VU Magazine 1985 - pagina 65

Pentagonstudie bevestigt theorie'nucleaire winter'

Meer doden door kou en honger dan direct door kernexplosies Zelfs een kernoorlog op betrekkelijk bescheiden schaal kan voor aanvaller en verdediger fataal zijn door de effecten van de nucleaire winter. Ook niet-betrokken landen op hetzelfde halfrond zullen de zeer ernstige gevolgen moeten dragen. Dit gegeven is nog eens bevestigd door een studie van de Amerikaanse A/af/ona/f?esearcA7CoL/nc/7(A/RC), die deel uitmaaktvandeAmerikaanseAcademievan Wetenschappen (NAS). Opdrachtgever was het Bureau voor Kernzaken van het Pentagon. De uitkomsten werden op 11 december jl. bekendgemaakt. Prof. dr. Frank Barnaby Naast de honderden miljoenen doden, die direct het gevolg van de explosies zijn, zullen binnen een jaar de meeste andere mensen sterven door honger, koude of ziekte, zo bleek al uit eerdere studies. Die latere doden worden het slachtoffer van een daling van de bodemtemperatuur tot wel 20 °C onder nul en een maandenlange zonsverduistering door rook en smog. Het totale effect op de atmosfeer en het klimaat wordt de 'nucleaire winter' genoemd. De plannen van de militaire en civiele verdediging hebben tot nu toe geen rekening gehouden met een nucleaire winter, in hun inschatting van de uitwerking van een atooomoorlog. Het hoofd van het wetenschappelijk bureau van het Pentagon heeft bij voorbeeld bevestigd dat rook-en-stof niet verdisconteerd zijn in de militaire berekeningen. Dergelijke uitspraken verkreeg het tijdschrift Science ook van de Amerikaanse luchtmacht, van het Amerikaanse bureau voor civiele verdediging, van het Amerikaanse bureau voor wapenbeheersing en ontwapening, van het strategische luchtcommando en van het Noordamerikaanse luchtverdedigingscommando. De pas gepubliceerde studie van de nucleaire winter was de eerste die in opdracht van het Amerikaaanse ministerie van Defensie werd uitgevoerd. In een studie van de Zweedse Academie van Wetenschappen (1982) naar de nucleaire winter en in latere studies onder leiding van respectievelijk R. P. Turco en Paul Ehrlich werden de ge-

vu-Magazine 14 (1985) 2 februari 1985

volgen al beschreven. Ook Russische klimaatmodellen wijzen in die richting. Wereldwijd In juli 1982 werd het eerste omvangrijke onderzoek naar de mondiale uitwerkingen van een totale nucleaire oorlog gepubliceerd in een nummer v^an AMBIO, een blad over het menselijke milieu van de Koninklijke Zweedse Academie van Wetenschappen. De mondiale atoomoorlog die de AMBIOauteurs, stuk voor stuk experts op de uiteenlopende aspecten van nucleaire effecten, voor ogen stond, omvatte de uitwerking van 15.000 Amerikaanse

In december '84 nam de Britse VU-eredoctor, prof. dr. Frank Barnaby, afscheid na vier jaar lang als gastdocent aan de VU verbonden te zijn geweest. Hij deed dat bij gelegenheid van een themadag, waarin het door hem, samen met prof. dr. Egbert Boeker, ontwikkelde, alternatieve defensieplan centraal stond (zie het verslag elders in dit nummer). Wat op die dag niet als argument tegen nucleaire bewapening ter tafel kwam, is het pas onlangs ontdekte klimatologische effect van een atoomoorlog — zelfs wanneer deze op beperkte schaal plaatsvindt — als gevolg waarvan uiteindelijk veel meer slachtoffers zouden vallen dan door de kernexplosies zelf. De 'nucleaire winter' die dan intreedt wordt door Frank Barnaby beschreven in dit artikel, dat hij schreef voor 'De letter W', een publikatie van de dienst wetenschapsvoorlichting bij de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen. Bij wijze van afscheid van gasthoogleraar Barnaby, wordt op deze pagina 's de tekst van dit artikel integraal weergegeven.

en Russische atoomkoppen met een explosieve kracht gelijk aan 5.740 megaton ( = miljoen ton) trinitrotolueen (TNT). De totale explosieve kracht van de huidige Amerikaanse en Russische nucleaire voorraden beloopt ca. 15.000 megaton. Het AMBIO-scenario behapte dus minder dan de helft van die voorraden. In dit scenario was voorzien in de vernietiging van alle steden met meer dan 100.000 inwoners op het noordelijk halfrond, alsmede van vitale militaire voorzieningen, belangrijke industrieën, energievoorraden en bodemschatten. De AMBIO-berekeningen bevestigden de dood van telkens 100 miljoen mensen in de gebieden van het noordelijk halfrond, en wel door de directe uitwerking van luchtdruk, hitte en primaire straling. Maar zij toonden ook dat daarna een veel groter aantal mensen zou sterven door honger en ziekte ten gevolge van de nucleaire uitwerking op de atmosfeer. En dit sterven zou wereldwijd zijn. Het onderzoek naar de atmosferische uitwerkingen van een nucleaire wereldoorlog, zoals gepubliceerd door AMBIO, was verricht door de vooraanstaande kenners- van de atmosfeer Paul Crutzen (een Nederlander) en John Birks. Zij toonden aan dat de atoomoorlog van het AMBIO-scenario minstens 3,5 miljoen km^ bos in brand zou steken. Deze branden zouden 200-400 miljoen ton stofdeeltjes van minder dan 1 micrometer doorsnee in de atmosfeer brengen. Olie- en gasbranden zouden er nog eens eenzelfde hoeveelheid aan toevoegen. En

47

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen