VU Magazine 1989 - pagina 324

Land-iguana. Groter dan de zee-iguana, leeft van de bladeren, bloemen en vruchten van cactussen. Foto Richard Harrington Camera Press London

Galapagos bezochten, schijnen er net zo over gedacht te hebben. "Iguana's zijn de meest afzichtelijke dieren die een mens zich kan voorstellen," noteerde Porter, kapitein van een walvisvaarder in 1822 in zijn journaal. "Ik dacht eerst dat ze gevaarlijk waren, maar ontdekte later dat het argeloze dieren zijn. Binnen enkele minuten hadden we er honderden met onze knuppels doodgeslagen, we hebben er een aantal mee aan boord genomen. Ze smaakten uitstekend." De door Porter beschreven slachting

De kustlijn wordt steeds vaker ontsierd door plastic, dat af en toe - met dodelijk gevolg - in de magen van iguana's terechtkomt. vond plaats aan de zuidkust van Isabela, het meest westelijke eiland van de archipel, waar nu nog maar weinig iguana's voorkomen.

'H

et is een lelijk schepsel," schreef Charles Darwin in 1835, "Met een vuilzwarte kleur, het is dom en sloom in zijn bewegingen. Iguana's bijten niet, maar als ze bang zijn spuiten ze uit elk neusgat een druppeltje water." De iguana's die Darwin en de bemanning van de Beagle ontmoetten hadden reden om bang te zijn, want ze werden aan allerlei akelige experimentjes onderworpen. Een bemanningslid van de Beagle bond een zwaar gewicht aan een iguana en liet hem zinken, teneinde vast te stellen hoe lang het dier onder water kon blijven zonder adem te halen. "Toen hij na een uur de lijn ophaalde, was het dier nog zeer actief," noteerde Darwin. Hijzelf onderzocht hoe een iguana reageert als je hem in het water gooit (het dier zwom in een rechte lijn terug naar de kant, waarop Darwin hem opnieuw in het water smeet), aan de staart trekt ("Het beest was buitengewoon verbaasd, en staarde me aan alsof het wilde zeggen: waarom trok je aan mijn staart?"). Ook zette Darwin het mes in een aantal iguana's om hun maaginhoud te onderzoeken: hij trof niets anders aan dan vermalen zee14

wier en algen. Want iguana's zijn vegetariërs, die geen vlieg kwaad doen, of om met iguana-liefhebber Kurt Vonnegut te spreken, "niet gevaarlijker zijn voor enige vorm van leven (zeewier uitgezonderd) dan een leverworst." De wetenschappers van het research-instituut dat Darwins naam draagt zijn zeer begaan met het lot van de iguana's. Ze denken met afschuw terug aan het jaar 1983. Toen zag het er slecht uit voor de iguana's. Het weer werd dat jaar bepaald door El Nino, een nog niet voldoende begrepen, regelmatig terugkerende, tijdelijke klimaatsverandering. El Nino wordt in verband gebracht met droogtes in Afrika en Australië, cyclonen in Polynesië en zware stormen aan de westkust van Noord-Amerika die zich in dezelfde tijd voordeden.

I

n Ecuador veroorzaakte El Nino in 1982 en 1983 zware regenval en aardverschuivingen in de Andes. Voor de Galapagos-archipel betekende El Nino een grote aanvoer van warm, voedselarm zeewater. De zeespiegel steeg veertig centimeter. De oceaan was bovendien een half jaar lang vier tot vijf graden warmer dan normaal. Dat betekende acuut voedselgebrek voor de zeehonden, vogels en iguana's. De rode algen die ze gewoonlijk eten werden overwoekerd door een bruin, minder voedzaam soort algen. Veel iguana's (tussen de veertig en zeventig procent, afhankelijk van de plaats) stierven aan de voeten van de toeristen. Eind 1983 was de invloed van El Nino uitgewerkt, en de natuur leek zich snel te herstellen. Maar in 1986 zorgde een kleine ohevlek ervoor dat

alle algen op de rotsen aan de zuidkust van het eiland Santa Fe doodgingen: een ramp voor de iguana's. Ook wordt de kustlijn van alle Galapagos Eilanden steeds vaker ontsierd door plastic (flessen, tasjes), dat af en toe - met dodelijk gevolg - in de magen van iguana's terechtkomt. Het bootje dat ons van het ene eiland naar het andere vaart, heeft plaats voor tien passagiers. Het brengt ons eerst naar een kleine rotspunt waar we kennis maken met een tweede soort iguana's: de Amblyrhynchus demarlii. Ze hebben een oranje-bruine kleur, ze kunnen niet zwemmen en leven van cactusbladeren. Dat wil zeggen: ze liggen in kleine groepjes geduldig, met toegeknepen oogjes onder een cactus te wachten tot er een blad valt. Even verderop zitten allerlei prachtige zeevogels te broeden, die zich van ons bezoek niets aantrekken.

D

icht bij de waterlijn hgt een groepje zee-iguana's in het zonnetje. "Als ze in het water zeewier eten," vertelt onze gids, "blijven ze soms een uur onder. Ze koelen dan erg af. Als ze zo koud zijn kunnen ze het zeewier niet verteren. Daarom gaan ze in de zon liggen. Ze absorberen door hun zwarte kleur veel warmte. Het zeewier wordt als het ware in hun maag gekookt." Op dat moment, alsof het afgesproken is, kijkt de grootste en dikste iguana even op en spuwt hij een straaltje dampend zout water in onze richting. Dan vleit het goedmoedige draakje zijn hoofd weer neer op de hete rots. Even verderop is een strandje, het koele water lokt. Inzes duikt het eerst het water in, gevolgd door AnVU-MAGAZINE—SEPTEMBER 1989

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen