VU Magazine 1985 - pagina 155

formator kon evenwel niet bevroeden dat zijn Institutie later vele malen vergeefs doorgebladerd zou worden op het trefwoord "ras". Racisme was in Calvijns dagen geen benaamd vraagstuk. Slavernij werd aanvankelijk door gereformeerden afgewezen. Men kon niet gelijktijdig zending bedrijven en de opvatting koesteren dat een gereformeerde onmogelijk slaaf kon zijn. Pas later, na acceptatie van de slavernij, zien we racisme wortel schieten in protestantse landen. Weinig bekend bij Nederlandse gereformeerden is hoe hun Noordamerikaanse geestverwanten in de loop der tijden de rassenproblematiek beleefden. Toen de Vrije Universiteit in 1965 een ere-doctoraat verleende aan Martin Luther King, rees nauwelijks de vraag wat "Grand Rapids" daar b.v. van zou vinden. In The Banner reageerde dr. Paul Schrotenboer uiterst koeltjes; "Oppervlakkig gezien krijgen

we de indruk dat deze graad gegeven wordt uit andere motieven dan die Abraham Kuyper bewogen om burgerlijke ongehoorzaamheid te bepleiten in de vorm van een anti-revolutionair staatsmanschap. Maar misschien wordt op een afstand van een paar duizend mijl beter gezien waar het om gaat. In ieder geval moeten we proberen te ontdekken waarom deze man deze eerwaardig wordt gekeurd." De reactie was matig vergeleken bij die in Zuid-Afrika, waar de Kaapse synode van de NG Kerk zelfs een motie

vu-Magazine 14 (1985) 4 april 1985

aannam om dit eredoctoraat af te keuren, maar dat ook Amerikaanse en Nederlandse gereformeerden twintig jaar geleden niet in dezelfde pas liepen, werd wel duidelijk. Toch is er rond de "civii rights"-beweging aanzienlijk meer te doen geweest op Calvin College dan deze reactie vanuit de oudere generatie in The Banner deed vermoeden, zo blijkt uit een artikel over dit onderwerp in "Chimes", het sinds 1906 bestaande studentenblad van deze instelling. Ter gelegenheid van de conferentie over Calvinisme en Racisme gaf het blad een terugblik op wat zich daar tussen 1967 en 1972 heeft afgespeeld aan conflicten. In 1967 spraken bestuurders hun veto over een studentenbesiissing uit om Dick Gregory, een zwarte, lezingen te laten houden. Verontwaardigd sloegen de studenten aan het demonstreren. Pers en locale televisie raakten geïnteresseerd. In een tweetal bijeenkomsten sprak Gregory uiteraard toch, al kwamen de bestuurders niet op hun besluit terug. Fel haalde Gregory daar uit tegen Amerika's Vietnamoorlog en de rassentoestanden in de VS. "Toen Hitler naar de concentratiekampen ging, was het geen Judaïsme dat hij rook, maar Nazisme. Wanneer u naar de zwarte ghetto's gaat, dan ruikt u geen negers, maar Amerikaanse democratie. " Het Dick Gregory incident verbitterde veel studenten, maar een golf van spijt en schuldgevoelens ging door de gemeenschap van Calvin College toen het jaar daarop, 1968 Martin Luther King werd vermoord. Studenten en faculteitsieden organiseerden de volgende dag een kapeldienst, waar men in stoet heentrok. Sommige omstanders floten de deelnemers uit. Een hoogleraar vertelde het studentenblad terugblikkend: "Diezelfde dag moest ik in mijn klas de civil rights behandelen. Ik ging de klas in en zei: "hoe ironisch is het dat we het vandaag over de civil rights zullen hebben". Ik stopte en barstte in tranen uit. Het was de enige keer dat me dat ooit overkomen is. Ik stuurde de klas weg en snikte." King zelf heeft aangevoeld dat hij zou worden vermoord. "Een ding zou onverdraaglijk zijn", zei hij, "als de reactie op mijn dood alleen maar emotie en verdriet was". Het studentenblad van Calvin College voelde aan dat met geweeklaag niet kon worden volstaan. "Het is nu de verantwoordelijkheid van blanke christenen die door hun apathie en zelfzuchtigheid hielpen King te doden om actief de mars van King's volk naar het beloofde land te

Abraham Kuyper: vóór rasvermenging, behalve met het zwarte ras

ondersteunen." En in diezelfde geest schreef prof. Verkuyl in die weken in Trouw: "Tranen bij het graf van King verplichten": "De dood van Martin Luther King verplicht de Nederlandse gedelegeerden op de a.s. gereformeerde oecumenische synode van Amsterdam in dit jaar op geen enkele wijze meer concessies te doen aan het standpunt van mensen als dr. Vorster en zich niet langer te compromitteren met voor tweeërlei uitleg vatbare uitspraken." De Amerikaanse delegatie op de geruchtmakende Gereformeerde Oecumenische Synode van Lunteren in 1968 gaf evenwel onvoldoende steun aan het Nederlands-Indonesische minderheidsstandpunt waarin apart-

Calvijn: Racisme ontstond pas na zijn tijd

1 29

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen