VU Magazine 1986 - pagina 218

Uit de Hortus

De 'roos'van Saron door Daan Smit "De woestijn en het dorre land zullen zich verblijden, de steppe zal juichen en bloeien als een narcis; zij zal welig bloeien en juichen, ja, juichen en jubelen." (Jesaja 35: 1-2) Voor ons gevoel doet het voorjaar pas echt zijn intrede zodra de eerste bolgewassen bloeien. Te beginnen met de winteraconieten, sneeuwklokjes en crocussen, weldra gevolgd door narcissen, tulpen en hyacinthen, leeft de mens weer op na een soms koude, sombere winterperiode. Niet alleen in onze streken gaat dat zo, ook in de wat gematigder zones ervaart men dat. Na een veelal lange periode van droogte, valt er dan gedurende de wintermaanden in deze gebieden veel neerslag, waarbij zodra de temperatuur iets stijgt, de plantenwereld weer tot leven komt, om dan snel daarna weer te verschroeien onder de niet aflatende blakende zon. Het zijn met name de bol- en knolgewassen die tegen dergelijke extreme temperatuurschommelingen bestand zijn. Zij zijn het immers die door hun ondergrondse delen, vaak door steenslag geïsoleerd, hier kunnen overleven. Om van dergelijke massale narcissenvegetaties te kunnen genieten, hoeven we niet eens naar het Heilige Land af te reizen. In de Pyreneeën zowel aan de Franse als Spaanse kant, om maar een voorbeeld te noemen, treffen we ze eveneens in grote hoeveelheden aan; waar tijdens de bloeiperiode de lucht bezwangerd is van een zo typisch zware zoete geur. Ook in de vlakte van Saron, een vruchtbare strook land tussen de bergen van centraal gelegen delen van Palestina en in dalen in de omgeving van Jerusalem, Jericho, Beiroet en Sidon komen narcissen overvloedig 200

voor. Het gaat hier om de veelbloemige Polyanthus tazetnarcis. In gebieden waar deze soort in het wild voorkomt, worden ze dan ook massaal geplukt en is er vrijwel geen huis waar geen bouquet van deze sterk ruikende narcissen ontbreekt. De geslachtsnaam Narcissus, is afgeleid van Narkissos, de zoon van de riviergod Kephissos en nimf Leiriope. In de Griekse mythologie een schone jongeling waarop vele vrouwen verliefd werden, doch die voor hun bekoorlijkheden onverschillig bleef. Een van zijn aanbidsters, de nimf Echo, die hem eveneens onverschillig liet, wendde zich tot Nemesis, de wraakgodin, of volgens an-

deren tot Aphrodite, de godin der liefde, met het verzoek haar te wreken en de godin verhoorde dat gebed. Toen Narkissos eens op jacht, vermoeid en bezweet, zijn dorst wilde lessen aan een beek, zag hij daarbij zijn spiegelbeeld, dat hij niet herkende. Hij werd onmiddellijk verliefd en bleef naar zijn spiegelbeeld staren, totdat hij ten slotte geheel uitgeteerd was. Toen kreeg de wrekende godin medelijden en veranderde hem in een witte bloem met een geel hart. Zijn lot werd door dichters bezongen; Linnaeus hield de naar hem genoemde plant voor Narcissus poëticus L. (dichters-

narcis), waarvan een ondersoort met wit bloemdek en geelachtig hart op het Balkanschiereiland voorkomt. Het woord wordt wel in verband gebracht met Griekse narkê, bedwelming, of narkoun, bedwelmen, hetgeen zinspeelt op de sterke geur van de bloemen van sommige soorten van het geslacht. In de catalogus van de in 1980 georganiseerde tentoonstelling "Planten uit de Bijbel", schreef de samensteller drs. M. H. van Es: "De "roos" van Saron uit Hooglied 2:1 is eindelijk een narcis (Narcissus tazetta) geworden, al blijven er stemmen opgaan dat de tulp (Tulipa montana) meer in aanmerking komt. Diezelfde narcis bloeit nu in de steppe waarover Jesaja het heil aankondigde (Jes. 35:1). Het zal nog wel even duren voor ook de kerkelijke tophit over "De dorre vlakte der woestijnen" zich bij het vernieuwde spraakgebruik heeft aangepast. Dat hoeft ook eigenlijk niet, nu in de Negev op de kwekerijen de rozen uit het zand tevoorschijn getoverd worden..." In diezelfde Negev en in de omgeving van de berg Karmel worden nu honderdduizenden bollen van Narcissus, met name van het soort papyraceus voor de export gekweekt. Als de bekende Paperwhite narcis vinden ze dan over de gehele wereld hun weg onder de merknaam Carmel, waaronder eveneens vele soorten groente en fruit wordt verhandeld. Cultuur Enige weken voor kerst in een bakje met grind en water geplant, bloeien de bollen reeds met kerstmis. Aangezien ze in ons klimaat niet winterhard zijn, zijn ze uitsluitend geschikt voor kamercultuur, waarbij ze nadat de bollen zijn uitgebloeid waardeloos zijn. VU«AGAZINE — MEI 1986

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen