VU Magazine 1985 - pagina 209

Nederland hun het geld uitbetaalden! Overbodig te zeggen dat deze voorstellen slechts weerzin opwekten. Ook ontspringen emigranten de dans niet als het gaat om militaire dienstplicht. Sinds 1 januari 1968 geldt die plicht voor alle Nederlanders tussen 16 en 25 jaar, die tenminste 5 jaar in Zuid-Afrika wonen. Ze zullen in ZuidAfrika zelf worden ingezet. Hun nationaliteit verliezen ze niet door deze constructie, want hier is formeel geen sprake van vrijwillige dienstneming bij een vreemde mogendheid. Voor welk doel ze zullen worden ingezet, is aan geen twijfel onderhevig: voor de gewelddadige oplegging van een wetgeving, die lijnrecht in strijd is met een rechtsbeginsel dat in Nederland in het eerste Grondwetsartikel is vastgelegd. Vervreemd Moet aan een categorie emigranten, die al zolang geleden uit Nederland vertrokken en van wie vele nooit in Nederland hebben gewoond en die blijke.ns vele uitlatingen vervreemd zijn geraakt van een grondbeginsel van onze rechtsorde, het kiesrecht worden toegekend? Daarover mag in het parlement nog best een harde noot worden gekraakt. Vanzelfsprekend is het allerminst. Uit het tot dusver gevoerde beraad blijkt

Vorig jaar werd in Zuid-Afrika een wijziging van de Wet op het Zuidafril<aanse Burgerschap van i<racht, die bepaalde categorieën emigranten na vijfjaar automatisch tot Idesgerechtlgd Zuidafrikaans staatsburger maakt. Alle reden om de vraag op te werpen waarom de Kieswet in Nederland zodanig te wijzigen dat zij óók nog het kiesrecht voor de Nederlandse Tweede Kamer zullen verwerven

allerminst dat men goed heeft doorzien wat de gevolgen zouden kunnen zijn van het ogenschijnlijk aardig klinkende ideetje dat medio de jaren zeventig werd gelanceerd: stemmen per brief voor Nederlanders in den vreemde. Zaak is uiteraard wel dat objectieve criteria worden aangelegd. Men kan wel volhouden dat Zuid-Afrika zijn emigranten uit Nederland niet alleen selecteerde naar huidskleur, maar ook nog naar overtuiging ("een immigratieambtenaar op de Zuidafrikaanse ambassade liet zich in 1973 ondervraagd door een BOA-relatie ontvallen dat ook gelet wordt op "de juiste denkwijze"; BOA-bulletin, januari '74) omgekeerd zou de introductie van een toetsing naar opvattingen bij het verlenen van kiesrecht door Nederland iets zijn waar we tot dusver niet hebben aangewild. Men kan weliswaar stellen dat verwerping van een fundamenteel rechtsbeginsel in Nederland daarvoor grond zou kunnen zijn, maar dat zou dan niet alleen moeten gelden voor emigranten, maar ook voor Nederlandseingezetenen. "Band" Beter is de formulering van een objectieve grond voor uitsluiting. Vervreemding van Nederland (en die kan ook

optreden als gevolg van wijziging van fundamentele rechtsbeginselen in Nederland bij voorbeeld t.a.v. slavernij of rassendiscriminatie) kan zo'n grond zijn. Zij het gebrekkig, blijkens de Memorie van Toelichting heeft de regering het al een beetje in die richting gezocht door als criterium te hanteren de "band"d\e men nog met Nederland heeft. Men kan zich afvragen of bij een "band" niet altijd sprake is van een wederkerige relatie. Welke " b a n d " heeft Nederland nog met emigranten, die in Zuid-Afrika vaak openlijk een rechtsorde steunen, die botst met de Nederlandse rechtsorde? Grondgedachte Maar hoe dit zij, grondgedachte achter de voorgestelde wijziging van de Kieswet is dat aan Nederlanders die in het buitenland wonen en "die nog een band met Nederland en belangstelling voor het politieke leven hier hebben" het kiesrecht moet worden toegekend. Terecht wordt in de Memorie van Toelichting opgemerkt dat indien van bepaalde categorieën op voorhand gesteld zou kunnen worden dat er van een band met Nederland geen sprake is, dit een reden zou kunnen zijn deze categorieën uit te zonderen. Wat is echter "een band"? Hoe stel je vast of de behoefte om te stemmen voortvloeit uit "een band" of uit andere motieven? Dat is natuurlijk nooit vast te stellen. De regering dacht uit dit probleem te zijn met een regeling, die erop neerkomt dat men eerst een verzoek moet doen om zich als kiezer te laten registreren. Dat zal reeds meebrengen, meent de Memorie van Toelichting "dat Nederlanders die geen enkele band met Nederland voelen, niet aan de verkiezing deelnemen." Maar klopt dat wel? Tal van Nederlanders zouden b.v. dolgraag deelnemen aan de Amerikaanse verkiezingen, (we hebben in Nederland al eens een alternatieve verkiezing gehad), niet op grond van een "öanc/" met de VS maar omdat ze menen dat hun lot meer afhangt van de uitslag van verkiezingen in de VS, dan die van de Tweede Kamerverkiezingen in Nederland. Behoefte om te stemmen, behoeft dus niet altijd te duiden op het bestaan van een "band". De isolementspositie waarin Zuid-Afrika met zijn apartheidspolitiek in de wereld is geraakt, maakt dat vrijwel elke blanke ingezetene van dat land, die achter deze politiek staat, er belang bij heeft om de buitenlandse politiek van kan niet schelen welk ander land te beïnvloeden. En waarom zou men het kiesrecht daarvoor niet benutten als dit zou wor-

167

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen