VU Magazine 1988 - pagina 293

zeventiende eeuw te schrijven (The Embarrassment of Riches). In Nederland zelf lijkt Van Oostrom nu het voortouw te hebben genomen. "Als je op de schaal van boeken kijkt, dan heb ik inderdaad een primeurtje."

Van Oostrom heeft er minder moeite mee om met zijn hedendaagse buitenlandse collega's te worden vergeleken, dan met Huizinga. "Een goede Nederlandse mediëvist, die zich met Nederland bezig houdt, moet toch proberen om hun niveau te halen. En hoe knap Le Roy Ladurie en Le Gofif ook 'mogen zijn, ik vind ze eerlijk gezegd nog niet van het niveau van Huizinga. Bepaalde dingen zien ze scherper, doordat het vak niet heeft stilgestaan, maar in zijn eigen tijd bezien vind ik Huizinga beslist een veel briljantere geest."

H

et is opmerkelijk hoeveel belangstelling er momenteel voor de Middeleeuwen is. Van Oostrom ziet dit in de eerste plaats als een modeverschijnsel. "Het was gewoon een kwestie van tijd dat ook de Middeleeuwen weer eens aan de beurt zouden komen en uit de schaduw zouden treden van het idee dat het een achterlijke tijd zou zijn." Maar er is een tweede reden. "Le Roy Ladurie, Barbara Tuchman VU-MAGAZINE—JULI/AUGUSTUS 1988

en Umberto Eco, laten zien dat de middeleeuwse maatschappij niet zo stabiel, steriel, statisch en saai is als men zich uit de middelbare-schoolboekjes herinnert. Dat het juist een hele dynamische, wat chaotische, gespannen en buitenissige tijd was. De ketters, de waanzinnige veertiende eeuw met al haar epidemieën, het klooster van Eco, dat prachtig op orde lijkt, maar dat kraakt in zijn voegen en aan het eind in vlammen opgaat." "Een gemeenschappelijke noemer is dat men het extra interessant vindt om zo'n samenleving in een crisis te zien. En als je nou heel ver gaat, dan kun je zeggen dat dat komt doordat we tegenwoordig ook het gevoel hebben dat ons systeem aardig op orde lijkt terwijl het kraakt in zijn voegen. Misschien zit daar iets in, maar ik ben daar toch heel aarzelend in. Tuchman wil aan de hand van de veertiende eeuw laten zien dat de mensheid wel eens eerder grote crises te boven is gekomen, en dat we ons dus nu ook niet moeten laten ontmoedigen. Dat vind ik toch een beetje wonderlijk. Het is trouwens een typisch Amerikaanse filosofie: hoe diep je ook gezonken bent, er is altijd wel een uitweg, dus Iaat je niet kisten. Dat heeft wel iets sympathieks, maar ik zou het nooit ophangen aan de veertiende eeuw."

"Ons zicht op het verleden wordt altijd gekleurd door de positie die we zelf innemen. Schama doet bijvoorbeeld alsof hem dat niets kan schelen. Als je hem zegt dat zijn boek een historische roman is, dan doet hij althans alsof je hem geen groter compliment kunt geven. Dat ligt bij mij toch echt wel wat anders. Maar natuurlijk zal ook mijn beeld gekleurd zijn. Misschien zal men over twintig jaar zeggen dat de Middeleeuwen er bij mij te goed vanaf komen, want het was toch ook de tijd van martelingen, antisemitisme en pestepidemieën."

Het Holland-Beierse vorstenhuis bij een een vispartij. Rechtsvooraan staat Willem van Oostervant (met de Orde van de Kousenband) en geheel rechts wellicht Albrecht van Beieren. Vijftiendeeeuwse tekening in de stijl van Jan van Eyck.

'Je vraagt je af hoeveel van degenen die roepen om een nieuwe Huizinga nou echt weten wat zijn werk inhoudt.' "Na zeven eeuwen beschouw je de negatieve kanten van het verleden niet echt meer als iets ergs en daardoor zou mijn beeld van de Middeleeuwen te pittoresk kunnen zijn. Ik wil graag laten zien dat de Middeleeuwen ook in Holland een interessante periode zijn. Als de kritiek later zal zijn dat ik daar teveel op uit was, dan kan ik nu alvast zeggen, 15

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen