VU Magazine 1988 - pagina 357

G

I €f i

nenstroomt en immigratie van andere eilanden die ons wel eens zouden kunnen opbreken." Hij stelt voor dat ik met Bong, een familielid van 25 jaar, op de motor het land intrek om zoals hij zegt: "Het echte Bali te zien en te voelen".

W

e gaan de volgende ochtend vroeg op pad naar Pehatan, een dorp befaamd om de perfecte uitvoering van Balinese dansen. Bong heeft een vrolijke natuur. Aan de rand van de weg praat hij met mensen, die inderhaast spullen ter verkoop hebben neergezet. "Als dorpelingen toeristen zien, weten ze dat er iets te verdienen valt", antwoordt Bong op mijn verbaasde uitdrukking. Aan de Puri van Peliatan dat tegen het kunstenaarskwartier Ubud ligt, ontmoet ik Mr. Gedeh. Sinds 1976 heeft hij een pension, de Mudita Inn. Hij bevestigt dat er in een korte tijd veel veranderd is. Het toerisme heeft zo'n hoge vlucht genomen, dat iedereen een graantje wil meepikken. Nu zijn er te veel pensionnetjes. "Het ging een hele tijd goed, maar vanaf 1982 werd het moeilijk om genoeg mensen te krijgen. De concurrentie is moordend. De bezettingsgraad is misschien 50 procent. Daardoor zijn de prijzen van de kamers veel te laag. Ik denk dat heel wat VU-MAGAZINE—SEPTEMBER 1988

pensionhouders er op moeten toeleggen. Geen winst dus!" Gedeh heeft geluk, omdat hij voor geïnteresseerde toeristen Balinese lessen organiseert. Niettemin, de handel is in moeilijkheden. Hoe reageren mensen die met toeristen worden geconfronteerd? Wat zijn de effecten? "Laten we het over een ding eens zijn. Toerisme is goed. Het verzekert mensen van een baan. In het binnenland is de cultuur stevig verankerd. Er is verschil tussen toeristen die aan de kust vakantie houden en hier uit nieuwsgierigheid een kijkje nemen en met mensen die hier en in Ubud komen wonen en onze taal en cultuur willen leren kennen. Die zijn geïnteresseerd, ze lopen ons niet voor de voeten. Ze tonen respect! We hebben een organisatie die er voor moet waken dat er geen vervelende dingen gebeuren. Daarom is bij ons de cultuur 'still okay'. Toeristen die zo maar een dorp binnenrijden tijdens een ceremonie zijn welkom als ze zich gedragen. Wij vinden dat niet erg. Gedragen ze zich niet, hebben ze bijvoorbeeld een korte broek aan, dan vertelt iemand wat van toeristen verwacht wordt. Meestal gaat dat wel goed. Toeristen begrijpen wel dat er een paar regels zijn. Een beetje respect vinden we fijn. Als de toeristen aardig zijn, zijn de mensen ook aardig".

edeh is voor zijn inkomsten afhankelijk van het toerisme. Hij wijst erop dat Bali ondanks spanningen de situatie cultureel behoorlijk onder controle heeft. Is Bali door veranderingen gevangen in een vicieuze cirkel? Die vraag wil ik voorleggen aan Anak Agung Ngurah, een Balinese vorst, die in het landelijke plaatsje BangH een jeugdherberg exploiteert. Bij aankomst staat één van zijn vrouwen ons in goed Nederlands te woord: "Helaas, hij is de hele dag met een groep toeristen in de hoofdstad Den Pasar en hij komt vanavond pas thuis. Jammer, want hij praat graag over de toekomst van Bah." Of zij in plaats van haar man commentaar heeft, vraag ik. Ze heeft geen bezwaar maar moet die vraag eerst binnen met de familie bespreken. "Het is natuurlijk op de eerste Foto's Frans plaats een zaak van de Rajah", zegt Welman ze met overtuiging. Ze keert terug met haar zoon van 22 en stelt voor dat hij haar plaats inneemt. Voor het pension van zijn vader is hij gids en begeleider. Hij toont zich aanvankelijk bedachtzaam en terughoudend. Hij weet niet of hij de aangewezen persoon is om iets over het toerisme te zeggen. Door mijn verhaal over snelle veranderingen in vijftien jaar raakt hij geïnteresseerd. Hij wil het toerisme wel kritisch onder de loep nemen. Maar hij moet voorzichtig zijn. Kritiek wordt hem niet in dank afgenomen. "Voor veel mensen staat het bestaan op het spel." Hij stelt vragen om de zuiverheid van mijn bedoelingen vast te stellen. Pas als hij overtuigd is, dat wat voor mij achter de fa9ade van het toerisme afspeelt net zo belangrijk is als ervoor, verschijnt er een ironische lach op zijn gezicht. Hij blijkt niet veel met toeristen op te hebben: "Bali is afhankelijk geworden. Er is geen weg terug meer. Je kunt hooguit zeggen, dat onder de omstandigheden Bali tot op zekere hoogte zichzelf is gebleven. In het binnenland misschien veel meer dan aan de kust. Daar waar veel toeristen verblijven, is de situatie ernstig, maar duidelijk. Hoewel, in de dorpen komt maar iedereen ongecontroleerd een ceremonie meebeleven. De dorpelingen kunnen geen 'nee' zeg35

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen