VU Magazine 1985 - pagina 110

enkele Shell-maatschappij ruwe olie aan Zuid-Afrika levert". Shell komt inderdaad niet meer voor in de laatste lijsten waarin het Shipping Research Bureau achterhaalde olietransporten naar Zuid-Afrika publiceert. Hoe de raffinaderij van ShellZuid-Afrika dan wel aan ruwe olie komt, blijft voorlopig nog een raadsel. De Rhodesië-affaire heeft evenwel geleerd dat na het instorten van een regime de papieren over de straat wapperen. Ongetwijfeld zal dan ook uitkomen ofShell al dan nietafspraken heeft gemaakt met de onvindbare John Deuss van Transworld Oil. Wij weten van niets, zei de heer Van Wachem in 1983 op de Shelljaarvergadering op vragen — namens de Kerken — van prof. dr. W. E. Verdonk. "Is het waar dat de olie-uitvoer van Shell uit Oman eind 1981 plotseling gedaald is en dat de olieleveringen vanuit Oman aan Zuid-Afrika door Transworld Oil in het vierde kwartaal plotseling zijn gestegen van 40.000 naar 90.000 vaten per dag", had deze gevraagd. Deuss Deuss is een van de handelaren, die in 1979 geld rook toen Zuid-Afrika in olienood raakte door de val van de Sjah. Het Shipping Bureau achterhaalde voor dat jaar 25 olieladingen van hem naar Zuid-Afrika. Met een vroegere onderneming Joc Oil raakte Deuss eerder in het nieuws omdat hij niet betaald zou hebben voor een aantal hem door de Russen geleverde olie-ladingen ter waarde van 100 miljoen dollaren omdat zijn handelspraktijken mede zouden hebben bijgedragen aan de ondergang van Siavenburgs Bank. In Vrij Nederland van 7 maart '81 signaleerde Martin Bailey de vroegere autohandelaar nu als grote olie-leverancier aan Zuid-Afrika. Ook voor de tweede helft van 1984 kon het Shipping Research Bureau nog schepen van "Transworld Oil" achterhalen, die olie naar Zuid-Afrika vervoerden. De onthullingen toonden aan dat een olie-embargo van Nederland in 1980 heel wat meer betekend zou hebben dan een "symbolische daad", zoals menigeen dacht toen de parlementaire discussie bijna leidde tot de val van het kabinet-Van Agt. In grote meerderheid had de Kamer zich achter een motie van Jan Nico Scholten geplaatst, waarin een olie-boycot werd geëist. Van Agt weigerde de motie uit te voeren, ondanks een hartstochtelijk beroep op hem van CDA-fractieleider Lubbers. Een motie van wantrouwen overleefde het kabinet maar amper (74-72). Dat het verre van een symbo-

88

Enkele maanden geleden startte een aantal zeeliedenbonden een Internationale campagne om zeevarenden te bewegen tot medewerking aan de VN-olieboycot van Zuid-Afrika. Gevraagd wordt gegevens over scheepsbewegingen naar Zuid-Afrika te melden aan o.a. het Amsterdamse Shipping Bureau. De affiche, die verschenen is in een Deense, een Engelse, Griekse, Arabische en Spaanse versie wordt opgehangen in de ontmoetingsplaatsen van zeelieden in de grote havensteden

lisch gebaar was geweest wanneer toen een olieboycot was ingesteld bleek nadien ook uit de gegevens die bekend werden over het misbruik van de Rotterdamse haven als overslagplaats. Het Rotterdamse gemeentebestuur onderzoekt nu hoe een eind gemaakt kan worden aan deze prak-

tijken. Al is de oliemarkt op 't ogenblik nietzo dat Zuid-Afrika in grote problemen zit, internationaal-politiek wordt geleidelijk aan steeds duidelijker dat de enige manier om nog tot een enigermate geweldloze oplossing van de apartheidsproblematiek te komen een ook door het westen gesteunde economische boycot is. De sleutel tot de problematiek ligt daar, ook om de olielekken te dichten die duidelijk nog ergens in de Arabische wereld bestaan. De oliestroom vloeit onmiskenbaar via westerse ondernemingen. Geheimzinniger dan met de namen van tussenhandelaren als de Nederlander Deuss en de Amerikaan Mare Rich springt Zuid-Afrika om met de naam van het land waar de olie oorspronkelijk vandaan komt. In het vertrouwelijk rapport dat de Zuidafrikaanse regering vorig jaar aan het parlement voorlegde is de naam van zo'n land weggevlakt. Op de lege plaats wordt gesproken over "Y-peopie in Zcountry". Erg handig is het evenwel niet gebeurd. Wie het aantal opengevallen letters invult, komt tot de ontdekking dat er precies de naam van één Arabisch olieland inpast. En elders in de tekst wordt over het niet genoemde land gemeld dat het in een bepaald jaar een bepaalde olieprijs hanteerde. Moeiteloos is voor iedereen die over de stukken beschikt controleerbaar voor welk land dat gold: Saoedi-Arabië. Het land boycot ZuidAfrika, maar ook daar zien ontduikers hun kans schoon. Althans zolang er lekken zijn via het Westen. D

Het jaar 1979 bood de grote kans om druk uit te oefenen op het door de val van de Sjah in olie-nood geraakte apartheidsbewind in Zuid-Afrika. Sietze Bosgra (links) van het Komitee Zuidelijk Afrika spreekt november '79 op het Binnenhof kamervoorzitter Dolman toe. Beter dan de Nederlandse regering, die de kamerwens tot een olie-embargo negeerde, begreep de Nijmeegse olie-handelaar Deuss in dat jaar dat er met Zuid-Afrika zaken te doen vielen (Paul Babeliowsky)

vu-Magazine 14 (1985) 3 maart 1985

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen