VU Magazine 1989 - pagina 420

ële politiek en handelsstrategie. Een vrije markt wordt niet gezien als een op zichzelf begeerlijk doel, maar als een van de instrumenten voor het bereiken van vooraf vastgestelde doelen, volledig ondergeschikt aan het hoogste doel: industriële expansie." Westerse zakenlui en diplomaten krijgen zelden direct de verantwoordelijke personen in Japan te spreken. Vaak blijkt pas achteraf dat ze te maken hebben gehad met stromannen, die deel uit maken van de propagandamachine en geen beslissingen kunnen nemen, Bereidwillig leggen deze functionarissen hen uit hoe de Japanse cultuur in elkaar zit en vervolgens vragen ze vriendelijk om begrip. Begrip houdt in Japan echter niet alleen in dat je de redenering van de ander kunt volgen, maar ook dat je het ermee eens bent. Men krijgt te horen dat er nu echt iets verandert in Japan: het land krijgt een vrije markt en de bevolking wordt individualistischer. Soms is het volgens Van Wolferen net alsof alle woordvoerders zijn aangesloten op hetzelfde antwoordapparaat. Wie de boodschap die wordt afgedraaid niet gelooft, wordt na de pieptoon beschuldigd van Japan bashing. Ook wordt kritiek onschadelijk gemaakt met gebruik van het Japanse geld. Een groot deel van het wetenschappelijk onderzoek door westerse geleerden die zich richten op Japan, wordt bijvoorbeeld gefinancierd door Japanse instellingen.

was aanwezig bij de overdracht van het geld. Niets schept verplichtingen, vindt hij. Die 'ton voor een tuin' is ook lang niet het enige dat Leiden aan Japan te danken heeft. Regelmatig willen er studenten en docenten naar Japan voor onderwijs of onderzoek. Omdat de yen zo duur is, is elke Japanse hulp welkom. Met westerse valuta kom je in Japan niet ver, vertelt Boot. Dus wordt voor onderzoeksprojecten vaak een aanvraag ingediend bij een Japanse instelling. Tijd voor een kritische vraag. Komt de wetenschappelijke onafhani<eiiji< niet in gedrang? "Nee, men denkt altijd dat Japan als eenheid opereert, maar het is niet 'Het Japan', dat ons steun geeft. Er zijn in Japan ontzettend veel verschillende instellingen, die om totaal verschillende redenen ergens geld voor geven. Waarvoor je bij de een niet aan kunt komen, kun je naar de ander. Voor onderzoek naar de minoriteitenkwestie hoefje niet aan te kloppen bij een overheidsinstelling, maar bijvoorbeeld wel bij de vereniging voor Koreanen in Japan. "Japan is niet één monolithische eenheid, die straft of beloont. Het zijn 120 miljoen mensen, die een behoorlijk niveau van ontwikkeling, welvaart en sociale organisatie hebben bereikt en absoluut niet met zijn allen uit één mond spreken. Niet

T

ot zover onze correspondent Van Wolferen, vanuit Japan. Professor Visser geeft onmiddellijk toe dat hij in de twee weken dat hij in Japan was, niet zoveel heeft kunnen ontraadselen als Van Wolferen. "Maar ik kreeg toch wel de indruk dat er een heel fijnmazig net is van instanties die elkaar balletjes toespelen en de zaken regelen. Nederlanders die ik in Japan ontmoette zeiden ook vaak dat Van Wolferen gelijk heeft, al vindt men hem wel eenzijdig: er zouden ook andere accenten te leggen zijn." Van het propaganda-apparaat ving Visser ook een glimp op: "Bij een zuivelbedrijf vertelde men ons vol trots dat er door artsen voorlichting aan het publiek wordt gegeven o\/er gezondheid. Die artsen werden allemaal door hen betaald, dus toevallig vonden ze hun produkten ook erg gezond. Ik vroeg of er niet een onafhankelijke consumentenorganisatie was. Daar werd toch een beetje wrevelig op geantwoord. Het publiek wordt daar denk ik fors gemanipuleerd." Douceurtjes heeft Visser nog niet uit Japan ontvangen. De Rijksuniversiteit te Leiden wel. Onlangs meldde zij trots dat ze 110.000 gulden van de Japanse Kamer van Koophandel had gekregen, voor de aanleg van een Japanse tuin, ter ere van de negentiende-eeuwse medicus Ph. von Siebold, die onder meer de hortensia en de azalea uit Japan naar Nederland haalde. Prof.dr. W.J. Boot, hoogleraar taal-en cultuur van Japan en Korea aan de betreffende universiteit. 22

VU-MAGAZINE—NOVEMBER 1989

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen