VU Magazine 1985 - pagina 63

tweeëntwintig man in het veld komen, doen ze dat om te scoren en niet om met een gelijkspel en een verlenging genoegen te nemen." Hamvraag was voor Voskuil, of de prijs, die een eventuele agressor voor een aanval betaalt, hoog genoeg is. Met iQuter conventionele middelen is die prijs te laag, meende hij, en — man en paard noemend —: "De strijd zal in dat geval namelijk op ons grondgebied en niet op dat van de Sovjet-Unie worden uitgevochten." Voor deze oud-militair was zonneklaar dat men een eventuele aanvaller in diens achterland zal moeten kunnen treffen wil men een oorlog ook werkelijk winnen. En in die mogelijkheid voorziet het plan Barnaby/Boekerniet. Naeen verrassingsaanval biedt dat te weinig reserves en is men aangewezen op een langdurige slijtageslag, aldus de brigade-generaal. Belangrijk wasvoor hem bovendien de stelling dat de/?u/cf/ge NAVO-strategie al niet anders kan worden gekwalificeerd dan als "puur defensief". "Barnaby en Boeker hebben dat op een studiedag in Groningen zelf ook toegegeven", aldus Voskuil. "Een offensief van de NAVO tegen het Warschaupact, anders dan een vergeldingsactie, is met de thans beschikbare middelen ondenkbaar." Te optimistisch en te simplistisch vond de generaal b.d. het plan ten slotte. Een blijvende vrede komt niet vanzelf maar dient te worden afgedwongen, meende hij. En zonder kernwapens lukt dat op dit moment niet. Wie er vanuit gaat dat men een Sovjet-aanval voorkomt door af te zien van mogelijk provocerende elementen in het eigen defensiesysteem, maakt zich illusies. "Zo denkt men in de Sovjet-Unie niet", aldus deze deskundige. Fixatie Niet minder kritisch, maar enigszins welwillender ten aanzien van het plan, bleek dr. Peter Volten in zijn betoog. Eén van Voltens stellingen luidde onomwonden: "Het is vanuit zowel politiek als militair oogpunt onverantwoord over uitsluitend defensieve bewapening te beschikken." En een andere: "De rol van kernwapens in de politiek van oorlogsvoorkoming en in de afschrikking van agressie kan niet volledig worden overgenomen door conventionele wapens." Volten, die vooral gevraagd was om de politieke haalbaarheid van het plan te toetsen, voerde aan dat kernwapens niet zozeer een militair, dan wel een politiek doel zouden dienen: "Met kernwapens valt geen oorlog te voeren. Ze hebben slechts politiek nut." In

vu-Magazine 14(1985) 2februari 1985

dat standpunt bracht hij 's middags overigens enige nuancering aan door, in een reactie op een vraag uit de zaal, toe te geven dat de moderne varianten van nucleaire bewapening juist wèl de mogelijkheden in zich dragen om er een oorlog mee te voeren, gezien de toegenomen precisie en eenvoudiger inzetbaarheid van deze wapens. Reden waarom ook hij die moderne ontwikkelingen met zorg bezag: "Kritiek op nucleaire ge\/ec/7tewapens is in principe positief te beoordelen. Maar", zo stelde hij, "ten behoeve van een strategische afschrikking zal kernbewapening in de huidige situatie helaas noodzaak blijven." Niettemin stak Volten de opstellers van het alternatieve defensieplan een pluim op de hoed. Ze waren er dan toch maar in geslaagd een coherent plan op te stellen dat, vooral wetenschappelijk gezien, doorwrocht was en iedere schijn van gemakkelijke, voor de hand liggende 'kretologie' miste. Maar juist ook op die, vooral wetenschappelijke benadering had Volten kritiek. "Het verschijnsel oorlog /s geen wetenschap", betoogde hij. "Barnaby en Boeker beschouwen 't te zeer als een berekenbaar fenomeen. Maar óók in de conventionele oorlogvoering is niets meer voorspelbaar, laat staan natuur-wetenschappelijk benaderbaar." Hem stoorde bovendien de fixatie op de moderne technologie in het plan van beide hooggeleerden. "In dit plan blijkt technologie het universele antwoord op de conventionele dreiging vanuit de Sovjet-Unie. Maar de kosten daarvan zullen enorm zijn", stelde Volten. "Die fixatie speelt bovendien het militaire denken binnen het Kremlin in de kaart." Belangrijkste kritiek van Volten op het

alternatief van Barnaby en Boeker lag echterop het politieke vlak. Hij miste in dit plan het bijbehorende politieke programma. "Hoe wil men hiermee de markt op?", vroeg hij zich af. "Hoe denkt men bij voorbeeld de Duitsers voor dit plan te winnen? Het is nog wat anders om voor dit defensieve alternatief te zijn als je in IJmuiden woontof in Hamburg." Kernvraag bleek voor Volten hoe de veiligheid van Europa nog te koppelen valt aan de belangen van de Verenigde Staten — iets dat met name de Westduitsers sterk bezighoudt — zonder dat kernwapens in stelling worden gebracht. Diez/c/itoare Amerikaanse betrokkenheid is tegenover de SovjetUnie van het allergrootste strategische, en dus politieke belang, meende Volten die zich voorts afvroeg wat nu feitelijk het gevoel van veiligheid of onveiligheid aan de kant van de Sovjets bepaalt. Doorslaggevend daarin was naar zijn overtuiging zeker n/ef de huidige NAVO-macht in Europa, maar de poiitiei<e druk van het Westen. Zijn conclusie daaruit: "Dat gevoel van onveiligheid bij de Sovjet-Unie neem je dus niet weg door het inrichten van een puur defensieve defensie zonder kernwapens. Wèl kun je dat trachten terug te brengen door politieke onderhandelingen, waarbij de discussie alleen zal kunnen gaan over de hoeveelrte/d nucleaire wapens die je opstelt. Zakrekenmachines In een eerste korte reactie ging prof. Egbert Boeker summier in op het betoog van de twee inleiders. Zo zag hij graag enige nuancering aangebracht in het zijns inziens wat zwart-witte Oost-Westdenken. Doelend op de ontwikkelingen op het Europese vasteland, aan beide zijden

De deelnemers aan de themadag: ,,ln meerderheid overwegend positief tegenover het Barnaby/ Boeker-plan"

45

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen