VU Magazine 1986 - pagina 283

Retour De Santa Ana mocht zich tijdens zijn bezoek verheugen in een grote belangtelling. Opvallend veel studenten hadden zich opgegeven voor z'n colleges en de post-academische cursus, waarbij hij betrokken was, werd druk bezocht. Deze grote interesse voor de bevrijdingstheologie lijkt een zekere onvrede te weerspiegelen met het kerkelijk en theologisch gebeuren in Nederland. ,,Het zal allemaal wel iets genuanceerder liggen, maar ik heb toch het idee dat het geloof in het Westen aan het afsterven is en in de Derde Wereld juist een enorme opleving doormaakt", aldus één van de deelnemers aan het college. Bestudering van de bevrijdingstheologie vanuit een Nederlandse situatie is echter niet zonder complicaties. Al snel stuit je immers op de enorme verschillen tussen West-Europa en Latijns-Amerika. Ook De Santa Ana verdoezelde dit niet. Hij noemde een aantal oorzaken die een gesprek tussen Noord en Zuid bemoeilijken. Latijns-Amerika staat voor een dreigende overbevolking. Binnen veertig jaar zal dat continent driemaal zoveel inwoners hebben als nu. In West-Europa lijkt zich de omgekeerde ontwikkeling voor te doen. De geboortecijfers nemen af, de vergrijzing neemt toe. Ook op religieus gebied vallen grote verschillen aan te wijzen. De gemiddelde Latijns-Amerikaan is zeer gelovig. In het westen is de invloed van christendom daarentegen onmiskenbaar op haar retour. Toch is de Santa Ana een vurig pleitbezorger van een dialooog tussen zuidelijke en noordelijke theologen. ,,Ik vind het te mager om stil te blijven staan bij de verschillen tussen ons en jullie. De kerk van Christus heeft zich in deze eeuw ontwikkeld tot een universele kerk, waar je naar elkaar moet luisteren, onafhankelijk in welk continent je woont. Bovendien zijn er natuurlijk tal van theologische draadjes tussen West-Europa en Latijns-Amerika. Ik denk bij voorbeeld aan iemand als Dietrich Bonhoeffer die zowel hier als in mijn eigen continent een groot stempel op theologie heeft gedrukt. Hij heeft ons een aantal belangrijke dingen geleerd, met name op het punt van de theologische methode. Volgens Bonhoeffer bestaat er geen theologie los van een gemeente. Geloven en de reflectie daarop vindt z'n wortels in de praxis, het gehele concrete leven van gelovigen die oplopen tegen bepaalde religieuze en maatschappelijke problemen. Ook heeft Bonhoeffer ons geleerd dat christelijk geloof een houding vereist waarin respect voor God en de ander centraal staat. Geloven is niet iets zweverigs, maar vindt direct zijn weerslag in het dagelijks leven. Dit zijn voor ons fundamentele inzichten geweest. Uiteraard kun je ook een aantal gedachten van Bonhoeffer noemen die minder gemak-

VU-MAGAZINE - JULI/AUGUSTUS 1986

kelijk te vertalen zijn naar Latijns-Amerika. Bonhoeffer was bij voorbeeld erg bezig met de mondigheid van de gelovige in een geseculariseerde wereld. Wij in Latijns-Amerika worden echter geconfronteerd met vragen rond armoede en uitbuiting. Wij hoeven Bonhoeffer's vragen niet nog eens dunnetjes over te doen, maar wel hebben we denk ik erg veel geleerd van zijn contextuele manier van theologie bedrijven." Scherpe kantjes Als één van de belangrijkste agendapunten voor de dialoog tussen Westeuropese en Latijns-Amerikaanse theologen noemde De Santa Ana de groeiende privatisering van het christelijk geloof in het westen. In dat verband kreeg hij tal van vragen van de zijde van studenten en predikanten, over het laatste boek van Kuitert. Tot zijn spijt was hij vanwege het Nederlands niet in staat geweest het boek te lezen. Evenmin kwam het er van om persoonlijk met professor Kuitert over dit onderwerp van gedachten te wisselen. Toch wilde De Santa Ana er wel iets over kwijt. ,,Vanwege m'n jarenlange verblijf in Zwitserland denk ik het klimaat bij jullie enigszins te kunnen aanvoelen. Naar mijn mening hebben zich in West-Europa de laatste dertig tot veertig jaar ontwikkelingen voorgedaan die uniek zijn in de menselijke geschiedenis. Sinds de Tweede Wereldoorlog is de armoede nagenoeg uitgebannen in jullie samenleving. De oudere generaties hebben nog moeten vechten voor hun bestaan. Maar de jongeren zijn opgegroeid in een

maatschappij waar welvaart heerst. Vrijwel iedereen in Nederland heeft, zeker vergeleken met Latijns-Amerika, een comfortabel bestaan. Dat heeft hoe dan ook consequenties voor het geloof. Ik heb het idee dat velen in West-Europa op zoek zijn naar een God die rust en zekerheid biedt. De mensen willen geen God die hen uitdaagt en lastig valt met wereldproblemen. En op zich is dat geen wonder. Westerlingen willen immers de welstand die ze hebben opgebouwd behouden. En het geloof wordt daaraan aangepast. Ik ben bang dat als gevolg hiervan het christendom verwordt tot een privé-aangelegenheid. Voor zover ik kan overzien, sluit het boek van Kuitert aan bij deze trend. Dit hele proces is vanuit de geschiedenis goed te verklaren en te begrijpen. Maar daarmee is natuurlijk nog niet gezegd dat die privé-god in overeenstemming is met het evangelie. Ik denk dat het voor de Europese kerken een enorme uitdaging is om de bijbel weer opnieuw te gaan lezen en de goede boodschap met al z'n scherpe kantjes serieus te nemen. Ik heb goede hoop dat men dan zal ontdekken, meer dan op het ogenblik het geval is, dat christenen in West-Europa en Latijns-Amerika allebei deel uitmaken van hetzelfde lichaam van Christus. En daarvanuit zou het een volstrekt vanzelfsprekende zaak zijn dat kerkmensen hier zich de nood en de armoede van medegelovigen in Latijns-Amerika aantrekken."D

Hans Snoek en Rommie Nauta studeren theologie aan de VU.

"De basisbewegingen en de daarbij betiorende invloed van de bevrijdingstheologie zijn te tiard gegroeid om nog door tiet Vaticaan geïsoleerd te kunnen worden"

257

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen