VU Magazine 1986 - pagina 53

en de groeten van Sandlno...^^

198V19 de julio,

,1981 •.or\eJuï'°'

Afscheid Hoe lang ik hier ook ben, aan bepaalde aspekten van het Nicaraguaanse leven kan ik maar niet wennen: het uren in de rij staan, het invullen van overbodige formulieren in kale kantoren, het gezanik van zwaar bezopen mannen op een feestje. In de loop der tijd heb ik gelukkig een grote handigheid ontwikkeld in het ontlopen of het tot een minimum beperken van dergelijke onaangenaamheden, zodat ik er over het algemeen weinig last van heb. Er zijn echter twee andere, onderling nauw verbonden, facetten van het Nicaraguaanse bestaan waaraan ik met geen mogelijkheid kan ontsnappen en waaraan ik waarschijnlijk ook nooit zal wennen, zodat er niets anders opzit dan ze te accepteren als integraal deel van het menselijk bestaan en ermee te leren leven. Ik bedoel: het afscheid nemen en de dood; die wennen niet, al is het hele leven hier ervan doortrokken. Over de dood heb ik al eens geschreven, nu beperk ik mij tot het afscheid. In Nicaragua wordt afscheid genomen bij het leven, van buitenlanders en van Nicaraguanen. Buitenlanders keren definitief terug naar hun land of gaan met verlof, Nicaraguanen gaan op reis, krijgen een buitenlandse studiebeurs of verkiezen een toekomst elders boven de onzekere nationale. Voor hen allen — of ze nu kort.

VU-MAGAZINE -

FEBRUARI 1986

lang of definitief weggaan — worden afscheidsfeestjes georganiseerd, bijna altijd met veel eten en royaal drank, soms met een officiële speech. Sommige mensen kunnen pas vertrekken na een hele reeks festiviteiten doorstaan te hebben; één feest is kennelijk niet genoeg om behoorlijk afscheid van hen te nemen. De afgelopen weken ben ik zo van feest naar feest gegaan, afscheid nemend van mijn drie Braziliaanse stagiaires, van meer dan een half dozijn Nederlandse vrienden en vriendinnen, van een Cubaanse en een Noordamerikaanse collega, een Venezolaanse kennis, de echtgenoot van een Nicaraguaanse vriendin en ga maar door, tot misselijk wordens toe. Want al dat afscheid nemen gaat een mens niet in de koude kleren zitten; mensen met wie je soms lange tijd intensief hebt samengewerkt, met wie je lief en leed gedeeld hebt, vertrekken plotseling uit je leven om daarin hoogstwaarschijnlijk nooit meer terug te keren. Een afgezaagd gezegde als „partir, c'est mourir un peu" krijgt zo een hernieuwde en diepe zeggingskracht. Paradoxaal genoeg leveren die pijnlijke momenten van afscheid echter ook iets positiefs op; juist omdat afscheid zo'n continue ondertoon in het dagelijks leven is, een immer op de loer liggende pijnstoot, leer

je immens genieten van de vriendschap van het moment, van het je onverwachts geschonken vertrouwen, zonder je te bekommeren over de toekomst. En dat is een emotionele verworvenheid die het overleven in onze sombere wereld werkelijk gemakkelijker maakt. Dat brengt mij bij een tweede categorie van afscheid: het massale. Om te kunnen overleven moet Nicaragua op grote schaal mensen, en dan vooral jongeren, mobiliseren: zowel voor de koffie- en katoenoogsten, die een groot deel van de broodnodige deviezen aan het land bezorgen, als voor de militaire defensie. Enkele weken geleden was er een grote afscheidsmanifestatie, waarop de minister van landbouw een paar duizend mensen toesprak die voor een periode variërend van twee weken tot drie maanden naar de koffiepluk gaan. Bepakt en bezakt stonden zij klaar om af te reizen naar de kille koffiestreken, echter niet zonder op het plein nog een hartverwarmend volksfeest gevierd te hebben, dansen, lachen, leuzen roepen en pret maken. Beduidend minder vrolijk was het afscheid van de jongens die onlangs en masse werden opgeroepen als een nieuwe lichting dienstplichtige militairen. Zij gaan voor twee jaar naar de bergen om de contrarevolutionaire bendes te bestrijden. Afscheid nemen van hen is beseffen hoe nabij de dood is. De contra heeft in de loop van de strijd uitstekend geleerd verraderlijke hinderlagen te leggen en beschikt over afschuwelijke wapens. De dood hangt voortdurend dreigend boven het bestaan van deze jongens. Trouwens, niet alleen boven dat van hen. Van élke bekende die voor werk naar ,,hete gebieden" gaat neem je zonder enige omhaal van woorden toch intenser afscheid dan gewoonlijk; want je weet nooit... Zo word je telkens bepaald bij de broosheid van het leven, maar tegelijk ook bij de onschatbare waarde ervan. In dit perspektief wordt het leven eenvoudig en helder, hoofd- en bijzaken zijn gemakkelijk te on-

derscheiden, goed en kwaad worden evident; je herkent soms ineens de ware essentie van het menselijk bestaan. In alle misère en verloedering zijn dat onverwachte momenten van grote klaarheid, misschien moet ik zeggen van genade. Ofschoon het besef ervan nog niet helemaal tot mij is doorgedrongen, moet ik nu opnieuw afscheid nemen, en wel van u, lezers en lezeressen van VUMagazine. Dit is mijn laatste column. Ik ga enige tijd op reis en de postverbindingen zijn zo slecht dat ik geen regelmatige bijdrage meer zal kunnen leveren aan VU-Magazine. Ik zal het schrijven van de column oprecht missen, omdat het mij iedere maand verplichtte tot een moment van bezinning en reflektie in de roes van het Nica-bestaan. De columns zullen echter in de loop van het jaar naar alle waarschijnlijkheid gebundeld als boek verschijnen bij de VUUitgeverij. Zo zal er een duurzaam verslag blijven van wat uitdrukkelijk mijn persoonlijke visie is geweest op het meeleven in en met vier jaar revolutie in Nicaragua. Rest mij niets anders dan te besluiten met het veelzeggende ADIÓS! Ineke Bakker

47

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen