VU Magazine 1988 - pagina 227

kind in de periode vóór Rousseau, de 'ontdekker van het kind'. In de jaren zeventig en tachtig zijn de piëtistische kinderen getekend als slachtoffers van de projecties van hun pathologisch ontwikkelde ouders en wordt de piëtistische pedagogie(k) geïdentificeerd met geestelijke kindermishandeling. Dat moderne, 'verhchte' geesten niet gesticht worden door de piëtistische kinderbejegening en -lectuur is begrijpelijk. Het is echter onacceptabel wanneer zij zich bij het historisch begrijpen overwegend laten leiden door hedendaagse inzichten en preoccupaties. En nog kwalijker is het compleet negeren van de piëtistische lectuur over-en-voor kinderen, omdat die niet beantwoordt aan de moderne definitie van kinderiectuur, te weten: "zuiver voor het kind geschreven en vanuit het kind gedacht." Een 'Rousseauiaans' criterium, dat eeuwen en stapels van voor kinderen bestemde en door kinderen gelezen lectuur uitsluit. Gelukkig zijn er ook onderzoekers men dagelijks godsdienstige oefenin- are not too little to die, they are not die niet zulke bekrompen definities gen hield om de geestelijke en zede- too little to go to heir, moest men hanteren en die bij hun beschrijvinlijke dimensies van het godgewijde hun, volgens Janeway, voorhouden. gen en verklaringen de piëtistische leven bij te brengen. In Engeland Een goede gelegenheid voor dergelij- intenties tot hun recht laten komen. floreerde de family worship vooral ke gesprekken boden ziekte van de Overigens zijn vele onderzoekers ten tijde van de 'Great Persecution', kinderen en het oveHijden van be- niet aan het gevaar ontkomen om de onder koning Charles II ingezette kenden. de piëtistische exempelen te bevervolging van de nazaten der puri- Zeer belangrijk achtten de piëtisten schouwen als zijnde representatief uiteraard de betekenis van het voor- voor de opvoeding en de ontwikketeinen, - de nonconformisten. In de spirituele kinderbiografieën beeld. Men behoorde de kinderen zo ling van het kind in het piëtistische wordt herhaaldelijk melding ge- veel mogelijk te laten omgaan met milieu. De kinderen uit de exempelmaakt van de invloed van de 'huis- hen die de "pietas" zichtbaar voor- boekjes waren model-kinderen. Het oefeningen'. Neem het verhaal over leefden, en... men moest hun exem- doorsnee-kind uit piëtistische kring Mary Warren: "op een tijdt wiert 'er pelboekjes te lezen geven. was het niet gegeven de exemplariin de huisoeffening gelezen uit sche kinderen in vroomheid te evenLuk. 10. hoe Maria zat aan Christus an de piëtistische kinderlec- aren. De weinigen die het in de loop voeten, en hem hoorde; en dat Martuur is in de loop der jaren der eeuwen wel vergund werd, stiertha over haar klaagde, en Jesus zeidoor verscheidene onder- ven veelal jong. de Martha, Martha, gy bekommert zoekers - met name in Engeland en Ook hun verhalen zijn opgetekend u over vele dingen, maar een ding is de Verenigde Staten - aandacht be- en uitgegeven. En ook die meer renoodig, Maria heeft het beste deel steed. In 1983 verscheen in Amerika cente bekeringsgeschiedenissen van verkoren, 't welk van haar niet zal zelfs een reprint van Janeways boek- kinderen en jeugdigen worden nog wechgenomen worden. Dit kint dit je (en het vervolg door Cotton Ma- altijd herdrukt en te lezen gegeven. hoorende, zoo liepen de tranen van ther). Bestudering van de in deze Maar waarom eigenlijk? Omdat de haar wangen, en zy weende zeer; ge- eeuw verschenen literatuur over het daarin verhaalde levensgang welisvraagt zynde na de oorzaak, zeide piëtistische kind, zijn opvoeding en waar singulier is, maar tevens een zy: Ik ben niet gelyk die goede Ma- zijn boeken, heeft mij helaas geleerd excellente 'spiegel' vormt voor het ria, ik ken dat eene dat noodig is dat over deze thema's meer veroor- geweten van 'gewone' kinderen en niet." delingen en vooroordelen, dan zake- hun ouders binnen de bevindelijk In het piëtistische gezin had ook de lijke en ter zake zijnde uitspraken gereformeerde subcultuur. Hoe lang "ernstige aanspraak" tot de kinde- op papier zijn gezet. nog?D ren een plaats. De opvoeder diende In oudere studies werd de piëtistihet kind in een gesprek onder vier sche kinderiectuur graag opgevoerd ogen te wijzen op het gevaar van als bewijs voor het ontbreken van Dr. L.F. Groenendijk is lioofddocent historieen onboetvaardig leven: ''Children liefde en aandacht voor het kind-als- sche pedagogiek aan de Vrije Universiteit.

A

VU-MAGAZINE—MEI 1988

^

37

Wilhelmus Eversdijk (1653-1729): vrijwel alle kinderen die in Eversdijks exempelboekje sterven, hadden al op prille leeftijd religieuze aandoeningen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen