VU Magazine 1985 - pagina 432

zoveel mogelijk handelen in overeenstemming met de reinheidsvoorschriften van zijn eigen kaste. Echter, tijdens de reis naar Suriname konden de regels betreffende het gescheiden eten en drinken niet gehandhaafd worden. Ook de kaste-gebonden arbeidsverdeling moest op de plantages prijsgegeven worden. Zo is op den duur het kastensysteem als allesomvattend hiërarchisch principe zo goed als verdwenen. Slechts de top van de hiërarchie, de Brahmanen, traditioneel de priesters en de intelligentia, bleef nadrukkelijk aanwezig. De Brahmanen spelen tot op heden een leidende rol in het Surinaamse Hindoeïsme. Doordat de relatie tussen de religie en het kastensysteem zo kenmerkend voor het Indiase Hindoeïsme verbroken werd, is er in Surname een nieuw soort Hindoeïsme ontstaan. Niet die obsessionele preoccupatie met rein en onrein maar godenverering en ritueel staan daarin centraal. "Way of life" Ondanks de veranderingen die de Hindostanen in hun recente verleden hebben moeten doormaken, kunnen we stellen dat ze de essentie van hun cultuur bewonderenswaardig goed hebben bewaard. 'Cultuur', zeiden we, en niet 'religie'. 'Hindoeïsme' is immers veel méér dan 'godsdienst'. Eigenlijk is het een koloniale Westerse verzamelnaam, zo'n anderhalve eeuw geleden verzonnen, voor de 35 eeuwen oude culturele traditie van India. Die traditie omvat het totaal van filosofieën en geloofsvoorstellingen, met de daarmee verbonden sociale stelsels en religieuze praktijken. Hindoeïsme is dus een "way of life" en is als zodanig het resultaat van een eeuwenlange natuurlijke ontwikkeling. Het heeft ook geen stichter en mist zelfs een allesomvattende overkoepelende organisatie. Het kent series heilige boeken en geloofsbelijdenissen en omvat een enorm aantal religieuze gemeenschappen met elk haar eigen voorkeursgoden, heiligen, geestelijke leiders, heilige geschriften, doctrines en gebruiken. Toch is dat geen reden om het Hindoeïsme als een rommeltje te beschouwen, waar geen zinnig woord van te begrijpen is. Ondanks de grote verscheidenheid en veelvormigheid in religieuze voorstellingen en expressies kunnen we wel degelijk een stel hoofdzaken noemen die ook voor de Hindostanen opgaan. De religieuze voorstellingen van de Surinaamse Hindoes zijn grotendeels gelijk aan die van de Hindoes in Noord-India. Van groot belang is het geloof in wedergeboorte. De positie waarin de Hindoe wedergeboren wordt is door zijn handelingen in vorige levens (karma) bepaald. Het zich streng houden aan de religieuze voorschriften (dharma) ver-

352

groot de kans op een goede wedergeboorte. Dat de goden en de voorouders een beslissende invloed uitoefenen op de empirische werkelijkheid is ook een algemeen geloof. Het beseffen dat de v/ezenlijke bestemming van de mens niet op deze aarde ligt maar in de eenheid met het goddelijke principe, het Brahman, doet de Hindoe streven naar de verlossing (moksha) uit de kringloop van leven en dood. Het idee van zo'n radicale verlossing wordt vooral aangehangen door de ascetenorden die in het Surinaamse Hindoeïsme schitteren door afwezigheid. Al deze religieuze voorstellingen zijn neergelegd in de heilige literatuur, zoals de veda's en aanverwante literatuur, de Bhagavadgita, het Ramayana en het Bhagavata Parana. Niet voor alle Hindostanen hebben deze geschriften dezelfde geldigheid. Twee tradities We onderscheiden namelijk twee geloofstradities bij hen. De oudste, de "Sanatan Dharm", de "Eeuwige religie", wordt aan-

gehangen door het merendeel (meer dan 80 %). Ze houden vast aan het religieuze erfgoed der vaderen, zoals zich dat in de loop der eeuwen heeft ontwikkeld. Ze vereren de incarnaties van het goddelijke principe in de vorm van goddelijke gestalten zoals Vishnoe, Shiva, Lakshmi, Sarasvati. Deze vleesgeworden aspecten van het goddelijk oerprincipe fungeren als voorbeelden en vererenswaardige bemiddelaars voor de gelovigen. Zo wijzen ook de vele heiligen uit heden en verleden de gelovigen op het hogere, door hun voorbeeldige levenswandel en filosofie. Tot het bonte pakket van geloofsexpressies behoren: de dagelijkse verering van de huisgoden, het lezen van de heilige boeken, het periodiek brengen van offers, het (laten) uitvoeren van de sacramenten, bij voorbeeld ter gelegenheid van geboorte, huwelijk en dood en, ten slotte, het vieren van de jaarlijkse religieuze feesten, zoals Holi, het nieuwjaarsfeest en Divali, het lichtfeest. Bij de Sanatan Dharm staat de devotionele godsverering (puja) weliswaar centraal

VU-magazine 14e jaargang nr. 9 oktober 1985

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen