VU Magazine 1988 - pagina 472

de gebruikelijke formule uit te spreken en bediende het avondmaal zonder er zelf gebruik van te maken. Ook was hij dermate begaan met het lot der armen dat hij met name daarover sprak tijdens zijn vele huisbezoeken. Een vrouw zei eens na een bezoek van de predikant Domela Nieuwenhuis: "Neen, maar dat is een rare dominee, hij vraagt niet of we naar de kerk gaan, of de kinderen gedoopt zijn, of ze de kathechesatie bezoeken, of zij wel geregeld naar de avondmaalstafel komen, maar hij informeert naar het loon, naar de duurte der levensmiddelen, en bepraat de moeilijkheid voor een arbeider om met zoo'n schamel loon rond te komen."

wenhuis het chhstelijk gedachtengoed verwerken in zijn activiteiten. Een artikel van hem had bij voorbeeld als titel 'Is Saul ook onder de socialisten?' Daarmee had hij overigens Abraham Kuyper op het oog. Met Kuyper voelde hij zich op een zeker wijze verwant, zeker in de beginjaren van Kuypers politieke carrière, toen deze nog een zeker revolutionair elan uitstraalde. Later bleek Domela Nieuwenhuis zeer in hem teleurgesteld. In de enige brief die hij Kuyper ooit schreef, in 1907, bij zijn zeventigste verjaardag, zegt hij: "Misschien, ja waarschijnlijk zult gij vreemd opzien onder de vele brieven, die gij ontvangt, er ook een van mij te ontvangen, want sinds jaren staan wij vlak tegenover elkander." En dan barst

n een onlangs verschenen bundel artikelen naar aanleiding van het feit dat het honderd jaar geleden is dat Domela Nieuwenhuis in de Tweede Kamer werd gekozen, wordt gesteld dat deze dominee en socialist aan het begin stond van het proces van secularisatie. Na vier jaar Den Haag neemt hij in 1879 definitief afscheid van de kerk. Teleurstelling over de rol van de kerk is zijn voornaamste reden, zo blijkt uit zijn bedankbrief aan de kerkeraad: "Steeds leefde ik in de illusie, dat de kerk vervuld kon worden met nieuw leven, dat zij wederom de maatschappij, de samenleving kon bezielen, maar meer en meer heb ik ingezien, dat de kerk als zoodanig niet in

'Neen, maar dat is een rare dominee, hij vraagt niet of we naar de kerk gaan, maar naar de hoogte van het loon.' staat is die taak te aanvaarden, dat zij staat en steeds meer staan zal naast de maatschappij als een overblijfsel uit het verleden zonder kracht en heerlijkheid, alleen door sleur en gewoonte een kwijnend bestaan voortslepende." Er bestond grote angst voor activi- Domela Nieuwenhuis stond niet alleen in zijn afteiten van Domela in de Tweede Ka- scheid van de kerk: Busken Huet en Allard Pierson waren hem voorgegaan, zij het om andere mer. redenen. De laatsten verzetten zich tegen het supranaturalistische beeld van Jezus dat was ontstaan en ervoeren een strijd tussen het oude geloof en de moderne wetenschap. Zij kozen uiteindelijk voor de moderne wetenschap. Naar zijn laatste preek kwamen ook de 'mannen der Internationale" luisteren, en tezamen begaven zij zich na afloop naar het Werkliedengebouw, "waar wij met elkander bespraken hoe wij den veldtocht tegen het kapitalisme het beste zouden voeren."

Z 18

ijn nieuwe gemeente noemde men deze nieuwe volgelingen. En dat is niet zo vreemd, want ook later bleef Domela Nieu-

l'Li.il ^,,n IX- l.,-.nl.Mrn N". i;.

4'

Jaarg. l8!S,

DK BANKWET IN DE TWEEDE KAMER

^ C ^ b l k l J D 'i.M Htl

K \P1TA

VU-MAGAZINE—DECEMBER 1988

\

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen