VU Magazine 1989 - pagina 290

de vulkaanuitbarsting correct was. Alle levende organismen nemen uit hun omgeving koolstof op. Hiertoe behoort ook het radioactieve koolstof-14, waarvan bij deze methode het verval, dat na het sterven van het organisme begint, wordt gemeten. Tijdens het tweede internationale congres over Santorini - in 1978 in Londen gehouden - bleek dat de uitkomsten van dit onderzoek naar de datering van de vulkaanuitbarsting -variërend van 1100 ± 190 v. Chr. tot 2590 en ± 80 v.Chr. - geen houvast boden. Bij een vulkaanuitbarsting komen geweldige hoeveelheden gas en as in de atmosfeer, waaronder zwaveldioxyde. Deze stof keert, opgelost in regen of sneeuw, als zwavelzuur op aarde terug. In de Groenlandse ijskap kunnen door de ongelijke sneeuwval, 'jaarlagen' onderscheiden worden. Met behulp van elektrische potentiaalverschillen heeft men tot op een diepte van meer dan 1000 meter, lagen met een (door zwavelzuur) verhoogde zuurgraad trachten te identificeren. Aldus werd ontdekt, dat circa 1645 v. Chr. een enorme vulkaanuitbarsting moet hebben plaatsgevonden, terwijl in de eeuwen ervoor en erna geen sporen hiervan meer in het ijs zijn gevonden. Natuurlijk behoeft het hierbij niet noodzakelijkerwijs om de uitbarsting op Santorinie te gaan. Er is echter een opvallende overeenkomst met de uitkomsten van dendrochronologisch onderzoek, waarbij jaarringen van bomen worden bestudeerd. De aswolken die bij de uitbarsting werden uit-

gebraakt en hoog in de atmosfeer om de aardbol dreven, moeten een vermindering van zonlicht hebben veroorzaakt, die tot een verlaging van de gemiddelde temperatuur leidde. Als daardoor strenge vorst is opgetreden in een periode waarin bomen nog hout vormden, moeten er beschadigingen in de jaarringen zijn opgetreden. Een verlaging van de temperatuur moet bovendien smallere jaarringen tot gevolg hebben gehad. Onderzoek daarnaar, in Amerika, Ierland en Duitsland, leverde tot verrassing van menig wetenschapper, een en hetzelfde jaar op waarin een vulkaanuitbarsting moet hebben plaatsgevonden: 1628 V. Chr. Zo'n gigantische eruptie kan in de gegeven omstandigheden alleen maar de natuurramp op Santorini zijn geweest. Deze blijkt zich dus minstens een eeuw eerder te hebben voorgedaan dan tot nu toe werd gedacht; een opvallende correctie op eerdere theorieën.

D

e stelling dat de vulkaanuitbarsting het plotselinge einde van de Minoïsche cultuur inluidde - een volgens menig wetenschapper toch al achterhaalde hypothese - zou met deze onderzoeksresultaten wellicht definitief verworpen zijn, Magnetometrisch onderzoek maakt een verband tussen beide gebeurtenissen echter juist weer heel aannemelijk. Bij dit onderzoek worden richting en intensiteit van magnetische mineraaldeeltjes in onder andere vulkanisch gesteente, maar ook in bijvoorbeeld wand-

Beeld van de opgravingen in Alcrotiri: een in elkaar gedrukte trap. Nea Kameni (met op de achtergrond Phira): in drie maanden tijd boven de zeespiegei.

24

VU-MAGAZINE—JULI/AUG. 1989

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen