VU Magazine 1988 - pagina 210

I universitair geld. Tot hoogleraar werd benoemd dr. L. van den Berg-Eldering, die in 1978 promoveerde op wat later de 'bestseller' Marokkaanse gezinnen in A/eder/anc/werd. Het standaardwerk is nu niet meer te koop. Destijds was dit boek één van de weinige studies waarin werd aangesloten bij de leefwereld van buitenlandse gezinnen in Nederland. Is er, na tien jaar, een verandering opgetreden in de situatie van de Marokkaanse gezinnen in Nederland? Prof. Van den Berg-Eidering: "Toen ik met dat onderzoek begon, hadden de mannen met wie ik kontakt kreeg allemaal werk. Ze hadden overdag een baan èn 's avonds. Nü zijn deze mannen, die tien jaar geleden zo enthousiast begonnen aan een nieuwe toekomst hier, voor een groot deel werkloos of arbeidsongeschikt. De gezinnen zijn natuurlijk ouder, en de verschillen in de gezinnen onderling zijn ook toegenomen. De oudere kinderen hebben vaak nauwelijks aansluiting bij het Nederlands onderwijs gevonden, en vinden dus ook heel moeilijk werk. De jongere kinderen hebben vaak wèl Nederlands onderwijs gevolgd. Als

'In bepaalde opzichten kun je stellen dat het behoud van de eigen cultuur strijdig is met het wegwerken van achterstanden.' de vader werkloos is, betekent dat vaak meestal het gezin nog minder in aanraking komt met de Nederlandse taal; het gezin trekt zich dan vaak terug in de Marokkaanse gemeenschap in Nederland." Kort na het proefschrift van Lotty van den BergEidering verscheen een studie van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, Etnische minderheden. Daarin werd ook gesteld dat, hoewel vaak gesproken wordt over remigratie, van feitelijke terugkeer helemaal geen sprake is. Het zou dus beter zijn er in het beleid van uit te gaan dat de meerderheid zich hier permanent zou vestigen. Dat gebeurt inmiddels ook; waar sprake is van remigratieregelingen, hebben deze alleen betrekking op mensen die hier in een uitzichtloze situatie zitten, zoals oudere en werkloze alleenstaanden.

H

et is niet juist om over 'de' buitenlanders te spreken, stelt prof. Van den Berg. Er zijn grote verschillen tussen Turken en Marokkanen. Verschillen die vaak samenhangen met het land van herkomst. "Omdat de twee groepen allebei uit een islamitische cultuur komen, gooit men ze vaak op één hoop. Maar de Turken zijn al sinds het begin van deze eeuw verwesterd. Dat

20

uit zich bijvoorbeeld in de familiecode. Het Turkse familierecht is gebaseerd op de Zwitserse code, ingevoerd in de jaren twintig door Atatürk. In die code is duidelijk scheiding gemaakt tussen kerk en staat. Dat betekent dat de islamitische regels niet van invloed zijn op het huwelijks- en personenrecht. In Marokko bestaat nog steeds de samenvoeging van kerk en staat. Koning Hassan is niet alleen een politiek, maar ook een religieus leider. Afhankelijk van het soort toespraken dat hij houdt, past hij zijn kleding aan. Als hij als legerleider spreekt, heeft hij zijn uniform aan, als religieus leider een lange witte djellaba met capuchon, en als westers leider een kostuum. De samenvoeging van kerk en staat is ook te merken aan het Marokkaanse huwelijks- en personenrecht. Dat gaat uit van ongelijkheid tussen mannen en vrouwen, Volgens de Marokkaanse wet kan de man met meerdere vrouwen gehuwd zijn. Volgens de Nederlandse, maar ook de Turkse wet, kan dat niet. In Marokko heeft de man niet alleen bij het sluiten van het huwelijk, maar ook bij een eventuele ontbinding ervan, meer rechten dan de vrouw. De man kan zijn vrouw eenzijdig verstoten, en dat is een geldige echtscheiding. Bij de Turkse wet moeten alle echtscheidingen de rechter passeren. Nu is het wel zo dat het Turkse recht nog niet tot aile lagen van de bevolking is doorgedrongen, maar de modernisering van het recht en het onderwijs maken toch dat er grote verschillen zijn tussen Turken en Marokkanen." Deze verschillen blijken ook bij Turken en Marokkanen in Nederland. Prof. Van den Berg: "Turken zijn over het algemeen meer ontwikkeld. Bij Turkse immigranten in Nederland tref je een veel minder hoog percentage analfabetisme aan dan bij Marokkanen, die voor ongeveer de helft afkomstig zijn van het platteland." Lotty van den Berg-Eldering aarzelt over het antwoord op de vraag of er ook verschil is tussen de wijze waarop Turken en Marokkanen in de Nederlandse samenleving staan. Zij heeft hierover geen duidelijke onderzoeksgegevens, en houdt daarom een slag om de arm. "Uit cijfers over problemen van jongeren blijkt duidelijk dat Marokkaanse jongeren en Surinaamse jongeren veel meer in aanraking komen met de hulpverlening en met de justitie. \Ne denken dat de Turkse gemeenschap, of de Turkse gezinnen, hechter zijn en meer kansen bieden om jongeren erbij te betrekken, dan de Marokkaanse. De sociale controle speelt daarbij een heel belangrijke rol, maar óók de opleiding, Men zegt dat het opleidingsniveau van invloed is op de manier waarop je je staande weet te houden in de Nederlandse samenleving."

ntegreren en tóch de eigen cultuur behouden; dat is altijd de inzet geweest van het overheidsbeleid ten aanzien van migranten uit Marokko en Turkije. Maar bestaat dat beleid niet uit twee. VU-MAGAZlNE—MEI 1988

l|>

I

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen