VU Magazine 1985 - pagina 298

toe de wettelijk toegestane vervolging van miljoenen zwarten onder de pasjeswetten, de deportatie van miljoenen zwarten naarde "thuislanden" en hervestigingskampen, het gevangennemen en terugsturen van honderdduizenden zwarte werklozen naar de gebieden van hun "herkomst" rechtvaardigen en verdüdigen met het argument, datde uitkomst van deze politiek voor blank en zwart echte vrede zal brengen. Zo wordt het Bijbels begrip "verlossing" ten onrechte gekoppeld aan een systeem van politieke scheiding om daarmee de oplossing van het probleem voor een beperkte groep te verzekeren. . Mijn conclusie is, dat wie de twee situaties eerlijk en objectief vergelijkt niet anders kan concluderen dan dat de overeenkomsten schrikbarend zijn." Kritische notities zijn ook in het boek te vinden over het begrip "belijdende kerk". Cockrane waarschuwt "We moeten in de gaten houden dat de Duitse Bekennende Kirche niet alleen moed en diep inzicht ten toon spreidde, maar ook vreesachtigheid, tweeslachtigheid en zelfs aanvaarding van het Derde Rijk, zolang dat zich niet mengde in kerkelijke aangelegenheden. De ervaring in Zuid-Afrika zal waarschijnlijk niet anders zijn." En Shun Govendervraagtzich over de Zuidafrikaanse situatie af: "Is het niet juister vast te stellen dat er sprake is van indivuele en opvallende belijdenissen en soms van belijdende standpunten, maar dat er geen sprake kan zijn van een belijdende kerk?" Ook prof. Henk Berkhof roert die vraag in zijn artikel aan. Het kon wel eens zijn dat de twee-rijken-leer meer ruimte laatvooreen gestructureerde oppositie dan de éne kerkstaat-theocratie. Misschien is er meer moed voor nodig om buiten de solidariteit met je groep te treden dan om het lijden onder een vijandige overheid te ondergaan, oppert hij. Sociaal isolement was het wat Beyers Naudé onderging. "Beyers' uitwerping uit het ambt, toen hij directeur van het Christelijk Instituut werd, heeft op velen in zijn NG Kerk afschrikwekkender gewerkt dan zijn banning." De strijd in Zuid-Afrika acht Berkhof "nog veel vermoeiender en slijtender dan destijds in Duitsland." Bonhoeffer-biograaf Eberhard Bethge reageert op de geheel in het Afrikaans afgedrukte Belijdenis van Belhar (okt. '82) en Dorothee Sölle geeft een bespiegeling over de rol van de kerk. "Graf van God of verzetsbeweging?" Vanuit Zuid-Amerika kwamen bijdragen van Bonino (Argentinië) en Dom 248

Vele honderden drukten dr. Naudé en zijn vrouw Ilse de hand

Helder Camara (Brazilië), van de eerste een theologische beschouwing over "Christelijke betrokkenheid bij hen die lijden" en van de laatste een korte boodschap aan dr. Naudé. "Apartheid, als opgelegd maatschappijmodel, ontkent de communicatieve grondstructuur van de samenleving", is de centrale stelling in het opstel van Albert van den Heuvel. Helmut Gollwitzer tenslotte hekelt in zijn bijdrage de Evangelische Kirche in Duitsland (EKD), die de onderdrukkers aanspoort zich pacifistisch te gedragen, terwijl dat van onderdrukkers niet wordt geëist. Aan flarden scheurt hij het briefje waarin de voorzitter van de Westfaalse kerk vorig jaar een verzoek van studenten om het POR te steunen afwees, o.a. "op grond van de historische ervaring van ons volk". Wat houdt die eigenlijk in, vraagt Gollwitzer. Het is de ervaring van het mislukken van Hitlers plunderoorlog. "Die mislukking moet dan voor de zwarte bevolking van zuidelijk Afrika betekenen, dat ze zich dienen te onthouden van elke vorm van militant volksverzet. Het zou werkelijk meer voor de hand liggen, datde Duitsers voor zichzelf de consequentie trekken niets militairs meer te ondernemen. Een Duits kerkbestuur pleit voor pacifisme op grond van Duitse "historische ervaring". Het feit dat dit pleidooi

niet aan de Duitsers zelf gericht is, maar aan onderdrukte volkeren in andere delen van de wereld. Is dat soms iets anders dan een nieuwe vorm van het aloude kolonialistische denken?" Dr. Beyers Naudé zei in zijn Janskerktoespraak op 9 juni niet over geweld of niet-geweld te willen spreken. "Ik stel alleen deze enkele vraag: welk recht hebben de kerken en de groepen en de organisaties die zeggen dat zij met geweldloze methoden de fundamentele veranderingen van onrecht zoeken te bereiken — en die daar niet in slagen, om welke reden dan ook — om met de vinger te wijzen naar enige organisatie die de prijs betaald heeft van geweldloze strijd voor 48 jaar. En die eindelijk ^dwongen is om te zeggen: wij moeten ons nu ook tot geweld keren, niet omdat wij dat willen, maar omdat wij daartoe gedwongen zijn door het geweld van een systeem van onderdrukking." Hij was blij dat bij de kranslegging bij het vrijheidsmonument op het Domplein en in de kerk ook een vertegenwoordigervan het ANC aanwezig was. En Beyers Naudé wilde herhalen wat hij in Zuid-Afrika en ook elders al eerder had gezegd: nl. dat het niet mogelijk is de politieke toekomst van ZuidAfrika te bepalen zonder actieve deelname van een bevrijdingsorganisatie als het ANC. D

VU-magazine, 14e jaargang nr. 7, juli/augustus 1985

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen