ze ook in India voor. Zou ze echt zeventien eeuwen eerder ook al bekend geweest zijn? Waarom zwijgt Hippocrates, de vader van de Griekse geneeskunde, hierover geheel in zijn omvangrijke oeuvre? We worden wantrouwig en merken nu ook op, dat het niet het oog, doch de slaap is, die geopend wordt. Verschillende geleerden hebben dit opgevat als het boren in de schedel, dat "trepanie" heet. Dat was een geneesmethode, akkoord, maar het heeft niets met ogen temaken. Het is beter, wat rond te kijken in het traditionele Nabije Oosten van nu, dat langzamerhand aan het verdwijnen is. En dan blijkt, dat het maken van littekens en het snijden in de aderen van de slaap een patente methode tegen oogziekten geacht wordt. In het zuiden van Iraq (het vroegere Babyionië) doen de geïsoleerd wonende moerasbewoners dit nog steeds en ook in Egypte en de Soedan gebeurde het veel. En dan blijkt bij nader beschouwen dit "middel" ook bij de oude Grieken een bekend voorschrift geweest te zijn. Natuurlijk helpt het volgens ons niets, maar toen dachten ze van wél. De oude Egyptenaren meenden datde ogen door aderen uit de slaap gevoed worden en dat oogziekten ook daarvandaan komen. Hammoerabi's "openen van de slaap" moetduszo'n aderlating geweest zijn. Het was in de oude wereld algemene opvatting, datje zodoende zieke ogen kon genezen. Op onverwachte wijze werd deze uit-

vu-Magazine 14(1985) 4 april 1985

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen