VU Magazine 1985 - pagina 329

mm^

veel kritici doen, dan kun je zeggen dat een aantal problemen is opgelost. De balans is hersteld." 'De kat legt de planten plat!' Dat klinkt wel anders dan het bang gepiep van merels, maar mooi Is het niet. Geen mus valt van 'tdak, geen mees uit de boom, als hij mereld pakt.

WETSB3CHAP

Daar ir, de l u c h t j^ercgeid, de zon BBifeerd b*: dng. Ret dul;;ter v"'ftien v l o e r e n dik i". jou ' ^ n zorg. F m c h t v:in een h o r t u s on de hoek - geen heenUün a e t "aden vpsi ver-Julverd hout en fcordjes vde aanuezi? i s , v i e u i t . 3 . - •,- • ' "

Slanp,"!!snroBien daar denkbeeldige •verdoving M r t i p - w e b TBrwronpen ï e u n t , of hangt aan eigen harde Etaa.

En jij bent er ook nog: de keuken uit, sissend, nu hij campanula 's zwijgen oplegt. Je wilde een bel om zijn nek ML)'^^

••• —'•

Ifet g r o e i t onhoog i n vreewJe t a l e n ? KiJ: oo de p l a t t e g r o n d : c a r r i è r e onder a i r c o n d i t i o n i n g . Een booa •van kennis d i e j e longen u i t t o t l u c h t v e r v l o o g . Oo j e bureau een b l o e d sooor van verbeeldinf;? Rou h e t naar droo

Ad Ziüderent

^,MK i\e—

riS^^

,^_ii f^a^T-

-A

j-£

ruin lap', artirond leve »gen ifgellerandnde rsle. fels egin )leet deritaat s in rsie, zin as in

&..;,,.,,., W ' ^ ^ - ' -

zoeken naar (nieuw) evenwicht een belangrijk thema in Zuiderents poëzie. Evenwichtsoefeningen noemt hij de kleine bundel die hij in '81 tussentijds en op beperkte schaal doet verschijnen. Nu, vijf jaar na Geheugen voor landschap, lijken die oefeningen vruchtte hebben afgeworpen. Natuurlijkevenwichtls de titel die hij zijn laatstverschenen bundel meegeeft. Het is een evenwicht dat zich uit in een hervonden gemoedsrust en in een nieuwe 'zekerheid', al is 't dan ook de zekerheid dat niets in dit leven zeker is. Een evenwicht bovendien dat, naar de dichter zich bewust is, steeds opnieuw bevochten zal moeten worden, met name in de gedichten zelf, zoals ook blijkt uit de aandacht die Zuiderent in deze bundel aan de vorm heeft besteed: zowel de afzonderlijke gedichten als de bundel als geheel zijn strikt symmetrisch opgebouwd, zonder dat dit op de lezer als dwangmatig en hinderlijk nadrukkelijk overkomt. Humor, ironie, zelfspot en een positief benaderde berusting zijn andere opmerkelijke elementen in de gedichten die voor een deel Zuiderents kleine stadstuin, en wat zich daarin afspeelt, tot onderwerp hebben. Zuiderent: "Natuurlijk evenv/icht is vanzelfsprekend een provocerende titel. Hij geeft eigenlijk aan dat verstand en gevoel elkaar nu in evenwicht blijven houden, zonder dat ik dat hoef af te dwingen. Dat geldt ook de vorm. De symmetrie in deze bundel wilde ik wel, maar is eigenlijk spontaan ontstaan. De vorm kreeg zo z'n weerslag op de inhoud en omgekeerd, zonder dat dit geforceerd in z'n werk ging. Je zou kunnen zeggen dat het evenwicht in deze bundel op natuurlijke wijze tot stand is gekomen. De aanduiding ,natuurlijk' suggereert bovendien dat dit een evenwicht is dat weliswaar verstoord kan worden, maar dat zichzelf daarna weer herstelt. Het is dus niet star of steriel. Het evenwicht in de natuur is iets dat leeft en voortdurend verandert; een harmonie tussen flora en fauna waarin ook de mens als ordenend wezen een plaats heeft. Als je dit wilt zien in termen van ontwikkeling, zoals VU-magazine, 14e jaargang nr. 7, juli/augustus 1985

dat de dood niet in onze tuin rond ging springen, meereen nar in een plantenbak. Onze vorige poes onder varens in molton, dat was voorlopig genoeg; maar koud is het zomer ofje roept weer: 'De klokjes liggen plat!' Het klinkt minder verwijtend, maar net zo half zacht. Laat ze liggen, verhaspeld, de bloem naast de kat, naast de merel. Doe het zwijgen ertoe. "Achteraf realiseer ik mij hoezeer de natuur in mijn vroegere poëzie een vijand is. Terwijl ik me hier min of meer heb neergelegd bij de gedachte dat de natuur z'n loop heeft en dat je niet steeds hoeft in te grijpen. Het betekent ook: ophouden met zoeken naar het elixer dat het leven onbegrensd doet zijn."

Een curieuze ontwikkeling Niet alleen vorm en inhoud van Zuiderents poëzie ondergingen een sterke verandering onder invloed van de ontwikkeling die de dichter doormaakte, ook stijl en toon werden ingrijpend anders. Literair kritikus Wam de Moor merkte daarover op, overigens al ver voor het verschijnen van Natuurlijk evenwicht: ,,Zuiderents ontwikkeling als dichter is de meest curieuze die ik ken. Zijn poëzie werd van sterk gesloten en moeilijk te begrijpen () goed verstaanbaar. De toon ervan was retorisch en verkondigend. Ze werd gedempt en constaterend. () Zuiderent is van een nadrukkelijk dichter een onnadrukkelijk dichter geworden. Zijn toespraak van 1968, toen hij debuteerde, werd een gesprek, maar dan een waarin voor banaliteiten geen plaats is." Zuiderent nu: "De taal die ik aanvankelijk gebruikte was demagogischer, overdonderender, had meer 'volume' dan de taal die ik nu bezig. De toon is gedekter, alledaagser. 'Vroeger verkocht ik de lezer een dreun, nu breng ik hem in de war', zei ik destijds in het gesprek met Tom van Deel. Dat is alweer vijf jaar geleden. En ook sindsdien heeft de tijd niet stil gestaan. Voor mijn gevoel ben ik sindsdien alweer een stap verder. Ook toen ik die 'hevige poëzie' schreef heb ik eigenlijk steeds geweten dat ik dat niet zou blijven doen. Op dat moment had ik behoefte om di'e poëzie te schrijven, al was 't maar om later te weten wie ik ben geweest. Maar ik zou die gedichten ook niet meer kunnen veranderen. Ik sta er te ver van af. Dan zou ik net zo goed andermans gedichten kunnen gaan veranderen. Daar heb ik het recht niet toe. Dat is geschiedenisvervalsing. Uiteindelijk is het de tijd die schift wat blijft en wat niet." D GertJ. Peelen 267

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen