VU Magazine 1985 - pagina 235

minder straling dan de omgeving. Bij voorbeeld de hersenkamers of de streek achter de buikholte. Deze methoden zijn inmiddels verlaten. Een diagnose stellen met behulp van röntgenstraling bevat toch enkele nadelen. Het werken met contrastvloeistof is niet in alle gevallen zonder risico, het onderzoek is voor de patiënt soms onaangenaam en bij sommige onderzoeken moet de patiënt enkele dagen in hetziekenhuisworden opgenomen. De methode blijft voor een aantal vraagstukken echter van grote betekenis. Echoscopie Het lichaam laat niet allen röntgenstralen door, maar ook bepaalde geluidsgolven. Deze techniek wordt 'ultrasone diagnostiek' genoemd. De (onhoorbare) geluidsgolven die worden uitgezonden, kaatsen terug en worden zichtbaar gemaakt in een beeld. Deze methode, ook wel 'echoscopie' genoemd, wordt met name gebruikt bij het zichtbaar maken van de inwendige organen zoals lever, harten nieren. Daarnaast wordt de methode ook gebruikt bij het onderzoek van ongeboren kinderen. Omdat deze techniek onschadelijk is, kan het kind in de baarmoeder gedurende enige tijd worden gevolgd. Aan de bewegingen valt vaak al af te lezen of het kind aan een bepaalde afwijking lijdt en of de groei voldoende is. In verloskundige praktijken en ziekenhuizen is de echoscopie een standaardonderzoek geworden. Scannen In de jaren zeventig werd de röntgendiagnostiek verder verfijnd, ditmaal met behulp van de computer, en het daarmee verbonden 'digitaliseren' van de gegevens. Nadeel van de röntgenfoto's was immers dat alleen grote verschillen van elkaar konden worden onderscheiden, kleine verschillen in de absorptie van röntgenstralen waren niet te zien. De computer tomografie (CT scan) maakt dit wèl mogelijk. De patiënt wordt als het ware opgedeeld in schijven van enkele millimeters dikte. Wil men een scan van de hersenen maken, dan moeten verschillende schijven worden gescannedtot een volledig beeld verkregen is. Dit scannen gaat als volgt: waar de röntgenstralen het lichaam weer verlaten, wordt een reeks detectoren geplaatst. De patiënt bevindt zich dus tussen röntgenbuis en detectoren in. De röntgenbundel is even smal als de schijf die men wil onderzoeken. Dit hele systeem wordt tijdens het onder-

vu-Magazine 14 (1985) 5 mei 1985

3

> > < Voor de bediening van de NMR hebben vier laborantes In de Verenigde Staten een speciale opleiding gel<regen

zoek om de patiënt heengedraaid, zodat men 'projecties' krijgt uit vele richtingen. Bij de verschillende standen worden metingen verricht naar de mate van absorptie van de röntgenstralen. Deze gegevens worden orngezet in getallen die de relatieve absorptie weergeven. Met behulp van de computer worden deze meetgegevens op een beeldraster geprojecteerd. Daarbij ontstaat een afbeelding van de onderzochte schijf. Door alle onderzochte schijven na elkaar te projecteren kan een volledig beeld worden verkregen van het orgaan. Dank zij deze methode kunnen de organen zélf worden waargenomen, en niet alleen hun begrenzingen of contouren. Een ander voordeel is dat de gegevens van de patiënt via de computerop elk momentopvraagbaar zijn. Zo wordt een vergelijkbaar onderzoek dat zich over enige tijd uitstrekt, veel eenvoudiger. Van al deze technieken — conventionele röntgendiagnostiek, echoscopie en CT scanning — wordt in het VUziekenhuis gebruik gemaakt. De keuze van het soort onderzoek hangt af van de klacht van de patiënt. Een gebroken been laat zich nog steeds uitstekend in beeld brengen via een röntgenfoto, terwijl het ongeboren kind van een zwangere vrouw zich het best laat visualiseren via een echoscopie. Voor hersenonderzoek is computertomografie de aangewezen methode. Kernspinresonantie Enkele van de bezwaren die aan de gangbare technieken zijn verbonden gelden niet voor de nieuwste methode op dit gebied: de Nuclear Magnetic Resonance Imaging, kortweg NMR genoemd. Belangrijkste voordelen van de NMR zijn: het gemak voor de patiënt, de hoeveelheid informatie die

zo ter beschikking komt en de biologisch ongevaarlijke electromagnetische straling. Nadelen betreffen de hoge kosten en het feit dat de methode nietvoor iedereen geschikt is. De werking van het apparaat is uiterst ingewikkeld. Basisbegrippen zijn het magnetisch veld en radiofrequente golven. Bij de NMR afbeeldingstechniek wordt gebruik gemaakt van het waterstofatoom. Sommige atoomkernen (onder meer die van waterstofatomen) bezitten een lading en draaien bovendien om hun eigen as. Zij gedragen zich als kleine magneetjes. Van deze eigenschappen wordt bij de kernspintomografie, zoals de NMRI ook wel wordt genoemd, gebruik gemaakt om de verandering in de kernen te kunnen waarnemen. De magneetveldjes van de atoomkernen zijn in hun gewone doen willekeurig verdeeld. Door het in werking treden van een magnetisch veld, komen de draaiingsassen van de kernen meer in dezelfde positie te liggen (dit verschijnsel is te vergelijken met de naald van een kompas). Zij richten zich naar het magneetveld. Door een radiogolf met een bepaalde frequentie worden de kernen 'uit hun evenwicht' gebracht. Na het beëindigen van de radiofrequente puls keren de magneetjes weer terug in hun oorspronkelijke evenwicht. Tijdens dit terugkeren zenden ze een uitdovend signaaltje uit met dezelfde frequentie als de puls die ze uit hun evenwicht bracht. Door middel van een ingewikkeld systeem van bepaalde spoelen kunnen deze signalen in de ruimte worden gelocaliseerd. Al deze gegevens worden in de computer opgeslagen. OmdatmetdeNMR een heel gebied in beeld kan worden gebracht in plaats van een schijf zoals bij de CT-scan, is het mogelijk dit gebied via een enkele druk op de knop

193

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen