VU Magazine 1989 - pagina 143

Het christendom 'medicaliseert'; de rol die gebedsgenezing speelt in het kerkelijk leven van met name Afrika en Latijns Amerika neemt toe. Het zijn vooral pinkstergemeenten en 'kerken van de geest' waarin deze medicahsering optreedt, maar ook de gevestigde kerken zijn er niet immuun voor. Er zijn theologen - zowel hier in het Westen als daar - die deze ontwikkeling toejuichen. Volgens hen spreken de genezingskerken 'de hele mens' aan; daar zouden de gevestigde kerken een voorbeeld aan kunnen nemen. Er is echter ook een waarschuwing op haar plaats: kerken waarin gebedsgenezing een belangrijke rol gaat spelen, keren zich af van de hen omringende samenleving. Medicahsering en radicalisering, gebedsgenezing en politiek activisme sluiten elkaar uit. Deze stelling verdedigde prof.dr. J.M. Schoffekers in de rede waarmee hij, december jongstleden, afscheid nam van de Vrije Universiteit. Daarmee sloot hij een loopbaan af die begon als missionaris, en eindigde met een hoogleraarschap in de culturele antropologie van religies van niet-westerse volken.

A

l op zijn zevende was Schoffeleers - oudste zoon uit een kinderrijk Limburgs gezin misdienaar. "Ik voelde me immens aangetrokken tot wat er in de kerk gebeurde; de geheimzinnigheid van de liturgie, de wierook, de kaarsen." Het was dus niet zo bijzonder dat hij op zijn twaalfde het seminarie in ging. Evenmin opmerkelijk was dat, toen hij eenmaal priester was, hij een loopbaan als missionaris begon. "De zendingsdrang was enorm in die dagen. Je had doodeenvoudig de plicht om de blijde boodschap uit te dragen - en je was ervan overtuigd dat de boodschap inderdaad blij was." Schoffeleers komt in Malawi (toen nog Nyassaland) terecht. De eerste jaren werkt hij op een missiepost in het bergland van Malawi. Het klimaat is er goed en de bevolking bekeert zich met honderden tegelijk. Aan zielzorg voor deze enorme groepen mensen komt Schoffeleers nauwelijks toe. "Je had wel eens jongens die verkering hadden met een islamitisch meisje. Voor hen golden de islamitiVU-MAGAZINE—APRIL 1989

sche spijsverboden, ook als de verkering uit raakte. Zulke jongens kwamen dan naar de missionaris, omdat ze geloofden dat deze 'de islam van hen kon afnemen'. Ik had daar een standaardritueel voor: ik nam een stukje spek, stopte dat in de mond van zo'n jongen en daar deed ik dan een gebedje bij." Na drie jaar wordt Schoffeleers overgeplaatst naar een missiepost die in alles het tegendeel is van zijn eerste post: een moordend heet gebied, waar het beschavingspeil - "ik bedoel: de westerse invloed" - niet hoog is en waar de bevolking nauwelijks belangstelling toont voor de kerk. Daar begint Schoffeleers' carrière als antropoloog. "Ik had veel tijd en ik woonde nogal geïsoleerd. Ik moest dus iets vinden om niet gek te worden. Ik ben toen begonnen op te schrijven wat ik zag van het traditionele leven in dat gebied. Schrift na schrift heb ik gevuld met gewoonten en gebruiken. En al gauw kwam ik voor de vraag te staan: 'Ik schrijf dit nu wel allemaal op, maar hoe moet ik uitleggen, wat de betekenis ervan is?' "Na zeven jaar in Malawi te hebben gewerkt, gaat Schoffeleers antropologie studeren; eerst in Zaïre, later in Oxford. Terug in Malawi blijkt het werk als missionaris hem niet meer te liggen. Het land is inmiddels onafhankelijk geworden en de lei-

ding van de kerk is nu zwart. "De Europese bisschoppen sloegen mijn geëxperimenteer met een welwillend knikje en een minzame glimlach gade. De zwarte bisschoppen waren echter roomser dan de paus. Dat veroorzaakte wrijvingen. "Schoffeleers wordt docent aan de universiteit van Malawi, maar ook dat is geen onverdeeld genoegen. Eén van zijn belangrijkste taken is het opleiden van zijn eigen opvolgers. Nogal wat zwarte docenten worden echter gearresteerd - "universiteiten zijn vaak broeinesten van geavanceerde ideeën" - en het werk van Schoffeleers breekt hem bij de handen af: iedere mogelijke opvolger verdwijnt achter de tralies. Schoffeleers vertrekt en wordt eerst lector, later hoogleraar aan de Vrije Universiteit: "de enige priester die aan deze universiteit hoogleraar is geweest." choffeleers had al in Malawi kennisgemaakt met genezingskerken. Zijn belangstelling ervoor werd echter pas goed gewekt toen hij in 1981, op weg naar Malawi, strandde in Johannesburg en daar onverwachts de kerstdagen moest doorbrengen. Via een hotel- Soweto: 'Zonder de bediende kwam hij terecht in een zwarte bewustzijnsvele uren durende dienst van de beweging is de van 1976 Zion Christian Church, de grootsteopstand nauwelijks denlibaar. genezingskerk van Zuid-Afrika. Foto ANP

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen