VU Magazine 1986 - pagina 106

Azië en Japan etc, het werd altijd omgevormd. De essentie werd behouden maar de vorm niet. Ik ben werkelijk zeer onder de indruk geraakt van het inzicht dat onze vorm van spiritualiteit in onze moderne wereld zoiets als ecologie zou kunnen zijn. In de zin van diepteecologie zoals het tegenwoordig gebruikt wordt, in de zin van een diepgaand besef van de onderlinge afhankelijkheid van alle verschijnselen in het ingebed-zijn van individuen en maatschappijen in de cyclische processen van de natuur. Omdat alles een samenhangend netwerk vormt, ben je in laatste instantie gewelddadig ten opzichte van jezelf als je gewelddadig bent ten opzichte van delen van het netwerk. Je ziet dat de verandering van bewustzijn nu heel groot is in de

samenleving. Er is een omvangrijke ecologie-beweging, er is een omvangrijke vredesbeweging, er is een omvangrijke vrouwenbeweging, er zijn verschillende 'grassroots'-bewegingen (bewegingen van mensen buiten de politieke besluitvormingscircuits). Veel wetenschappers zullen — al schoppend en schreeuwend — in het nieuwe paradigma getrokken worden door de samenleving. Dus ik denk dat onze vorm van spiritualiteit aan de ene kant een soort ecologische spiritualiteit zal zijn en aan de andere kant ook een feministische spiritualiteit, die niet gebonden is aan het patriarchale denkbeeld van een vader-God. En dat is iets dat we moeten ontwikkelen."

MODIEUS OF BAANBREKEND? E, J. Tuininga

Fritjof Capra is een veel gelezen auteur, iets wat weinig theoretisch fysici hem na kunnen zeggen. Maar een zeer grote oplage bij het grote publiek is niet altijd een garantie voor een werkelijke boodschap. Wel is zeker dat we hier te maken hebben met een interessante analyse. Het is dan ook terecht dat de samenwerking tussen de IKON en de BBC geresulteerd heeft in een boeiende documentaire waarbij het denken van Capra centraal staat. De interesse voor Capra is in Europa pas van de laatste jaren, zo werd zijn boek De Tao van Fysica pas 3 jaar geleden in het Nederlands vertaald, terwijl er toen al elders een half miljoen exemplaren waren verkocht. Sindsdien heeft hij nog twee boeken geschreven (Het Keerpunt en Green Politics); in de IKON/BBC documentaire wordt veel gerefereerd aan de ideeën uit het eerste werk. In het latere werk bouwt hij zijn ideeën over natuurkunde, mystiek en werkelijkheid uit tot analyses van de crises van samenleving en politiek. Het is allemaal begonnen met de in de documentaire beschreven individuele ervaring, zittend aan de oceaan, 16 jaar geleden. In prachtige beelden zien wij in de film hoe Capra loopt over het Californische strand waar hij in 1969 ineens omarmd leek te worden door de "Dans van Shiva". Vanaf dat moment legt hij steeds sterker de relatie tussen de nieuwe natuurkunde en de mystiek. Hoe moet men tegen deze en zijn latere uitwerking daarvan aankijken?

Capra en de fysici Bij zijn vakbroeders in de fysica heeft vooral het boek De Tao van de Fysica veel gesprekstof opgeleverd. In de docu96

mentaire ziet men de kregelige reacties van de fysische elite verzameld op het Niels-Bohr-congres. Die weerstand is op het eerste gezicht merkwaardig. Immers juist de wereld van de theoretisch fysici blinkt uit door een lange geschiedenis van fascinerende discussies over filosofie en metafysica. Men behoeft maar de rijk-gedocumenteerde geschiedenis van de theoretische fysica uit de jaren 1910 tot 1940 na te lezen om te zien hoeveel oorspronkelijke geesten het denken in de fysica verrijkt hebben. De Fysica noemt zich zelf "de koningin van de wetenschap" en de hofhouding is rijk voorzien van originele persoonlijkheden. Dat geldt ook voor de huidige situatie, het is een zeer interessante belevenis om temidden van theoretisch fysici te mogen verkeren (zoals mij overkwam toen ik in Geneve woonde waar er honderden werken bij het CERN laboratorium). Ook de boeken van mensen als Casimir, Heisenberg, Von Weizsacker e.d. tonen die speciale cultuur en een neiging tot filosofische bespiegeling.

ÏWWGI^PR^

BtUOWOa

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen