VU Magazine 1988 - pagina 311

het mechanisme van de genen kennen. Maar voor McClintock was dat geenszins een antwoord. Zij richtte zich op de functie van de organisatie. Een bevredigende interpretatie zou volgens haar per definitie ook een verklaring moeten inhouden hoe de genen functioneren in relatie tot de rest van de cel en tot het organisme als geheel. Twee jaar nadat Barbara McCüntock de resultaten van haar onderVU-MAGAZINE—JULI/AUGUSTUS 1988

zoek in de openbaarheid bracht, rapporteerden Watson en Crick over hun ontdekking van de structuur van het DNA. In het DNA wordt de onmisbare informatie van de cel gecodeerd. Van daaruit wordt het gekopieerd in het RNA, dat als 'blauwdruk' wordt gebruikt voor de aanmaak van de eiwitten die verantwoordelijk zijn voor de genetische eigenschappen. In dit 'centrale dogma', zoals Watson en Crick hun verklaring noemden, loopt een lijn van DNA via RNA naar eiwitten. Het DNA wordt gezien als het uitvoerend orgaan, dat zelf niet onder invloed staat van de twee andere organen. De ontdekking van Watson en Crick werd met groot enthousiasme onthaald. Eind jaren zestig zeiden enkele collega's: "Het geheim van het leven? Maar dat is in beginsel grotendeels bekend, om niet te zeggen in detail." Voor Barbara McClintock voldeed het model echter niet. Hoewel zij onder de indruk was van hetgeen werd verklaard, bleef ze zich terdege bewust van wat niet werd verklaard. Er was te weinig rekening gehouden met de complexiteit van de genetische organisatie die haar bij de studie van de transpositie duidelijk was geworden. Men wilde veel te veel verklaren. Wat voor een bepaald organisme gold, hoefde nog niet voor andere organismen te gelden. Juist omdat hogere organismen veelcellig zijn, hebben ze een ander soort huishouding nodig. McClintock meende dat de genetische organisatiestructuur niet hiërarchisch was, zoals men veronderstelde, maar dat de organistie veel complexer was en met meer algemene onderlinge afhankelijkheid van de delen. Ook het DNA zelf is onderworpen aan herschikking en daarmee aan herprogrammering. Zo'n reorganisatie kon worden opgewekt door signalen van buiten het DNA, van buiten de cel of zelfs vanuit de omgeving. Een dergelijke redenering komt logisch voort uit McClintock's opvatting over de rijkdom van de natuur. Daardoor is het mogelijk dat de omgeving een verandering kan opwekken en genetisch kan overseinen. Fox Keiler schrijft: "Omdat ze niet gelooft in de onderworpenheid van de natuur worden bij haar de fundamenten van de wetenschap niet be-

dreigd door de mogelijkheid van een inwendig gevormde orde. Het ver^ ^, ^ . ... mogen van het organisme zijn eigen DNA te herprogrammeren impliceert geen vitalisme, magie of ingetrokken bevel. Het bevestigt alleen het bestaan van ingewikkelder vormen van ordening dan wij, althans tot dusver, kunnen verklaren." n de jaren zeventig werden vanuit de eigenlijke moleculairbiologie de bevindingen van McClintock bevestigd; dat betekende voor haar een belangrijke erkenning vanuit onverdachte hoek. Daarnaast kregen ook haar opvattingen over de wetenschap en research een grotere geloofwaardigheid. Voor Fox Keiler is dat een bewijs dat de wetenschap niet een gesloten, naar binnen gekeerd systeem is. McClintock is overdadig gerehabiliteerd: de transpositie is erkend, de hogere organismen en de ontwikkeling hebben weer de belangstelling en bijna iedereen is het ermee eens dat de genetische organisatie duidelijk complexer is dan men aanvankelijk had gedacht. Maar, schrijft Evelyn Fox Keiler, "niet iedereen deelt haar overtuiging dat we ons midden in een revolutie bevinden die 'de manier waarop we naar de dingen kijken, de manier waarop we research plegen zal reorganiseren'." Veel onderzoekers blijven hopen op integratie van het idee van de trans-

Evelyn Fox Keller: geheimen. Foto g^^^ ^^ HoUander

I

De ontdekkers van de structuur van het DNA, Watson (links) en Crick. Foto ANP

'Een groot deel van het werk dat men doet, wordt gedaan omdat men het een antwoord wil opdringen.' positie in het centrale dogma, al zien ze nog niet hoe. Evelyn Fox Keiler concludeert daarom: "Achter de voortdurende scepsis jegens de interpretatie die McClintock geeft van de rol van de transpositie in ontwikkeling en evolutie, gaapt een brede kloof tussen haar wezenlijke belangsteUing en die van haar collega's." D Evelyn Fox Keiler, Een wereld van verschil. Beschouwingen over sekse en wetenschap, Meulenhoff Informatief Amsterdam, 1987.

33

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen