GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

VU Magazine 1988 - pagina 303

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

VU Magazine 1988 - pagina 303

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

T

oen het expeditieleger was opgemarcheerd naar Exeter was men toch weer even in spanning. Aanvankelijk weigerde het stadsbestuur de Prins toe te laten. Ook duurde het enige tijd vóór de beloofde Engelse hulp kwam opdagen. Maar vanaf 22 november kwam de stroom van aanzienlijke Engelsen die zich bij de Prins voegde in versneld tempo op gang. Inmiddels had de Koning zich met zijn troepen naar Salisbury begeven. Daar moest hij echter de onthutsende ervaring opdoen dat zelfs degenen van wie hij de meeste toewijding verwacht had, naar de Prins overliepen. Ohurchill (de latere hertog van Marlborough) bijvoorbeeld, nog maar kort tevoren tot luitenant-generaal benoemd, die enkele dagen eerder nog met geveinsde geestLodewijkxiv: ^ li

u j j

i u •i i j

I

i i

j

I

drift gezworen had dat hij tot de laatste druppel zijn bloed in dienst van zijn genadige gebieder

ontrouwe en bokkige echtgenoot. Er was tussen hen geen vertrouwelijkheid. Willem wist van tevoren dat hij niet heel gemakkelijk voor een vrouw zou zijn. Als politieke en dynastieke belangen dan toch een huwelijk wenselijk maakten, dan moest zijn vrouw hem thuis geen last bezorgen, dan moest zij een meegaande aard hebben. Wat dat betreft had hij geluk. Maar er was iets dat hem na de troonsbestijging van zijn schoonvader hinderde, zonder dat hij ertoe kwam er met haar over te spreken. Na diens overlijden zou Mary hem opvolgen en hij, Willem, dus haar onderdaan zijn: voor een trotse natuur als Willem een ondraaglijk denkbeeld. Mary had daar nooit bij stil gestaan. Toen haar hofpredikant, een wat bemoeizuchtig en onbescheiden man, haar op deze mogelijkheid attent maakte, raakte zij in grote verwarring. Zij was zeer bijbelgetrouw. Onmiddellijk liet zij Willem bij zich komen. Ze zei hem dat zij gisteren pas gehoord had dat de Engelse wet in strijd was met de goddelijke wet; dat zij weigerde er ooit in toe te stemmen dat haar echtgenoot haar onderdaan zou zijn. Er staat immers geschreven; "Gij vrouwen, weest Uw mannen in alle dingen onderdanig." Wel voegde zij er aan toe dat zij aannam dat hij van zijn kant het Schriftwoord ter harte zou nemen: "Gij mannen hebt Uw vrouwen lief." De Prins was van deze mededeling van zijn vrouw diep onder de indruk. Hij kreeg een andere kijk op haar. Voortaan was zij deelgenote van zijn plannen. Want als de uiterlijk zo stoïcijnse, maar innerlijk zo hartstochtelijke man eenmaal zijn vertrouwen en zijn genegenheid schonk dan deed hij dat ten volle. Uit haar nagelaten papieren weten we hoe Mary aan Willem gehecht raakte. Toen steeds duidelijker werd dat de Prins tegen haar vader zou moeten optreden, had ze het

VU-MAGAZINE—JULI/AUGUSTUS 1988

voor de ogen var

^e heie wereld voor joker gezet.

daar moeilijk mee. Maar haar overtuigd protestantisme deed haar inzien dat dit optreden noodzakelijk was: "Zo het Hem behaagt zich van mij en van de Prins te bedienen als werktuigen ter volvoering van Zijn heilig raadsbesluit, zal Hij ons ook leiden en richten." Toen Oranje op 10 november 1688 in Den Briel afscheid van haar nam om naar Engeland over te steken greep haar dat zeer aan: "en toen hij me verliet was het alsof men mij het hart uit het lijf scheurde." De volgende morgen besteeg zij, na de kerkdienst te hebben bijgewoond, de 315 treden van de Brielse toren, maar kon door haar bijziendheid en de nevel niets meer dan de masten onderscheiden. Het zou vier maanden duren voor zij hem in Engeland zou terugzien. Daarna zouden zij, door Willems voortdurend vereiste tegenwoordigheid op het oorlogsterrein, eerst in Ierland tegen Jacobus en later in Vlaanderen tegen Lodewijk XIV, telkens voor langere tijd gescheiden zijn. Gedurende deze perioden nam zij als Koningin de regering waar. Nog geen zes jaar was zij Koningin van Engeland. Toen zij in 1694, op 32-jarige leeftijd stierf, was dit voor Willem een onherstelbaar verlies. "Het marmer weent" schreef de secretaris van Bentinck. Het was tot Willem doorgedrongen wat hij in haar verloor, zoals blijkt uit het getuigenis dat hij in zijn eigen dagboek van haar gaf: "Indien ik kon geloven dat ooit een sterveling zonder de besmetting van zonde werd gevormd, dan zou ik dat van de Koningin doen." Zowel in Engeland als in Holland was Mary zeer geliefd. "Geen der gemalinnen onzer vorsten", schreef Fruin honderd jaar geleden, "die zich de liefde van het Nederlandse volk in zo hoge mate heeft verworven als Maria Stuart, de gemalin van prins Willem lll."D

25

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 januari 1988

VU-Magazine | 496 Pagina's

VU Magazine 1988 - pagina 303

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 januari 1988

VU-Magazine | 496 Pagina's