VU Magazine 1989 - pagina 194

De discussie over het natuurkundig verschijnsel 'roodverschuiving' knaagt ^ n ons • werefdbeeld. Hoe ver weg staat de meest rode ster? Misschien is het ,,^:: heelal wel kleiner dan we denken -^ « ^ en is de oerknal minder lang ;*j geleden dan tot voor kort voor zeker werd j ^ aangenomen. ^^M

Roodverschuiving en Alle objecten in het heelal lijken zich met grote snelheid van elkaar te verwijderen. Het verschijnsel van de 'roodverschuiving' is het gevolg van die beweging. Het fenomeen is te vergelijken met het geluid van de sirene van een ambulance, dat, vanaf het moment waarop deze de waarnemer passeert, van toonhoogte lijkt te veranderen. Het sirenegeluid zelf verandert natuurlijk niet. Het verschijnsel berust op een effect, teweeggebracht door de snelheid van bewegen. Dit Doppler-effect doet zich op een vergelijkbare wijze voor bij sterren. Afhankelijk van hun snelheid, schijnt hun kleur de waarnemer roder toe dan deze in werkelijkheid is. Deze kleurverschuiving levert de astronoom belangrijke informatie. Hoe hoger de snelheid van de zich verwijderende ster, des te groter de roodverschuiving die we waarnemen. De Amerikaanse astronoom Hubble ontdekte dat de snelheid van sterrenstelsels toeneemt naarmate de afstand ten opzichte van de waarnemer groter wordt. En dat zou het gevolg zijn van de voortdurende uitdijing van het heelal. Op grond van deze waarneming formuleerde Hubble zijn wet die een relatie legt tussen snelheid en afstand: hoe verder des te sneller. Over de exacte wijze waarop een en ander dient te worden omgerekend, bestaan echter nog steeds onzekerheden. Hoe dan ook: het is nog steeds gebruikelijk om met de roodverschuiving de snelheid van een sterrenstelsel te bepalen, om vervolgens, met behulp van de wet van Hubble, de afstand te bepalen. De jacht op het meest rode stelsel is dus een wedloop om de verste objecten in het heelal te vinden. Het record staat totnutoe op naam van een stelsel dat - afhankelijk van de gebruikte omrekenmethode - twaalf- tot zestienmiljard lichtjaren van ons is verwijderd. MARK MIERAS EN BRAM VERMEER

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen