VU Magazine 1985 - pagina 396

•VI

woestijn omgetoverd in een oase van welvaart en welzijn." MacDonald wordt door De Leeuw als hoofdverantwoordelijke aangewezen voor Bura. Hij spreekt van "ernstige tekortkomingen" in het werk van dit bureau. Hij maakt er evenwel één veelzeggende kanttekening bij: "het betekent niet zonder meer dat een ander adviesbureau werk van een hogere kwaliteit zou hebben afgeleverd". Bij de verklaring daarvan geeft De Leeuw overigens een opmerkelijke redenering. "Per manjaar bedragen de kosten van een adviseur + 300.000 gulden. Om de totale kosten van een voorbereidingsstudie te drukken, moeten adviesbureaus dan ook snel werken. Hierdoor blijven bepaalde projectcomponenten in haalbaarheidssituaties soms onderbelicht. De onderschatting van de kosten op het terrein van de infrastructuur en gebouwen zijn grotendeels het gevolg geweest van dit mechanisme. Betere schattingen waren mogelijk geweest, alleen waren de kosten dan dermate hoog opgelopen, dat een land bij voorbaat al geen belangstelling meer zou hebben voor een bepaald project c.q. adviesbureau." Mede omdat minister Schoo in haar nieuwe beleid een grotere rol aan konsultanten heeft toegedacht, is wat De Leeuw over de adviesbureaus schrijft het kennisnemen waard. Belangen "Naar buiten toe zullen adviesbureaus — ook tegen beter weten in — zich (..) laten voorstaan op hun superieure kennis. Aangezien zij hun bestaansrecht ontlenen aan de hen toegedachte kennis, kunnen zij ook onmogelijk een ander beeld etaleren. Tegelijkertijd staan er bij een haalbaarheidsstudie grote belangen op het spel. Doorgaans zal de konsultant na het presenteren van een haalbaar projectverslag belast worden met het toezicht op de konstruktiefase. Commercieel gezien levert dit de aantrekkelijkste contracten op. Zolang de rentabiliteit van een project niet ter discussie staat, zullen de belangen van een adviesbureau bij een positieve uitkomst weinig vertekeningen met zich meebrengen in een haalbaarheidsstudie. Is dit niet het geval dan begint het bewust of onbewust wijzigen van kengetallen. (...) De wijze waarop Ilaco de bodemgegevens herklassificeerde was van bedenkelijk gehalte. Achter de op overdonderende wijze gepresenteerde plannen van MacDonald gingen nog minder skrupules schuil. Van bureau tot bureau zullen de ethische maatstaven ongetwijfeld verschillen. Vast staat wel dat bij alle bureaus het eigenbelang een niet te onderschatten rol speelt." Zijn kritiek op de voorbereiding van het Bura-project is dat de noodzakelijke kontrole op het werk van de adviseur ontbrak. Kenya (de National Irrigation Board) miste

326

mulering voordeden systematisch op een rij zetten, dan kan de conclusie alleen maar luiden dat men in 1977 een onaanvaardbaar risico nam met een grote kans op ontsporing. "

Wiegert de Leeuw, auteur van de studie Het Bura-irrigatieproject, zelfs geen illusie van ontwikkeling. Over het falen van o.a. de Wereldbank. De studie is bij hem te bestellen voor f 25,-. Adres: Mercuriusstraat 54, 7557 JE Hengelo

de deskundigheid om de konsultaten van repliek te dienen. "In de ogen van alle betrokkenen was de Wereldbank de aangewezen instantie voor de kontrolerende funktie. Tijdens de voorbereiding trok de Wereldbank inderdaad vrijwel alle kontrolerende taken naar zich toe. Juist bij de uitvoering van deze taak schoot de Wereldbank schromelijk tekort. (..) Door het ontbreken van een adequate kontrole op het werk van de konsultant kon het projekt zo sterk ontsporen. Hiervoor is de Wereldbank hoofdverantwoordelijk. (..) Goedkeuring van een projekt door de Wereldbank vormt geen garantiestempel, zoals de Wereldbank graag suggereert en veel landen aannamen." "Onaanvaardbaar risico" Na de vloed van gegevens in zijn studie klinkt De Leeuws conclusie in het slothoofdstuk nog terughoudend: "Als wij alle wijzigingen die zich tijdens de projektfor-

Annuleren? Zeventien maanden nadat de Wereldbank het projekt goedkeurde stuurde een betrokkene een vertrouwelijke brief aan een van de donoren waarin Bura "een kostbare mislukking" werd genoemd. De betreffende donor stelde toen stopzetting van het projekt voor aan de Wereldbank. April 1979 stelde de Wereldbank inderdaad annulering aan Kenya voor, maar de wijze waarop dat gebeurde noemt De Leeuw halfslachtig. Gezien de voorgeschiedenis neemt hij aan dat dit voorstel voor Kenya een grote verrassing was. Afgezien van de voorbereidende studies was door Kenya al 65 miljoen Ksh besteed. Afgelasting zou resulteren in nog een aantal vorderingen. Voor de regering zou het een aanzienlijk prestigeverlies opleveren en ook de mogelijkheid om landloosheid te bestrijden met irrigatiewerken zou voorlopig van de baan zijn. Kenya wees de suggestie van de hand. De konsultant oefende druk uit om dat te doen en schroomde niet de zaken zo rooskleurig mogelijk voor te stellen. Er is doorgemodderd. Januari en mei 1980 beginnen de twee grootste hoofdaannemers met hun werkzaamheden en in de tweede helft van 1981 worden in Bura de eerste 330 pachters gevestigd. In 1983 verkeert het projekt aan de rand van een faillissement, waarop de Wereldraad besloot tot een reddingsoperatie. De "pachters" De Leeuws studie bevat geen reportage wat de pachters en hun gezinnen de afgelopen jaren hebben meegemaakt. Hij schrijft over de verantwoordelijken, niet over de

Het pompstation dat het water uit de rivieren in het hoofdkanaal van het Bura-project pompt

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen