VU Magazine 1989 - pagina 235

vier de Tejo {Rihetejo en Alentejo) tot aan de Algarve, voor een groot deel gecoUectiveerd en konden de landarbeiders voortaan zelf, op hun coöperaties, hun lot bepalen. Tot aan de Anjerrevolutie van 1974 domineerden in het zuiden van Portugal de zogenaamde latifundia. Dat zijn grote landbouwbedrijven die het eigendom waren van een zeer be-

perkt aantal rijke grootgrondbezitters. Enkele families maakten gezamenlijk en in samenwerking met het regime van dictator Salazar de dienst uit. Economisch gezien waren deze mammoetbedrijven geen succes. De bedrijfsvoering was vrij extensief en de produktiviteit laag, in ieder geval te laag om de Portugese bevolking te voeden. De sociale gevolgen van het latifundia-systeem liggen voor de hand: de landarbeiders bewerkten voor lage lonen de velden en droegen geen enkele verantwoordelijkheid voor het reilen en zeilen van hun bedrijf. Een doorn in het oog van veel Portugezen was ook het zogenaamde 'absenteïsme' in de Alentejo: vele donnos (landeigenaren) ontvluchtten hun kleine dorpjes in het woestijnachtige landschap en zochten vertier in het mondaine uitgaanscentrum van Lissabon.

port. De coöperaties hebben hierin geen verandering kunnen brengen. Hoe kan het ook anders? Sommige landarbeiders waren van goede wil, maar wisten absoluut niet hoe je een groot landbouwbedrijf moet besturen. Allemaal de schuld van de toenmalige regeringen zegt de PCP: het falen van de landbouwhervorming is een

De ruime aandacht die in de media aan Europa wordt besteed is opvallend.

gevolg van het gebrek aan financiële en technische steun van de socialistische kabinetten. De PS (socialistische partij) zou er alles aan gelegen zijn geweest om de coöperaties te laten mislukken, redeneert de PCP. Omdat de PS de PCP, die fervent e na veel politiek geharrevoorstander van de coöperaties is, war in 1975 eindelijk ineen succes niet zou gunnen. In ieder gevoerde Reforma Agraria geval is de verhouding tussen de was een uiterste noodzaak en tevens PCP en de PS sindsdien nooit meer een compromis. Door het revolutiogoed gekomen. naire vuur aangestoken landarbeiders - geïndoctrineerd door de coman 1976 tot en met 1988 is munistische PCP, beweren boze tonhet aantal coöperaties geleigen - hadden in de euforie na 1974 delijk afgenomen. Ze gingen de landgoederen van hun donnos bezet. Voor de regering zat er toen failliet, de grond werd opgedeeld niets anders op dan de grond te na- onder invididuele boeren, voormalitionaliseren. In de Reforma Agraria ge donnos breidden hun reservas werd bepaald dat de oude eigenaren weer uit. In oktober 1988 lanceerde gedeeltelijk schadeloos werden ge- de regering van Cavaco Silva een steld: via een ingewikkeld punten- wet, die eigenlijk de doodsteek voor systeem werd hun een restant van de Reforma Agraria en de coöperahet oude bezit toegewezen: de reser- tieven betekende. Die wet regelt de bijna volledige teruggave van de vas. Onder de slogan 'het land voor wie landbouwgrond aan de vroegere eihet bewerkt' organiseerden de land- genaren, als zij dat officieel claimen. arbeiders zich in de cooperativas de Alle familieleden mogen hun rechten producao om op democratische wijze laten gelden en als ze er allemaal geeen grootschalig landbouwbedrijf te bruik van maken, zal de hele Alenexploiteren. Maar, zoals wel vaker tejo weer in privéhanden terecht koin de geschiedenis is bewezen, idea- men. De PCP beschuldigt de relen en de harde realiteit lopen zelden gering van moord met voorbedachte met elkaar in de pas. Vijftien jaar na rade op de coöperaties en eigenlijk dato kan geconcludeerd worden dat is dat ook het geval. Bij het aantrede coöperaties geen groot succes zijn den van zijn PSD-kabinet in 1987, noemde Cavaco Silva als één van geweest. De totale agrarische produktie is zijn doelstellingen een radicale herniet belangrijk gestegen. En on- vorming van de landbouw. danks dat de omvang van de agrari- De premier van het één-partij kabische sector nog altijd zo'n vijfen- net (zijn sociaal-democratische PSD twintig procent bedraagt, is het land haalde in 1987 de absolute meerdervoor zijn voedselvoorziening voor heid) geeft zijn programma de slozeventig procent afhankelijk van im- gan construir a modemidade (bou-

D

V

VU-MAGAZINE—JUNI 1989

13

President Cavaco Silva: bouwen aan de toekomst. Foto ABC

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen