VU Magazine 1985 - pagina 393

Het drama van het Bur a-project

Ontstellend verhaal of succes-story? Geërgerd las de toen 34-jarige VU-student niet-westerse sociologie Wiegert de Leeuw op 15 december vorig jaar een interview in NRC-Handelsblad met Wereldbank-rapporteur Stanley Please. Diens betoog kwam er op neer dat het tijd werd voor sterker internationaal toezicht op de Afrikaanse landen. Om die reden had Please grote sympathie voor het plan-Schoo om speciale hulp te geven aan landen die bereid zijn zich onder dit internationale toezicht te laten stellen. Het door de Wereldbank in het leven geroepen speciale Afrika-fonds was nagenoeg gelijk aan dit voorstel, zei Please.

Ben van Kaam Zijn ergernis zette Wiegert de Leeuw om in een ingezonden stuk waarin hij het betoog van Please "paternalistisch" noemde. Scherp keerde hij zich tegen de vele stemmen die menen dat de Afrikaanse landen er een rotzooi van hebben gemaakt en dat daarom meer zeggenschap van de internationale (lees "westerse") gemeenschap geboden is. "Hun arrogantie zou menig koloniaal bestuurder niet hebben misstaan ". Zijn boosheid over de uitlatingen van de Wereldbank-rapporteur had alles te maken met de studie, die hij op dat moment bezig was af te ronden: een doctoraal-scriptie over het Bura-irrigatieproject in Kenya. Onder andere de rol van de Wereldbank in dit mislukte project wordt beschreven. In zijn studie komt de Wereldbank er niet uit als een organisatie, die met grote deskundigheid en verantwoordelijkheidsbesef te werk is gegaan. Integendeel. Dat het een troep werd, is voor een niet onbelangrijk deel de schuld van een falende Wereldbank die faalde in het controleren van met cijfers goochelende westerse adviesbureaus, weet De Leeuw in zijn studie aannemelijk te maken. Kortom, recht van spreken had de Wereldbank niet. En al helemaal geen oplossing zou het zijn om het Westen een nog dikkere vinger in de Afrikaanse pap te geven. RSV-geuren RSV-achtige geuren stijgen op uit de 344 getypte vellen, die Wiegert de Leeuw wijdde aan het Bura-drama, waarin ook Nederland een grote rol speelt. "Het Bura-irrigatieproject: zelfs geen illusie van ontwikkeling", noemde hij zijn studie. Voor het eerst hoorde De Leeuw over dit project praten toen hij tussen 1972 en 1976 als vrijwilliger (landbouwkundige) in Kenya werkte. Er werd toen alleen nog maar over de plannen gesproken. "Op velerlei wijze (financiering, Ilaco, bodemdeskundigen vu-magazine 14e jaargang nr. 9 oktober 1985

binnen Kenya Soil Survey en deskundigen op Ministeries) was Nederland betrokken bij het project. Zelfs voor een persoon welke een minimale kennis had van alles wat de Nederlandse gemeenschap in Kenya, of beter gezegd te Nairobi bezighield, was het duidelijk dat het project veel gespreksstof opleverde. Het projectidee was controversieel. Bovendien stonden uit hoofde van geheel verschillende funkties bij het betrokkene de Nederlanders niet steeds even vriendelijk tegenover elkaar en zoiets blijft niet onopgemerkt binnen een kolonie." Kisv\rahili In die jaren had De Leeuw niet het flauwste vermoeden dat hij later ooit nog eens een studie van het Bura-project zou maken. Waar hij naar zocht was veldwerk in een gebied waar Kiswahili werd gesproken opdat hij zich zonder tolk zou kunnen redden. Binnen afzienbare termijn bleek het alleen mogelijk om toestemming te krijgen voor onderzoek in Bura met als "thema "rekru-

De ligging van het Bura-projekt in Kenya, dat voor het land een kostbare strop werd

tering en vestiging van gezinnen uit andere gebieden in het Bura-projekt" en zo rolde hij er tot z'n nek toe in. Pas in Kenya aangekomen stelde hij aan de teamleider van een van de haalbaarheidsstudies de vraag "waarom liep het projekt zo uit de hand?" Het antwoord klonk hem niet geheel onredelijk in de oren. "Meer en meer begint het besef door te dringen dat ontwikkelingslanden dergelijke grote en dure projekten niet aankunnen". Ook andere personen en instanties lieten dit geluid horen, maar toen De Leeuw zich begon te verdiepen in wat er in de loop der jaren nu precies was gebeurd, groeide zijn twijfel aan de juistheid van deze verklaring. "Ontstonden de problemen niet voor het grootste deel omdat de werkelijkheid heel anders bleek dan deze drie instanties (Wereldbank, MacDonald en Ilaco) op papier veronderstelden? Was dat niet de reden waarom de pachters in 1982 in grote aantallen deserteerden, de pachtersinkomens laag waren en het projekt een schrikbarend hoog sterftepercentage kende?" Slecht nieuws Een mislukt project. Een succes-story lezen is aangenamer en het schrijven daarover ook. Tegenzin moet worden overwonnen voor ik me tot lezen dwing van het omvangrijke werkstuk. Al lezend realiseer ik me dat de algemeen menselijke afkeer van verhalen over mislukkingen een rol speelt in het ontstaan van drama's als het Buraproject. Goed nieuws, een optimistisch verhaal, gaat er altijd in als koek of het nu staat in een pulptijdschrift of in een Wereldbank-rapport. Kostte het daarom ook zoveel meer moeite om ongunstige gegevens (b.v. de tegenvallende kwaliteit van de grond) in het beleid verwerkt te krijgen dan zogenaamd "positief" nieuws? En boodschappers van "goed nieuws" verwerven meer waardering dan rapporteurs van mislukkingen. Ach waarom moesten Kiswahilisprekenden ook uitgerekend wonen in de omgeving van een project, dat zich ontwik323

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen