VU Magazine 1989 - pagina 210

op de bestaande werkelijkheid met haar onvoorstelbaar grote wapenarsenalen werd speels dubbelzinnig geuit. Honderdduizenden mensen zeiden 'neen' tegen die werkelijkheid door 'ja' te zeggen tegen elkaar. Vriendelijkheid alom, lachende chaos. Bejaarden en kleine kinderen, soldaten en punkers, artsen en nonnen vormden een organische eenheid in hun angst en verlangen. Tezamen vormden zij een dubbelzinnig beeld van de bestaande werkelijkheid en van een andere toekomst tegelijkertijd: een utopie." In even lyrische termen beschrijft Gilissen blokkades van de miheubeweging bij de kerncentrale van Dodewaard. Met hun tentenkampen richtten de actievoerders een symbool op "van het rusteloos zoeken naar een andere werkelijkheid, van voortdurend onderweg zijn naar de uiteindelijke bestemming", een symbool dat nota bene gestalte krijgt aan de voet van de kerncentrale; symbool bij uitstek van de huidige samenleving met haar steeds verdergaande behoeften.

Thomas More: spanning tussen werkelijkheid en ideaal als uitgangspunt voor zijn 'Utopia'.

Het voor 'Utopia' door More ontworpen alfabet, zoals afgebeeld in de eerste druk uit zijn gelijknamige boek.

voorwaarde is voor het geluk van de enkeling. Dit geluk voor allen wordt bevorderd door een juiste inrichting van de samenleving." Gihssen gaat de hachelijke onderne-

Het meningsverschil met Popper zit waarschijnlijk uiteindelijk vooral vast op deze stelling. "Probeer niet met politieke middelen geluk te verschaffen," luidt Poppers devies im-

Gilissen is weinig enthousiast over de weg die de vredes- en de miheubeweging sindsdien zijn ingeslagen. Zij zijn de pohtiek gaan zien als middel om hun doeleinden te verwerkelijken en zijn haast vanzelf toegegroeid naar de heersende politiek. Van utopisch elan is geen sprake meer. Volgens GiUssen hadden de bewegingen meer distantie ten opzichte van de politiek moeten betrachten.

G

iHssens belangsteUing voor utopieën dateert al vanaf zijn vijftiende, toen zijn moeder uit Parijs een portretje van Thomas More voor hem meenam. Van zijn eerste zakgeld kocht hij More's Utopia. Hij las het zelfs, overigens zonder er veel van te begrijpen. De rode draad tijdens zijn studie eerst een paar jaar theologie, daarna sociologie - was de vraag naar de kwaliteit van de samenleving. Dat deze vraag opnieuw zijn belangstelling voor utopieën wekte, is niet vreemd. De vraag naar de goede, gelukkige samenleving is immers hetgeen waar het in de utopie om draait. "De utopie schildert een gelukkige samenleving," schrijft Gilissen, "waarin het geluk voor allen de 32

VTOPIBNSIVM

ALPHABBTVM,

ab c d e f g h i k

l|

ImnopqrflKnxy

Ce®OG0ÖGOC58AJLnDB[DEl(3Q ming, om iets zinnigs over geluk op papier te zetten, niet uit de weg. "Het is riskant," schrijft hij zelf, "het zwijgende dat voor zichzelf spreekt ter sprake te brengen." Toch doet hij dat. En hoewel hij toegeeft dat geluk onmogelijk te definiëren is, houdt hij vol dat geluk als doelstelling gehanteerd kan worden voor pohtiek handelen.

mers; politieke maatregelen die de hemel op aarde wilden vestigen, hebben ahijd tot de hel geleid. "Werk liever aan het uit de weg ruimen van concreet kwaad dan voor de verwerkelijking van abstract goed." "Geluk is misschien inderdaad een private aangelegenheid," zegt Gilissen. "Het kan gereahseerd worden VU-MAGAZINE—MEI 19B9

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen