VU Magazine 1985 - pagina 454

staat er eensgezindheid; ook tussen de supermachten, over het schadelijke gevolg van de snel stijgende uitgaven voor bewapening voor economische en sociale ontwikkeling. In resoluties wordt de verwachting uitgesproken dat de door wapenvermindering vrijkomende gelden aangewend zullen worden voor de opheffing van de armoede. Het college is van mening dat de kosten van bewapening die de noodzakelijke veiligheidsbehoeften verre overschrijden, in geen redelijke verhouding staan tot de inspanningen van de statengemeenschap voor economische- en sociale ontwikkelingen. Het beleid van de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie, is gericht op de handhaving van de positie van supermachten en vormt aldus een bedreiging voor een rechtvaardige mondiale verdeling van de beschikbare hulpbronnen. Het economisch motief ligt mede ten grondslag aan de eerder genoemde taak van de Veiligheidsraad. Het Handvest stelt onomwonden dat de handhaving van vrede en veiligheid met zo gering mogelijke verspilling aan bewapeningen en wat de wereld aan mensen en materiaal oplevert, moet worden bevorderd. De rechtsnormen en beginselen van internationaal recht t.a.v. wapenbeheersing en ontwapening zijn nog te algemeen van inhoud om zich zonder nadere specificering in regels te lenen voor onmiddellijke toepassing. In dit verband hecht het Tribunaal er aan de nagedachtenis te eren van Prof. mr. B. V. A. Röling. Hij heeft zinvolle aanzetten gegeven voor de ontwikkeling van een nieuw hoofdstuk van Volkenrecht, dat de soevereine rechten van staten op nationale wapenmacht zal moeten beperken door niet-opzegbare internationale regelingen. De grondregel van dit nieuwe wapenrecht zou moeten zijn dat het recht van staten om nationale wapenmacht te bezitten niet onbeperkt is. De regelingen zouden zich moeten richten op de beperking van de funktie van wapens, en in het bijzonder die van kernwapens, tot afschrikking in de zin van ontmoediging. Een belangrijke voorwaarde voor een dergelijke rechtsontwikkeling is dat er een klimaat wordt geschapen waarin onderhandelingen over wapenbeheersing en wapenvermindering door alle partijen met vertrouwen kunnen worden gevoerd. Tot het ontstaan van zo'n situatie kunnen afspraken die zijn gebaseeerd op de 'freeze'-benadering, en een verbod beogen niet als eerste kernwapens te zullen inzetten, een belangrijke bijdrage leveren. 4. Inzet van kernwapens 4.1 Het voorbereiden en voeren van een aanvalsoorlog behoort tot de meest ernstige schendingen van het volkenrecht, waarvoor niet alleen de aanvallende staat, maar in beginsel ook de verantwoordelijke be-

370

Enkele leden van het Vredestribunaal beraadslagen. V.l.n.r.: prof. mr. Th. C. van Boven, prof. mr. J. Th. Degenkamp en prof dr. L W. Nauta

leidsmakers van die staat in persoon strafrechtelijk aansprakelijk zijn. 4.2 Het geldende volkenrecht verbiedt elke militaire strategie die doelbewust is gericht op het ontketenen van een aanvalsoorlog. Ook de formulering van het misdrijf tegen de vrede in de Handvest en van de Internationale Militaire Tribunalen van Nürnberg en Tokio dient in deze zin te worden uitgelegd. Staten, al dan niet in een bondgenootschappelijk verband, zijn daarentegen gerechtigd zich voor te bereiden op een verdediging tegen gewapend geweld. Omstreden is nog steeds welke vormen van dreiging met geweld onder het geweldverbod vallen en tevens of, en zo ja wanneer staten gerechtigd zijn zich met gewapende middelen te verdedigen tegen verboden dreigingen met geweld. 4.3 Elke suggestie dat kernwapens zijn toegestaan omdat zij nergens als zodanig uitdrukkelijk zijn verboden komt in directe strijd met de De Martens-clausule, waarvan de inhoud tot geldend recht moet worden gerekend, zoals blijkt uit tal van internationale verdragen en documenten. De De Martens-clausule bepaalt dat in niet geregelde gevallen de burgerbevolking en de strijdenden de bescherming blijven genieten van en onderworpen blijven aan de beginselen van het volkenrecht, zoals die voortvloeien uit de tussen beschaafde volken gevestigde gebruiken, de wetten der menselijkheid en de eisen van het algemeen rechtsbewustzijn. 4.4 Op grond van de beginselen van humanitair oorlogsrecht is de inzet van kernwapens onrechtmatig indien deze rechtstreeks is gericht tegen de burgerbevol-

king, niet onderscheidend is of disproportionele schade toebrengt aan deze of andere door het oorlogsrecht beschermde groepen. Gelet op het massale vernietigende karakter van kernwapens moet worden aangenomen, dat bij inzet ervan, alle bovengenoemde regels en beginselen worden geschonden. 4.5 De stelling wordt wel verdedigd, dat het gebruik van kernwapens leidt tot volkerenmoord en mitsdien onrechtmatig is op grond van het volkenrechtelijk verbod van genocide. Het volkenrechtelijk begrip genocide beperkt zich echter tot de systematische en doelbewuste vernietiging van bepaalde etnische, nationale, raciale en godsdienstige groepen als zodanig. Een dergelijk misdrijf kan met kernwapens worden gepleegd, maar het gebruik van kernwapens is, vanwege het niet discriminatiore karakter ervan, niet op zichzelf een volkerenmoord in volkenrechtelijke zin. Het college onderschrijft uitspraken van de Verenigde Naties, dat het gebruik van kernwapens moet worden gebrandmerkt als een misdrijf tegen de mensheid. 4.6 Er wordt reeds vele jaren in het kader van de Verenigde Naties een dringend beroep gedaan op kernwapenstaten te komen tot afspraken over een verbod op het (eerste) gebruik van kernwapens. Het college wil de noodzaak van een dergelijk algemeen verbod onderstrepen.

VU-MAGAZ:NE — NOVEMBER 'BS

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen