VU Magazine 1986 - pagina 251

'^^'f^^y-iMP,

''~;^mf

De Centrale in Balang Ai, hier in aanbouw

e rijden over een laatste heuvel en zien plotseling het damcomplex opdoemen. Het is een weids, enigszins onwerkelijk panorama. De dam is zeker 50 meter hoog en hier en daar steken nog bruine boomtoppen boven het water van het stuwmeer uit. "De centrale werkt nog niet op volle capaciteit", zegt de medewerker, "er zijn nog wat kinderziekten en bovendien zijn de hoogspanningsmasten en bekabeling naar andere steden en streken nog niet klaar. We hebben ook wat moeilijkheden met waterregulering. Daarom zijn er nog expatriates (westerse technici) die verder werken aan het opstarten van de centrale." Hij zwijgt even veelbetekenend. "Tja we zijn van hen afhankelijk. Ik vrees dat Bakun nog veel meer moeilijkheden zal opleveren voor wat betreft het onderhoud. In vergelijking met Bakun is deze centrale maar klein. De effecten van Bakun op de omgeving zijn eigenlijk niet te becijferen. Je zou het project op schaal na moeten bouwen om de invloed van de centrale op de waterloop van de Rajang te bepalen. Je moet toch weten wat er met vruchtbare sedimentatie aan de delta bij Sibu aan de kust gebeurt. Hoe rivieroevers zich houden, hoe de visstand zich ontwikkelt, wat de gevolgen zullen zijn voor mensen die van de Rajang afhankelijk zijn. Kortom, er zijn met Bakun veel meer problemen aan de hand dan met deze Batang Ai-centrale. Bakun wordt 25 keer zo groot. De problemen zijn van een heel andere orde." "We merken hier al de effecten van verdamping op de waterregulering. Dit is een tropisch klimaat, de verdamping van bijna stilstaand water is hoog. Het Bakun-project zal in hevige mate worden geconfronteerd met dat probleem. Een stukje ecologische problematiek is er nog in de vorm van 700 km^ stuwmeer, dat als een gladde spiegel in het bos ligt en zeker invloed zal uitoefenen op het lokale klimaat. Ik zie

W

VU-MAGAZINE — JUNI 1986

vele knelpunten en ik verbaas me erover, dat de overheid geen onafhankelijk onderzoek heeft laten verrichten op basis van het Duitse SAMA-onderzoek. De kritiek die op dit Batang Ai los komt, is in feite in versterkte mate van toepassing op Bakun. Maar ja, in ons land kun je eenmaal niet je mond opendoen. Misschien helpt buitenlandse druk wel. Bakun nog eens aan een kritisch onderzoek onderwerpen, lijkt mij heel erg nodig. Ik vind persoonlijk dat deze centrale eigenlijk al niet gebouwd had mogen worden. 800 miljoen gulden heeft hij gekost en wat levert het nou helemaal op? Sarawak heeft zelf maar behoefte aan 200 megawatt. Misschien met kustindustrialisering later 500 a 600 megawatt. Moet Sarawak de prijs betalen voor de ontwikkeling van anderen? Ik moet eigenlijk niet op deze manier praten. Ik werk voor de overheid en heb het heel goed. Toch kan ik niet blind zijn voor de werkelijkheid." Hij neemt ons mee naar zijn huis, dat in een soort dorpje staat waar alleen geschoolde medewerkers van de electriciteitsmaatschappij Sesco mogen komen. Bij de ingang staat een bewaker. Het zijn luxe air-conditioned woningen. Gratis stroom voor hen, maar niet voor de Ibans in de omgeving, hoewel dat mondeling werd toegezegd om de tegenstribbelaars over de streep te trekken. De Ibans in dit gebied voelen zich duidelijk in de boot genomen. Hoe staat de bevolking van Bakun tegenover de komst van de dam in hun omgeving? Zij behoort tot de stammen Kayan, Kenyah, Ukit en Punan. Vooral de Punan zullen zwaar getroffen worden. Zij zijn de enige bosnomaden van Borneo, zonder vaste woonplaats. Bij een gedwongen verhuizing zullen zij hun hele woongebied kwijtraken en in huizen worden ondergebracht. Belaga, het districtsstadje van het Bakun-gebied, ligt zelfs 229

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen