VU Magazine 1985 - pagina 425

loog '-'"•

tot aan de Rijn beheerste, liever in provinciehoofdsteden als Keulen en Reims, of in de hoofdstad van een ciuitas zoals in

f bore

^QQ. ma«rd . I \

het geval van de Kempen de stad Tongeren, die wij thans op de kaart van België kunnen terugvinden. De Romeinse militairen waren slechts te vinden in de kampementen aan de frontlinie en op strategische plekken, zoals langs de Rijnoever.

D

""" /g„ •

^p '' -nogeen "" '^^

e handige politieke strategie van indirect rule hadden de Romeinen overigens door schade en schande moeI ten leren. I Toen Gallië de Romeinen via België doordrongen tot de ; Rijn, kregen de troepen te maken met oorlogszuchtige vol; ken uit het midden en noorden van onze moerassige delta: ; Friezen, Bataven en Kaninefaten, die zich aanvankelijk te; gen de Romeinse overheersing verzetten. De Rijn, en met • name de monding ervan in de Noordzee, was echter van • groot strategisch belang voor de Romeinen, vanwege de uit\ valsmogelijkheden naar Brittannië, waarop zij hun begerig '. oog ook al hadden laten vallen. Maar ook het gebied ten zuiden van de Rijn, waar hun altijd kwetsbare aanvoerslijnen liepen moest in toom worden gehouden. Voor al die militaire taken was echter zelfs de Romeinse le. germacht ontoereikend. '. Het inzicht dat men met stroop meer vliegen vangt dan met I azijn daagde pas nadat eerst de Friezen — van 28 tot 47 na ; Chr. — later, na de dood van keizer Nero, de Bataven — tot I 70 na Chr. — in opstand waren gekomen tegen de Romeinse \ heerschappij. Terwijl Corbulo de Friezen nog met moeite en ; geweld kon onderwerpen, werd de Bataafse rebellie met ; meer diplomatie overwonnen. ; De om hun moed bekend staande Bataven, die de oevers en • de tussenliggende gebieden van de Rijn bewoonden, kregen • allerhande privileges. Zij mochten, zoals Tacitus in zijn 'Ger'• mania' meldt, hun eer en onderscheidingen behouden en ! werden niet tot smadelijke schattingen gedwongen. Een op! lossing die als een mes aan twee kanten sneed: onder de \ rauwe Bataven heerste nu verder rust en orde, terwijl hun ; moed en strijdlust de Romeinen aardig van pas kwamen I toen ze als willig maar onverschrokken krijgsvolk bij de Ro• meinse legioenen werden ingelijfd.

In een eerste verslaglegging van het Kempenproject, verschenen in 1982, beschrijft Slofstra dat proces in theorie aldus: "Zo verliest door de toenemende invloed van de staat de lokale elite aan macht en betekenis en verschuift de politieke besluitvorming van het niveau van de lokale gemeenschap naar dat van de staat of naar een door de staat nieuw gecreëerd tussenniveau, bij voorbeeld een provincie. " Hetzelfde gebeurt op economisch terrein, zo stelt Slofstra, waar de 'afhankelijkheidsketens' steeds langer worden, de afstand tussen producent en consument groeit en de distributie van goederen steeds meer via markten gaat verlopen. Slofstra ontleent deze 'staatsvormingstheorie' aan de bekende socioloog Norbert Elias en gebruikt deze blauwdruk om de archeologische vondsten en resultaten van zijn onderzoek te interpreteren tot een allesomvattend beeld van de

D

e komst van de Romeinen moet voor de als afzonderlijke stammen levende inheemse bevolking — in dit geval die van de Kempen — een in alle opzichten ingrijpende gebeurtenis zijn geweest. Eeuwenlang hadden ze vrijwel geen ontwikkeling doorgemaakt, aangewezen als ze waren op zichzelf en hun directe stamgenoten.

'der-

,g^^

Misschien wel vanwege die betrekkelijke culturele stilstand, ;, heeft het romaniseringsproces zich welhaast als een revolu; tie voltrokken: snel, dynamisch, explosief. En dat proces be• tekende meer dan alleen een aanpassing aan de Romeinse • beschaving en het overnemen van bepaalde cultuurelemen'• ten daaruit. Er vond een onomkeerbaar 'beschavingsproces' '. plaats waarbij de weinig complexe stammensamenleving ; werd geïntegreerd in het grote Romeinse staatssysteem. • De relatieve autonomie, het 'zelfbedruipende' karakter van • de lokale samenleving, verdween. Ervoor in de plaats kwa'• men onderling afhankelijke dorpsgemeenschappen die zich ! differentieerden en specialiseerden en die gingen deel uit; maken van een groter geheel. Er ontstond een netwerk van ; voordien afzonderlijke gemeenschappen, met marktplaat; sen en districtshoofdsteden als centra. De bindingen tussen ; die eenheden en de regionale centra werden al nauwer. ; Ook tussen dorpsbewoners onderling veranderde het rela• tiepatroon als gevolg van, onder meer, een toenemende ar• beidsdeling. De betekenis van de traditionele sociale, poliI tieke en economische banden nam af ten gunste van betrek'. kingen met de buitenwereld.

gazine 14e jaargang nr 9 oktober 1985

OuerzK'hi lun de (ipgnnuig w Huogeloon, tijdens de afgelopen zomermaanden. Een deel van de Kerhahkers blijkt al snel herschapen in een maanlandschap

345

\ ; \ ; • '• ! ! [ ; ; • !

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen