VU Magazine 1986 - pagina 258

Eind april waren in Amsterdam bij het veilinghuis Christies kijkdagen en vervolgens de veiling van een grote hoeveelheid Chinees porselein. Uit de hele wereld kwamen belangstellenden. Tijdens de veiling was er telefonisch contact met bieders in de Verenigde Staten en diverse Europese landen. Het is niet de eerste keer dat Amsterdam enkele dagen het wereldcentrum van de porseleinhandel werd. De gebeurtenissen van dit jaar hebben een opvallende gelijkenis met veilingen die in 1602 en 1604 in Nederland werden gehouden. Ook toen kwamen de belangstellenden uit vele landen en ook toen waren er die het eigendomsrecht van de verkopers in twijfel trokken.

Karin van Lierop Porselein is van oorsprong geen Europees product. Ons continent leerde het porselein sporadisch kennen door het contact met de Arabieren en in de zestiende eeuw waren enkele voorbeelden van serviesstukken uitgevoerd in porselein bekend geworden in Europa. De Spanjaarden en de Portugezen hadden in die tijd de weg naar Indië gevonden en bezochten tijdens hun reizen in Azië ook de Chinese kust of zij ontmoetten Chinese kooplieden eiders in Azië. Steeds boden deze kooplieden dan kleine hoeveelheden porselein aan. Er bestaan vele soorten porselein. In China zijn er gedurende ruim drieduizend jaar vele porseleinbakkersdorpen geweest. De dorpen waren meestal afgesloten van de buitenwereld. Op die manier werd het ge-

236

heim van de samenstelling van de klei en de wijze waarop de ovens gestookt dienden te worden bewaard. Er zijn perioden geweest waarin vooral eenvoudige vormen werden gefabriceerd waarop slechts één laag glazuur werd aangebracht. Er werd porselein met gele motieven gemaakt, dat speciaal bestemd was voor het keizerlijke hof in Bejing. Het eerste porselein dat rechtstreeks aan de Portugezen en de Spanjaarden verkocht werd was echter blauw-wit en was druk gedecoreerd. Wan-Li-porselein wordt onder kunsthistorici de eerste soort genoemd die ooit Nederland bereikte. Wan-Li was een Chinese keizer die stierf enkele jaren voor de eerste ladingen ons land bereikten. Gezien de tijd die verloren gaat met de produktie en het vervoer over zo'n grote afstand kan men aannemen dat dit porselein inderdaad onder de regering van Wan-Li

gemaakt is en het is een Chinese gewoonte om de stijl van het porselein te noemen naar de keizer onder wiens regering het gefabriceerd is. Het eerste blauw-witte porselein, gekenmerkt door een verdeling in vakken en binnen ieder vak een afbeelding, werd in Nederland echter geen Wan-Li, maar kraakporselein genoemd. Deze benaming heeft niets te maken met de breekbaarheid van het produkt, maar met het type schepen waarop het aanvankelijk werd aangevoerd. Grote driemasters, carracken genoemd, stuurden de Portugezen naar Azië. Aanvankelijk vond deze handel vrij ongedwongen plaats. Behalve de Spanjaarden waren er geen concurrenten uit Europa. De route werd geheim gehouden. Land- en zeekaarten werden vervalst om de Engelsen en Nederlanders, voorlopig de meest geïnteresseerden in het vinden van de weg naar In-

VU-MAGAZINE — JUNI 1986

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen