VU Magazine 1989 - pagina 109

intellectuele duisternis zou blijven wandelen, hetgeen alleen gunstig zou zijn voor de machtspositie van de heersende groeperingen. Volgens vele toenmalig hooggeplaatste geestelijken hebben zij aldus, door hun nadruk op de macht van de rede en hun afschuw van mystiek en religie, de weg bereid voor de godloze revolutionairen die eerst het bezit en vervolgens de macht van de kerk aan banden hebben gelegd en daarvoor in de plaats de 'eredienst van de rede' hebben gesteld. In zijn binnenkort te verschijnen studie De Franse Revolutie: een aktuele uitdaging laat prof.dr. Henii Woidring een groot aantal oorzaken van de Franse Revolutie de revue passeren: de verhouding tussen staat en kerk, tussen stad en platteland, tussen adel en burgerij, tussen burgerij en het gewone volk. En ook hij wijst op de rol van ideeën, van met name de Verlichters. Want hoewel het aannemelijk is dat het voetvolk van de revolutie nimmer een boek van de Encyclopedisten, van Rousseau of Voltaire in handen gehad zal hebben, waren vele denkbeelden van deze filosofen globaal bij het volk bekend. Journalisten en pamflettisten populariseerden in vlugschriften de ideeën van de Verlichters, en voeg-

VII. HSÏK>^a^

nv<T<i.*lila>><*dr»«MM<.<Wi~^^^

P""*"""—-

^,

„„,..,_ „ ^

_

.

VIII.

tkWt

1%

LAIlb<«m><»Mc>IHv4»ftf<I&.a*.aflnr«M; %fcMnlli(t»fnwi^<A)uAnMMMi«it4nlt*MMliUHni .\

sriJK-ïl^r"-**"*—**' •t>lnérimmm.tmt i uUiiilliAllkR%ilmifliit<rnfaa«nlnnMs>i<i«

|ilSto»««tot»(«-i.w •"-"

laéMttliamiui'^iaiKmliniaa j liTMtkMiM^limnmniMlihAafc

rA w tu t>|m«Kndikninit< gMn!i> t«ui i.M_Mk>n>v,i<llMMIlMlllHi,-»«ln<

AUX REFRESEN VU-MAGAZINE—MAART 19

. . .

U PEUPLE FRANCOIS ^

den daar niet zelden hun eigen opvattingen aan toe. Over het samengaan van al deze oorzaken schrijft Woldring: "Als normatieve ideeën van bijzondere wereldbeschouwingen, versterkt door die van de gangbare algemene wereldbeschouwing, aansluiting vinden bij de nood, de behoeften en verlangens van bepaalde maatschappelijke groepen en bij een in die groepen aanwezig ethos, dan ontstaan er groepen waarin dat ethos wordt versterkt, soms in een gewenste richting wordt omgebogen, en bewust gemaakt." Met andere woorden: ten tijde van de Franse Revolutie circuleerden er niet alleen ideeën over een andere inrichting van de samenleving, die realiseerbaar leek, maar bleken deze ideeën de diverse groepen ook te inspireren om het lot nu eens in eigen hand te nemen; de juiste ideeën op de juiste plaats bij de juiste mensen.

n de loop der eeuwen is zeer verschillend gedacht over de mogelijkheden van en tot verandering c.q. ontwikkeling. Volgens bepaalde filosofen uit het verleden was er geen sprake van verandering, laat staan van ontwikkeling, omdat alles wat wij zien niet meer dan een steeds wisse-

Verklaring van de rechten van de mens: de democratie lijkt iedereen toegang te bieden tot de politieke arena. Op dit schilderij van Jeaurat kijkt filosoof en schrijver JeanJacques Rousseau neer op attributen en symbolen van de Revolutie: journalisten en pamflettisten populariseerden in vlugschriften voor het gewone volk de ideeën der Verlichting.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen